Saopštenje: Prioritet očuvanje Kombinata aluminijuma Podgorica

Ministarstvo ekonomije podsjeća da bi pasivan pristup Vlade Crne Gore problemima Kombinata aluminijuma Podgorica AP vjerovatno doveo do zatvaranje fabrike, a to bi opet izazvalo krupne probleme u ekonomiji i društvu, kako u poslovnoj, tako i u socijalnoj sferi.
Umjesto toga Vlada je pošla od činjenice da je interes crnogorske ekonomije da se na određenom nivou održi proizvodnja u KAP-u, kako bi se ovaj krizni period prošao sa što manje loših posljedica uz stvaranje uslova da proizvodnja opstane na duži rok.

Takođe, svako ko poziva na raskid ugovora mora da objasni šta to znači i za kompaniju i zaposlene u njoj. Naime, raskid ugovora sa vlasnikom Kombinata aluminijuma Podgorica AP-a bi značio stečaj, jer Vlada odnosno prodavci ne bi mogli prihvatiti obavezu izmirenja dugova KAP-a.
Postupak raskida, odnosno sprovođenje stečaja je dug proces sa neizvjesnim ishodom jer bi najveći povjerioci mogli uticati na ishod provođenja stečaja, u skladu sa zakonom o insolventnosti privrednih društava. Radnici ne bi dobili otpremnine. Bilo bi potrebno izdvojiti značajna sredstva za nastavak proizvodnje i dalje neophodne investicije.
Dakle, taj proces je mnogo sporiji, mnogo skuplji i neizvjesniji.

U skladu sa prethodno rečenim Vlada je umjesto stečaja izabrala da podrži program restrukturiranja KAP-a koji je uradila renomirana Londonska konsultantska firma Houlihan Lokey i predstavlja realnu šansu za održavanje KAP-a u funkciji i njegov izlazak iz krize.

Da li postoji rizik od neuspjeha programa restrukturiranja i aktiviranja državnih garancija?
Naravno da postoji, ali je on mnogo manji od rizika da se KAP potpuno zaustavi i 2700 ljudi u KAP-u i 1200 ljudi u RBN ostanu bez posla i bilo kakve otpremnine, što bi bio scenario da Vlada nije podržala program restrukturiranja tih kompanija.

Program restrukturiranja je poslat i Evropskoj Komisiji koja je od početka bila upoznata o namjeri Vlade da pomogne ugroženim preduzećima. Evropska komisija nije imala nikakvih primjedbi na dodijeljenu državnu pomoć, a u prilog toga ide i konstatacija iz Mišljenje komisije.

Naime, u tom dokumentu EK se navodi da u odsustvu fiskalnog prostora Vlada jedino može da pruži garancije pogođenim firmama koje prijete da će se materijalizovati u rastućem javnom dugu, kao i da je državna pomoć mala i vezana za podršku pogođenih preduzeća.

U skladu sa Ugovorom o poravnanju EN+ Grupa predaje Vladi Crne Gore 50% akcija u zamjenu za pružene garancije Vlade Crne Gore za finansijsku podršku kompaniji. U sporazumu su takođe dogovorena pitanja uzajamnih tužbi, restrukturiranja dugovanja, cijene za struju i tehničkih obaveza.
Ekonomska analiza djelatnosti preduzeća govori da proces restrukturiranja mora najprije da obuhvati finansijsku oblast, naime u dijelu reprogramiranja postojećih dugova, kao i formiranje cijene koštanja proizvodnje aluminijuma na osnovu smanjenja cijene električne energije i fonda zarada kroz smanjenje broja zaposlenih.

Podsjećamo da se krajem 2005. godine kada je potpisan kupoprodajni Ugovor Kombinat aluminijuma nalazio u teškoj ekonomskoj situaciji, kada je akumulirani gubitak iznosio 271 mil. eura. Dugovanja prema dobavljačima su iznosila preko 50 mil. eura. U sastavu Kompanije nalazile su se i tri kćerke kompanije, koje duže vremena nisu imale svoju proizvodnju, sa preko 600 zaposlenih, kojima je Kombinat aluminijuma po kupoprodajnom Ugovoru obavezan da isplaćuje zarade. Kombinat ne posjeduje sopstvene izvore napajanja elektricnom energijom i prinuđen je da električnu energiju nabavlja po veoma visokim cijenama.

Uzimajući u obzir i djelovanje negativnih faktora u 2007. i 2008. god. preduzeće je poslovalo sa gubicima, bez obzira na pozitivnu konjukturu i visoke stope na LME. Krajem 2008. god. nastupila je kriza, naglo je pala cijena aluminijuma. Da se podsjetimo cijena aluminijuma na LME je od 3.290 $ u julu 2008. god. došla na ispod 1.300 $ krajem januara 2009. god.
Prosječna tržišna cijena aluminijuma za osam mjeseci 2009.god. je iznosila 1.517$.
Negativni rezultati poslovanja kompanije uticali su takođje i na obim obaveza komapnije. Gubici u poslednjoj, 2008.god. iznosili su 58 mil. Eura. Na kraju 2008.god. ukupne obaveze prema povjeriocima iznosile su 284mil. Eura.

Nastavak djelovanja negativnih faktora je onemogućavalo da kompanija blagovremeno izvršava svoje obaveze.
U vezi sa time osnovni faktori koji su učinili da KAP bude nekonkurentan na tržištu su sljedeći:
- odsustvo mogućnosti nabavke električne energije po realnim cijenama - prosječnim cijenama za ovu granu industrije;
- višak zaposlenih – broj zaposlenih sa kćerkama kompanijama iznosio je oko 2.700, dok fabrike u Evropi sa sličnim proizvodnim kapacitetima imaju oko 600-700 zaposlenih;
- visoka cijena koštanja glinice koja je uslovljena visokom cijenom boksita;
- visok iznos dugovanja KAP-a.

Na osnovu svega gore navedenog zaključak je da u tekućim uslovima, kada se svjetska ekonomija nalazila u dubokoj krizi, a prognoze za kratkoročno poboljšanje situacije su bile vrlo pesimističke, jedini način kako se Kombinat aluminijuma Podgorica mogao očuvati kao biznis sposoban za život je restrukturiranje kompanije uz podršku Vlade Crne Gore.