Analiza osnovnih makroekonomskih kretanja

Najnovija analiza makroekonomskih trendova u Crnoj Gori, regionu i Evropi ukazuje da raste broj zemalja koje bilježe recesiju u prvoj polovini 2012. godine. Kompanije širom Evrope smanjuju broj zaposlenih što je posljedica slabih izgleda u budućem periodu. Loši trendovi karakterišu naročito ekonomije u eurozoni, gdje je pad ekonomske aktivnosti posebno izražen u proizvodnji, dok je manji u sektoru usluga. 

Što se Crne Gore tiče, u sektoru turizma zabilježeni su pozitivni trendovi – broj gostiju u junu iznosio je 155.039 i veći je za 12,7% u odnosu na isti mjesec prošle godine, dok je broj noćenja iznosio 965.377 i veći je za 7,6% u odnosu na jun 2011. godine. Rast broja gostiju i noćenja u sektoru turizma uticao je i na rast prometa u trgovini na malo, koji je u junu 2012. iznosio 3,3%, a u periodu januar - jun 2012, u odnosu na isti period 2011, rast je iznosio 12%.

Industrijska proizvodnja u junu je, u odnosu na isti mjesec prošle godine, zabilježila pad od 19,6%, što je, prije svega, uzrokovano padom proizvodnje u sektoru Vađenje rude i kamena, usljed remonta TE Pljevlja (koji je počeo polovinom aprila), kao i padom proizvodnje aluminijuma, usljed smanjene isporuke električne energije KAP-u. Pad industrijske proizvodnje je nešto niži ako poredimo prvih šest mjeseci ove godine sa prvom polugođem prošle godine i iznosi 7,5%. 

Rast cijena hrane i bezalkoholnih pića, usluga smještaja, novina i časopisa uticao je na blagi rast inflacije, sa 3,5% u maju na 3,9% u junu ove godine. 

Kada je riječ o javnim finansijama, prihodi budžeta Crne Gore u junu su iznosili 95,8 miliona eura što je, u odnosu na jun 2011. godine, ostvarenje na nivou od 96,5%. U periodu januar – jun 2012, prihodi su ostvareni u iznosu od 473,9 miliona eura, što je, u odnosu na plan za isti period, ostvarenje na nivou od 97,1%. 

Preliminarni podaci za mjesec jul ukazuju na oporavak budžetskih prihoda i prema njima su prihodi za prvih sedam mjeseci neznatno (0,4%) ispod plana. 

Prihodi od poreza na dodatu vrijednost, koji procentualno čine najveći dio budžeta, porasli su u junu ove godine, u odnosu na jun prošle godine, za 4,9%, što ukazuje na pozitivan uticaj turizma i vezanih sektora na ekonomsku aktivnost u Crnoj Gori, ali i na poboljšanje trendova kada je u pitanju siva ekonomija, odnosno njeno uvođenje u legalne tokove. Ovakvom rezulatu posebno su doprinijele aktivnosti Koordinacionog tima za praćenje mjera za suzbijanje sive ekonomije i pojačane inspekcijske kontrole tokom juna mjeseca, koje će, i u narednom periodu, biti nastavljene. 

Takođe je u junu mjesecu, u odnosu na prošlogodišnji jun, zabilježeno značajno povećanje prihoda od akciza, za čak 32,9%, što je rezultat izmijenjene akcizne politike u prvoj polovini godine.

I u junu je nastavljen rast ukupnih depozita i štednje stanovništva, uz restriktivnu kreditnu politiku banaka. Ukupni depoziti u iznosu od 1.843,4 miliona eura ostvarili su rast od 1,3% na mjesečnom i 0,3% na godišnjem nivou.

Preliminarni rezultati za prvih pet mjeseci 2012. pokazuju da je neto priliv stranih investicija iznosio 107,6 miliona eura, što je za 37,1% niže u odnosu na isti perio2011. godine. Neizvjesnost na svjetskom finansijskom tržištu i nepovoljna kretanja u zemljama eurozone uslovila su nesigurnost ulaganja i manju zainteresovanost stranih investitora na svim tržištima, pa i u Crnoj Gori. Očekivanja su da će, do kraja godine, strane direktne investicije biti na nivou od oko 10% BDP-a, što nas, u odnosu na većinu zemalja regiona i Evrope, gdje SDI gravitiraju na nivou od oko 5% BDP-a, i dalje svrstava u grupu sa visokim učešćem stranih direktnih investicija. 

Na tržištu rada zabilježeni su pozitivni trendovi, što je posebno značajno ako imamo u vidu činjenicu da je stopa nezaposlenosti u eurozoni dosegla 11%, najviši nivo od kada je 1999. godine uveden euro. Stopa nezaposlenosti u Crnoj Gori u junu je iznosila 12,7% i za 2,3% je niža u odnosu na jun 2011. Broj nezaposlenih u junu 2012. u Crnoj Gori iznosio je 29.441 i smanjen je za 2,4% u odnosu na prethodni mjesec.

Prosječne bruto zarade u junu iznosile su 722 eura, što je povećanje od 2% u odnosu na jun 2011. Prosječne neto zarade iznosile su 484 eura u junu 2012. i povećane su za 1,9% u odnosu na jun 2011. I po ovom parametru, Crna Gora prednjači, kada je region u pitanju (u Makedoniji je prosječna neto zarada 343 eura, u Srbiji 357 eura, dok je u BIH 423 eura).