Izlaganje potpredsjednika Vlade Duška Markovića na zatvaranju konferencije ,,Modeli zakonskih rješenja u oblasti borbe protiv organizovanog kriminala”

Poštovani učesnici konferencije,

Zadovoljstvo mi je što sam danas ponovo sa vama, posebno što će mojim izlaganjem biti zaključen rad trodnevnog multilateralnog skupa na najvišem ekspertskom nivou, organizovan na jednu od najkompleksnijih tema, kako sa političkog, tako i sa pravnog i ekonomskog aspekta, i u Crnoj Gori, i u Regionu, i u Evropi i šire. Riječju - globalno.

Želim još jednom da vas u ime Vlade i Ministarstva pravde i ljudskih prava pozdravim i zahvalim ambasadama Sjedinjenih Američkih Država, Republike Italije i Republike Hrvatske na pokroviteljstvu i suorganizaciji ove konferencije, kao i najboljim istražiteljima iz naših prijateljskih zemalja koji su zajedno sa crnogorskim ekspertima intenzivno razmjenjivali iskustva i poglede na ključne aspekte borbe protiv organizovanog kriminala, kao jednoj od najvećih prijetnji društvenom dobru, demokratiji i ljudskim pravima na svijetu danas. 

Iako fizički odsutan, posredstvom mojih saradnika pratio sam cijeli tok konferencije, od prezentacija predstavnika zemalja gostiju, preko panel diskusija do rada radnih grupa na teme: tužilačko-policijska saradnja, finansijske istrage i oduzimanje imovine. Predstavnici crnogorskih institucija predstavili su partikularne aspekte, a ja ću iskoristiti priliku da se generalno osvrnem na sistem i rezultate borbe protiv organizovanog kriminala u Crnoj Gori.

Na početku želim reći da je Evropski parlament jučerašnjom rezolucijom preporučio otvaranje pregovora o članstvu naše zemlje u Evropskoj uniji, kako je to i projektovano - u junu ove godine. Odluka Evropskog parlamenta nije zasnovana na političkoj volji Brisela, već na rezultatima koje smo postigli u prethodnom periodu. Jer, ako imamo u vidu da je Crna Gora prva zemlja kandidat, sa kojom će pregovori biti otvoreni poglavljima 23 i 24, onda je jasno da su rezultati u oblasti vladavine prava i borbe protiv organizovanog kriminala i korupcije bili naša glavna preporuka za otvaranje pregovora.

A tih rezultata ne bi bilo da nije bilo strateški kreirane, taktički razrađene i operativno realizovane političke volje i institucionalne spremnosti za borbu protiv organizovanog kriminala i korupcije. Bio bih neiskren kada bih kazao da ovakvu odluku nismo očekivali. Pozitivne vijesti iz Brisela nisu nas iznenadile ni kada smo dobili status kandidata, ni kada smo dobili datum pregovora, pa ni sada, kada se već uveliko pripremamo da proces pregovora otpočnemo i formalno. Suštinski, taj proces je već počeo, multilateralnim skriningom u poglavljima 23 i 24, početkom ove sedmice u sjedištu Evropske komisije. Međutim, dozvolite mi da podsjetim da je Crna Gora počela da sprovodi evropsku agendu u ovoj oblasti još u pret-pregovorima, ispunjavajući sedam ključnih kriterijuma iz Mišljenja o aplikaciji za članstvo u EU. To je obilježilo prošlu godinu, u tome znaku protiče i 2012.god, a stepen naše posvećenosti i intenzitet rada se ne smanjuju. Naprotiv. 

U tom duhu i cilju organizovana je i naša konferencija. Multitematski koncept, komparativni metod i interaktivni rad rezultirali su kvalitetnim preporukama za unaprjeđenje crnogorskog zakonodavstva. 

