Press release: 31. maj – Svjetski dan borbe protiv pušenja

Proces aktivne kontrole duvana u Crnoj Gori započeo je 2003. godine definisanjem Nacionalne komisije za kontrolu duvana. U ovom periodu potpisana je i ratifikovana Okvirna konvencija o kontroli duvana, kao obavezujući dokument za praćenje tokova duvanskih proizvoda. Zatim, usvojen je Zakon o ograničavanju upotrebe duvanskih proizvoda, koji nije doživio svoju pravu impalmenetaciju, ali se mora navesti da je taj akt ispoštovan u dijelu zabrane reklamiranja, označavanja opasnosti od pušenja na paklicama cigareta, te označavanja zabrane prodaje duvanskih proizvoda maloljetnicima.
Tokom šest godina, koliko je na snazi Zakon o ograničavanju upotrebe duvanskih proizvoda, nije bilo značajnijeg smanjenja upotrebe duvanskih proizvoda, stepen implementacije nije se pratio dovoljno strogo, a uočena su određena rješenja koja bi mogla da poboljšaju zaštitu stanovništva od izloženosti duvanskom dimu. Pušenje duvanskih proizvoda i izlaganje duvanskom dimu predstavlja globalni problem koji izaziva ozbiljne posledice za javno zdravlje i dovodi do ozbiljnih zdravstvenih, socijalnih, ekonomskih i ekoloških problema, jer je udisanje duvanskog dima u direktnoj vezi sa obolijevanjem od kardiovaskularnih oboljenja i povećanim brojem dijagnostikovanih karcinoma pluća. Prema istraživanju Međunarodne agencije za istraživanje kancera (IARC) duvanski dim je klaisfikovan kao kancerogena supstanca za ljude, sa oko 4.000 hemijskih supstanci koje su kancerogene. Naučni podaci nedvosmisleno govore da ne postoji nijedan bezbjedan nivo izloženosti duvanskom dimu, a broj od oko 300 ljudi godišnje, koji u Crnoj Gori obole od karcionoma pluća, dovoljno govori o potrebi odlučnijeg pristupa suzbijanju upotrebe duvanskih proizvoda i propisivanju rigoroznijih rješanja za ograničavanje upotrebe duvanskih proizvoda. Iako se reforom primarnog nivoa, kroz organizovana savjetovališta, započelo sa sprovodjenjem programa odvikavanja od pušenja, ipak je neophodno odlučnije djelovanje u vidu unaprjeđenja rješenja važećeg zakona.
Nesumnjivo nepotpuna implementacija pomenutog Zakona navela nas je da uradimo Prijedlog zakona o izmjenama i dopunama Zakona o ograničavanju upotrebe duvanskih proizvoda. Vlada je utvrdila predlog ovog zakona i sada se nalazi u skupštinskoj roceduri usvajanja. Cilj nam je bio, da u skladu sa evropskim standardima, uradimo zakonski okvir koji će omogućiti sprovođenje rigoroznih mjera zabrane konzumiranja duvanskih proizvoda da bi sa kontrolom duvana započeo proces uticaja na stavove, vrijednosti i vjerovanja stanovništva, što bi detrminisalo promjenu njihovog ponašanja.
Statistički podaci
Rasprostranjenost korišćenja duvanskih proizvoda u Crnoj Gori (prema istraživanju o zdravstvenom stanju stanovništva Crne Gore iz 2008. godine) je u samom vrhu Evropskih zemalja i zastupljena je kod 32,8% stanovništva. Međutim, podaci koji su dobijeni u istom istraživanju rađenom 2000. godine, pokazuju da je, u Crnoj Gori, broj pušača među odraslim stanovništvom značajno smanjen, jer je navedene godine prevalenca pušenja iznosila 41,9%. Pušenje među mladima je, takođe, značajno zastupljeno, ali i u ovom slučaju imamo promjene u 2008. godini (prema Globalnom istraživanju o potrošnji duvana), kada je među 15- godišnjacima bilo 5,1% pušača, dok su podaci istog istraživanja, rađenog 2004. godine pokazali da je u istoj populacionoj grupi bilo 5,6% pušača. Istovremeno je i kod mladih i kod odraslih smanjen broj izloženih uticaju pasivnog udisanja duvanskog dima. Navedeni podaci ohrabruju, ali činjenica je da u domenu kontrole duvana postoji još mnogo toga što se mora uraditi.