Predsjedavanje Crne Gore Procesom saradnje u Jugoistočnoj Evropi –SEECP-Hotel Splendid Budva, 08 april 2011. godine

Obraćanje ministra ekonomije Vladimira Kavarića

Želim da Vas srdačno pozdravim u ime Vlade Crne Gore i moje lično ime. Izuzetna mi je čast da otvaram Ministarski sastanak za održivi razvoj i energetiku u sklopu crnogorskog presjedavanja Procesom Saradnje u Jugoistočnoj Evropi. Proces saradnje u Jugoistočnoj Evropi (South-East European Cooperation Proces - SEECP) pokrenut je 1996. godine u Bugarskoj na sastanku ministara inostranih poslova zemalja Jugoistočne Evrope. Od 23.juna 2010. godine predsjedavanje Procesom saradnje u Jugoistočnoj Evropi preuzela je Crna Gora. SEECP čini 12 zemalja i sve su posvećene očuvanju mira i stabilnosti i približavanju svojih država evropskim i evroatlantskim strukturama kroz održiv i inkluzivan ekonomski rast i razvoj.

Jedan od osnovnih koncepata ekonomike prirodnih resursa i životne sredine jeste koncept održivosti, ili održivog razvoja. Uprkos različitim interpretacijama koje se u literaturi mogu naći, ovom konceptu danas pripada centralno mjesto u razmatranju drugoročne perspektive opstanka i napretka čovječanstva. Održivost, ili održivi razvoj, se javlja, kako kao suštinski preduslov, tako i kao krajnji cilj efikasne organizacije brojnih ljudskih aktivnosti na Zemlji, a u posljednje vrijeme predstavlja simbiotički pristup konceptu zelene ekonomije.

Zelena ekonomija se definiše kao ona koja ,,emituje malo ugljenika, efikasno koristi prirodne resurse i koja je socijalno inkluzivna“. Buduće investicije moraju biti preusmjerene na obnovljive izvore energije, javni saobraćaj, energetsku efikasnost, održivu poljoprivredu i mjere za zaštitu ekosistema i biološke raznolikosti. Procjene UN-a za sljedećih 20 godina su da će samo investicije u energiju premašiti 350 milijardi dolara, dok će 200 milijardi dolara biti uloženo u razvoj i ,,ozeljenjavanje“ saobraćajnog sektora, a po 134 milijarde dolara u sektore građevinarstva i turizma. Više od 100 milijardi dolara je namijenjeno planu za upravljanje otpadom i vodnim resursima, a 76 milijardi dolara za povećanje efikasnosti u industriji.

Osnovni instrument tranzicije svjetskih ekonomija ka zelenom rastu tiče se transformacije ponašanja ljudi i transformacije tržišta rada, odnosno kreiranja „zelenih poslova”, kao i jačanja potrebe za „zelenim” inovacijama i tehnologijama. Sve to je u cilju ublažavanja posljedica klimatskih promjena, smanjenja emisija gasova staklene bašte, CO2 transport i skladištenja, supstitucije fosilnih goriva obnovljivim izvorima energije, efikasnije i čistije proizvodnje, pristupa i proizvodnje čiste pijaće vode, očuvanja kvaliteta vazduha i zemljišta i sličnih aktivnosti.

Energetika je ključna oblast razvoja ekonomije svake zemlje posebno imajući u vidu da se približavamo kraju proizvodnje energije iz fosilnih goriva. Energetika takođe direktno i indirektno utiče na životnu sredinu, ali i na rast GDP-a, porast zaposlenja, ispunjavanje osnovnih ljudskih potreba i može se smatrati kao privredna grana koja utiče na sva tri stuba održivog razvoja. Istraživanje važnosti energetike u kontekstu održivog razvoja i promocije zelene ekonomije je zajedničkih cilj svih nas, bez obzira da li dolazimo iz političkog, strukovnog, privatnog ili nekog drugog miljea.

Energetski sektor u Crnoj Gori je prepoznat kao važan pokretač nacionalne ekonomije. Naša energetska politika je definisana Energetskom politikom do 2030. godine, Strategijom razvoja energetike Crne Gore do 2025. godine i Akcionim planom od 2008. do 2012. godine, zatim Strategijom energetske efikasnosti i Akcionim planom za energetsku efikasnost 2010-2012. Glavni prioriteti i ključna strateška opredjeljenja Energetske politike su sigurnost snabdijevanja energijom, razvoj konkurentnog tržišta energije i održivi energetski razvoj. Najznačajnija pitanja se odnose na povećanje udjela obnovljivih izvora energije, promociju energetske efikasnosti i promovisanje investicija u datim oblastima. Obezbjeđenje održivog razvoja energetike temelji se na ubrzanom ali racionalnom korišćenju vlastitih energetskih resursa, uz uvažavanje principa zaštite životne sredine, povećanja energetske efikasnosti i veće korišćenje obnovljivih izvora energije, kao i na potrebi za socio-ekonomskim razvojem Crne Gore.

Globalno zagrijavanje i klimatske promjene nezaobilazni su svjetski problem i opasna prijetnja brojnim aspektima života i razvoja. Kontinuirani porast potrošnje energije, zavisnosti o uvozu fosilnih goriva te njihovim štetnim uticajima na životnu sredinu i standard života zahtjevaju brze i efikasne mjere, na lokalnom i globalnom nivou, koje će imati značajne efekte u kratkoročnom i dugoročnom vremenskom okviru. Još bitnija je i intenzivna saradnja i sinergija na regionalnom planu. Usvajanjem Budvanske Zelene deklaracije na ovom Ministarskom sastanku prihvatamo da se vidljivi rezultati i stalna poboljšanja u održivom korišćenju energije mogu postići samo kroz koherentnu, integrisanu i transparentnu regionalnu saradnju i pristup. Regionalna saradnja će ostati jedan od naših prioriteta i doprinosa političkoj stabilnosti i privrednom rastu što je osnovni preduslov za privlačenje stranih direktnih investicija, inkluzivni rast i održivi razvoj.

Primjenom novih tehnologija, razmjenom iskustava i kontinuiranom realizacijom programa, moramo sopstvenim primjerom pokazati građanima Crne Gore stvarne mogućnosti energetskih i finansijskih ušteda, smanjenja štetnoga uticaja na životnu sredinu, sprovoditi proaktivnu energetsku politiku, razmjenjivati znanja i iskustva sa zemljama u regionu i zemljama Evropske Unije. Priznajući da je cilj ovog ministarskog sastanka identifikovanje regionalnih potreba i prioriteta, kao i utvrđivanje smjernica i olakšavanje usklađivanja aktivnosti, želim vam uspješan rad.


Hvala na pažnji.