I to u oblasti tužilačko-policijske saradnje:

- prepoznata je potreba daljeg unaprijeđenja mehanizama međunarodne saradnje i međunarodne krivične pomoći sa državama regiona i šire, ne samo na državnom već i institucionalnom nivou zaključivanjem novih memoradnuma o saradnji između policija i tužilaštva Crne Gore sa policijama i tužilaštvima regija i šire, kao i preispitivanjem postojećih memoranduma o saradnji. Ovim putem obezbjeđuje se pravovremeno preduzimanje operativnih i dokaznih radnji i razmjena dokaza prije ostvarivanja međunarodne pravne pomoći na osnovu zamolnice upućene diplomatskim putem.

- konstatovano je da položaj, nezavisnost i jedinstvo državnog tužilaštva nužno mora imati ustavne garancije. 

- prepoznata je potreba izmjene zakona u pogledu kataloga krivičnih djela korupcije obuhvaćenih zakonom o izmjenama i dopunama zakona o sudovima Crne Gore, svođenjem ovih krivičnih djela na korupciju na visokom i višem nivou.

- prepoznata je potreba izmjene Zakonika o krivicnom postupku produzenjem trajanja mjera tajnog nadzora do godinu dana kao i pritvora u istrazi do godinu dana, za krivicna djela organizovanog kriminala.

- preporučeno je zaključivanje protokola o zajedničkom radu policije i tužilaštva, treba da sadrži niz oblika i formi postupanja policije, međusobnog kontakta i saradnje, sa ciljem unaprjeđenja koordinacije rada, podjele poslova i jedinstvenih metoda rada i saradnje na cijeloj teritoriji države. 

- sugerisana je afirmacija alternativnih oblika rješavanja krivičnih predmeta, u kom pravcu je institut sporazuma o priznanju krivice dao dobre rezultate, a može biti funkcionalan i u pogledu priznanja nezakonito stečene imovine.

- afirmisan je model zajedničkih istražnih timova, ne u smislu Evropske konvencije iz 1959. sa Drugim dodatnim protokolom, već na osnovu memoranduma o saradnji između državnih tužilaštava; 

Kada je riječ o finansijskim istragama:

- prepoznata je potreba precizinijeg definisanja nadležnosti za vođenje finansijskih istraga;

- preporučeno je razmatranje mogućnosti formiranja posebne jedinice u okviru Poreske uprave, koja bi samostalno vodila finansijske istrage, a čiji zadatak bi bio da se u punom kapacitetu bavi finansijskim istragama vezanim za oblast poreskih krivičnih djela.

- konstatovana je neophodnost stvaranja mreže, odnosno baze podataka i mogućnost pristupa tim podacima od strane organa koji se bave finansijskim istragama uz poštovanje principa tajnosti istih, kao i jača i efikasnija međuinstitucionalna saradnja. 

- sugerisano je da Uprava policije ima veće učešće u finansijskim istragama.

- prepoznata je potreba za obezbjeđenjem dodatnih finansijskih sredstava za sprovođenje finansijskih istraga.

Na planu oduzimanja imovine stečene kriminalom:

- preporučeno je stvaranje uslova za najveći mogući stepen autonomije organa nadležnog za upravljanje oduzetom imovinom.

- sugerisana je izmjena Zakonika o krivičnom postupku, čijim je članom 95 predviđen izvršni postupak, kao način preuzimanja imovine, a imajući u vidu da postojećim rješenjem u Crnoj Gori faktički postoje dva postupka, što je izolovan i jedinstven primjer u regionu. 

- konstatovana je neophodnost razrade modela upravljanja, kroz izmjene i dopune postojećeg Zakona o staranju i upravljanju oduzetom imovinom.

Dame i gospodo,

Pažljivo sam pratio rad ove konferencije, pročitao skoro sve prezentacije, kao i izvještaje radnih grupa, slobodan sam reći da je ovo najkvalitetniji stručni i ekspertski skup koji je organizovan od kada sam ministar pravde. Zbog toga posebnu zahvalnost želim da uputim pravnom timu američke ambasade u Podgorici, gospođi Sesiliji Braten i gospodinu Džefu Palmeru.

Ova konferencija je ambiciozno zamišljena, ali je prevazišla očekivanja. 

Hvala vam na tome.