Obraćanje šefice Kancealrije za saradnju sa NVO Danke Latković na završnoj konferenciji projekta Evropskog pokreta u CG „Rodne razlike u ličnim prihodima i primanjima“

Završna konferencija projekta Evropskog pokreta u Crnoj Gori: „Rodne razlike u ličnim prihodima i primanjima“

Podgorica, 22. jul 2011. godine


Uvodno obraćanje Danke Latković, šefice Kancealrije za saradnju sa nevladinim organizacijama u Generalnom sekretarijatu Vlade Crne Gore

Poštovani gospodine Maurer,
Gospodine raduloviću,
Uvažene koleginice i kolege,
Dame i gospodo,
Poslenici medija,

Donošenjem zakona o rodnoj ravnopravnosti, Crna Gora je napravila značajan iskorak u svom demokratskom razvoju i stvorila formalno–pravne uslove za unaprjeđenje rodne ravnopravnosti, prije svega položaja žena.

A demokratski kapacitet društva može se mjeriti i kroz prizmu rodne ravnopravnosti, a posebno, vezano za aktuelnu temu, kroz evidentiranje barijera za ekonomsko osnaživanje žena i pronalaženje metoda i mjera za njihovo uklanjanje.

U tom smislu je jako važno da sve vrste akata javnih politika od zakona i podzakonskih akata, preko strateških i planskih dokumenata, do pojedinačnih akata imaju adekvatno tretiranu komponentu rodne ravnopravnosti, odnosno da u skladu sa članom 3 Zakona o rodnoj ravnopravnosti, svi ovi akti u procesu donošenja budu testirani sa stanovišta uticaja pojedinih rješenja na položaj žena i muškaraca.

To je primarno obaveza organa državne uprave kao obrađivača i predlagača pomenutih akata, da u skladu sa ustavnim načelima i zakonom o rodnoj ravnpravnosti ovo realizuju u praksi, ali isto tako i svih nas kao gađana i građanki da utičemo i ukazujemo na slučajeve kršenja principa rodne ravnopravnosti, te da predlažemo različite mjere za unaprjeđenje položaja žena jer se rodna ravnopravnost dominantno ogleda u ravnopravnoj ili neravnopravnoj poziciji žene. Poziciji u porodici, na tržištu rada,radnom okruženju- društvu uopšte. U ovom smislu uloga nevladinih organizacija je nezamjenljiva.

I ovaj projekat predstavlja doprinos evropskog pokreta kao dijela civilnog sektora sagledavanju i rješavanju ovog drustvenog problema, kojim, ponavljam moramo svi da se bavimo , jer ne bi smjeli polovinu populacije stavljati na marginu. A još kada se uzme u obzir činjenica da su žene obrazovanije od muškaraca, da veći broj žena upisuje fakultete i češće ih završavaju , onda se zaista nameće sam od sebe zaključak da uzrok nižih zarada žena leži u njihovoj diskriminaciji samo sa stanovišta pola, koja je individualna i institucionalna.

Uzroci ekonomske nejednakosti žena su duboko ukorijenjeni u rodnoj segregaciji u radnom procesu, ali i neadekvatnoj poziciji u privatnoj sferi, odnosno u nedostatku evolucije uloge žene u porodici u odnosu na njenu promijenjenu poziciju na tržištu rada i ekonomskim tokovima.

Počastvovana sam pozivom i prilikom da budem uvodničarka na ovom skupu, jer se sa više ili manje angažmana, pitanjem ravnopravnosti žena, odnosno ravnpravnosti polova bavim od 1999. godine, kada sam kao predstavnica vlade do 2003. godine, bila članica Gender Task Force, radne grupe za jednakost polova Pakta stabilnosti za Jugoistočnu Evropu.

Ovo pominjem, zato što je kroz projekat ove radne grupe i podršku pakta stabilnosti osnovana kancelarija za ravnopravnost polova u Generalnom sekretarijatu Vlade Crne Gore 2003., koja je u međuvremenu prerasla u odjeljenje Ministarstva za zaštitu ljudskih i manjinskih prava. Ta kancealrija je zaslužna što smo dobili jako dobru normativu u ovoj oblasti, i zakon i plan za postizanje rodne ravnopravnosti, što smo dobili i prve na istraživanjima zasnovane podatke kao osnovu za preduzimanje mjera.

Predrsude i tradicionalni patruijarhalni stavovi prema ženi i danas su vrlo često razlog njenog neravnopravnog tretmana u porodici, a evo i prema rezultatima ne samo ovog istraživanja o razlikama u zaradama, nego i drugim, u mnogim oblastima života i rada.

Najgore je to što su oblici neravnopravnosti nekako nevidljivi i ne prepoznaju na pravi način, nevidljivi su i za žene. a one su rekla bih i navikle, odnosno žive „to“ kao „normalnost“. Pa kada se neka žena i osmjeli da ukaže na neravnopravan tretman i same žene je gledaju kao vanzemaljca.

Tako diskriminacija, ušuškana u tradicionalne podjele rodnih uloga, ostaje u zoni tolerisane diskriminacije koja onemogućava puni napredak žena, a time i prosperitet društva.

Kada govorimo o razlikama u primanjima, onda svakako ne smijemo zaboraviti onaj kućni-netržišni, neplaćeni rad koji dominantno obavljaju žene, a na kojima funkcioniše porodica. Dešava se da taj neviđeni posao u kući žena dijeli sa suprugom ili drugim članovima porodice, ali je to rijetko. Prosto se te obaveze smatraju njenom prirodnom obavezom, iako osim dojenja, zaista nema niti jednog drugog posla u kući, u kome je nezamjenljiva.

Bilo bi korisno i zanimljivo izračunati trzisnu vrijednost tog neviđenog i neplaćenog, prirodno samo ženskog posla u kući, ali možda se neko prihvati i tog segmenta kao predmeta istraživanja.

U izvještaju UNICEF-a iz 1999. godine o ženama u tranziciji, stoji da zemlje regiona imaju neočekivanu šansu da izgrade rodnu ravnopravnost na putu ka novom milenijumu a da mjere za iskorjenjivanje rodne diskriminacije moraju da uključe implementaciju konvencije o dječijim pravima i konvencije o eliminisanju svih oblika diskriminacije nad ženama.

Karol Belami, izvršna direktorka UNICEF-a koja je potpisala uvodno slovo ovog izvještaja, naglasila je da humanije društvo, viši životni standardi, veće ekonomske slobode i istinska demokratija u tranzicionim zemljama, može da se postigne kroz puno učešće žena u tim svim porcesima.

Svi moramo dati doprinos uspostavljanju nužnog rodnog balansa-ravnoteže u društvu sa aspekta rodne ravnpravnosti.

Hvala na pažnji.