Govor ministra zdravlja doc.dr Miodraga Radunovića na IV Nacionalnoj konferenciji o kontroli pušenja

Poštovane dame i gospodo, učesnici konferencije, predstavnici medija,
Najprije želim da vas pozdravim i izrazim zadovoljstvo što sam danas u prilici da otvorim IV Nacionalnu konferenciju o kontroli pušenja i još jednom podsjetim da je najvažniji zadatak države Crne Gore obezbjeđivanje kvalitetne, efikasne i dostupne zdravstvene zaštite građanima.
Kroz programe kao što su Kontrola pušenja kod mladih, Akcioni plan za prevenciju narkomanije kod djece i omladine, Nasilje i zdravlje, Prevencija HIV-a u Crnoj Gori, Razvoj i zaštita mentalnog zdravlja u Crnoj Gori i mnogi drugi, koji su saglasni sa Milenijumskim ciljevima razvoja i globalnim trendovima razvoja evropskog zdravstva, Ministarstvo zdravlja u saradnji sa svim relevantnim zdravstvenim institucijama insistira na kontinuiranoj edukaciji ne samo zdravstvenih radnika, već i stanovništva.
Uvažene kolege,
“Pušenje predstavlja najznačajniji pojedinačni faktor narušavanja ljudskog zdravlja.” (SZO). Pušenje duvana može uzrokovati psihološku i fizičku zavisnost. Iako je pušenje bolest, u društvu se ne shvaća kao bolest, jer ne izaziva neposredne socijalne i psihičke fenomene kao druge zavisnosti. Pušenje je prošireno u razvijenim i nerazvijenom zemljama. Danas je poznato da pušenje značajno oštećuje zdravlje - izaziva invaliditet, skraćuje životni vijek i smanjuje kvalitet života.
Na žalost i u Crnoj Gori kao i u većini drugih zemalja pušenje je društveno prihvaćena navika.
Prema podacima SZO, 5 miliona godišnje, a dnevno 10 hiljada ljudi umre od posledica pušenja.
Svaka popušena cigareta skraćuje život za osam minuta, a onome ko za dan popuši 30 cigareta svaki dan je kraći za četiri sata.
Rasprostranjenost korišćenja duvanskih proizvoda u Crnoj Gori (prema istraživanju o zdravstvenom stanju stanovništva Crne Gore iz 2008. godine) je u samom vrhu Evropskih zemalja i zastupljena je kod 32,8% stanovništva. Međutim, podaci koji su dobijeni u istom istraživanju rađenom 2000. godine, pokazuju da je, u Crnoj Gori, broj pušača među odraslim stanovništvom značajno smanjen, jer je navedene godine prevalenca pušenja iznosila 41,9%. Pušenje među mladima je, takođe, značajno zastupljeno, ali i u ovom slučaju imamo promjene u 2008. godini (prema Globalnom istraživanju o potrošnji duvana), kada je među 15- godišnjacima bilo 5,1% pušača, dok su podaci istog istraživanja, rađenog 2004. godine pokazali da je u istoj populacionoj grupi bilo 5,6% pušača. Istovremeno je i kod mladih i kod odraslih smanjen broj izloženih uticaju pasivnog udisanja duvanskog dima. Navedeni podaci ohrabruju, ali činjenica je da u domenu kontrole duvana postoji još mnogo toga što se mora uraditi.
Proces aktivne kontrole duvana u Crnoj Gori započeo je 2003. godine definisanjem Nacionalne komisije za kontrolu duvana. U ovom periodu potpisana je i ratifikovana Okvirna konvencija o kontroli duvana, kao obavezujući dokument za praćenje tokova duvanskih proizvoda. Zatim, usvojen je Zakon o ograničavanju upotrebe duvanskih proizvoda, koji nije doživio svoju pravu impalmenetaciju, ali se mora navesti da je taj akt ispoštovan u dijelu zabrane reklamiranja, označavanja opasnosti od pušenja na paklicama cigareta, te označavanja zabrane prodaje duvanskih proizvoda maloljetnicima. Nesumnjivo nepotpuna implementacija pomenutog Zakona navela nas je da uradimo Prijedlog zakona o izmjenama i dopunama Zakona o ograničavanju upotrebe duvanskih proizvoda čije je usvajanje predviđeno za prvi kvartal ove godine. Cilj nam je, da u skladu sa evropskim standardima, uradimo zakonski okvir koji će omogućiti sprovođenje rigoroznih mjera zabrane konzumiranja duvanskih proizvoda da bi sa kontrolom duvana započeo proces uticaja na stavove, vrijednosti i vjerovanja stanovništva, što bi detrminisalo promjenu njihovog ponašanja. Primjer dobrog zakona daje Španija koja je uvela najstrožiju kontorlu i zabranu pušenja. Ugledajući se na njih i mi ćemo! Pored usaglašavanja zakonskih akata, njhove izmjene i dopune predstoji nam u narednom periodu i donošenje novog Akcionog plana za Strategiju koja je usvojena 2005. godine, a programi koji se sprovode u savjetovalištima neophodno je i dalje razvijati i usavršavati na jedan koordinisan i sveobuhvatan način.
Narasle potrebe sveobuhvatnog sagledavanja problema pušenja nalažu i obavezu Nacionalnoj komisiji za kontrolu pušenja, koju je formiralo Ministarstvo zdravlja, permanentno prikupljanje savremenih naučnih i stručnih medicinskih, svjetskih, regionalnih i lokalnih iskustava i saznanja iz ove oblasti, kao i planiranje nastavka edukacije zdravstvenih radnika. Poruka: Stop duvanu! Cigareta NE, život DA!
Poštovani učesnici, želim vam uspješan i produktivan rad!