Zaštita korisnika prava iz penzijskog i invalidskog osiguranja

Povodom nekih istupanja i informacija u medijima o položaju penzionera u Crnoj Gori, Ministarstvo rada i socijalnog staranja daje sljedeće saopštenje za javnost:

Za finansiranje korisnika prava iz penzijskog i invalidskog osiguranja, kojih u ovom trenutku ima preko 120 hiljada, obezbjeđuju se značajna budžetska sredstva (preko 111 hiljada su korisnici penzija, uključujući i one koje se isplaćuju u inostranstvu, i oko 9.000 korisnika drugih davanja po osnovu penzijsko-invalidskog osiguranja). U 2011. godini za finansiranje penzijskog sistema iz državnog Budžeta izdvojeno je 361,14 miliona eura, dok su za 2012. godinu planirana sredstva od preko 382 miliona eura, kojima se obezbjeđuje više od 40% sredstava za isplatu penziju.

Penzijska primanja u Crnoj Gori u proteklom periodu, kako u vrijeme ekonomskog rasta, tako i tokom krize, imale su rastući trend, što je uz podršku Vlade i izdvajanja sredstava iz Fonda PIO za poboljšanje materijalno-socijalnog položaja penzionera uticalo na održavanje životnog standarda pripadnika trećeg doba na solidnom nivou.

Crna Gora je jedna od rijetkih država koja je i u periodu krize, redovno vršila usklađivanje penzija, shodno zakonu. Penzije su od 1. januara 2004. godine, od kad je u primjeni reformski Zakon o penzijskom i invalidskom osiguranju, porasle za 123,09%. Trenutno, prosječna penzija u Crnoj Gori iznosi 279 eura i čini 58% prosječne zarade.

Upoređjujući podatke o visini prosječne penzije u državama regiona, može se vidjeti da jedino Hrvatska ima veću prosječnu penziju u odnosu na Crnu Goru, koja iznosi 291 euro, kao i Slovenija koja je članica EU sa prosječnom penzijom od 579 eura. Prema raspoloživim podacima, visina prosječne penzije u Republici Srbiji iznosi oko 200 eura, Bosni i Hercegovini 179 eura, Makedoniji 175 eura i Republici Srpskoj 164 eura.

Takođe treba istaći da važeći model usklađivanja penzija (sa 75% kretanja potrošačkih cijena i 25% kretanja zarada), predstavlja solidnu zaštitu standarda penzionera, što je bilo vidljivo prilikom posljednjeg usklađivanja od 1. januara 2012. godine, kada su penzije povećane za 2,6% iako je rast zarada bio 1%. Pokazalo se da je ovaj način uskladjivanja penzija u uslovima krize, kada je iskazan veći rast potrošačkih cijena nego kretanja zarada, povoljniji za penzionere nego da je ostao način uskladjivanja prema tzv. švajcarskoj formuli, kada su se penzije uskladjivale sa 50% kretanja zarada i 50% kretanja potrošačkih cijena.

Pored redovne i blagovremene isplate penzija, Vlada je vodila aktivnosti i na planu socio - humanitarne pomoći, podrške u nabavci životnih namirnica, subvencioniranja odmora i rekreacije, jednokratnih novčanih pomoći, podizanja kvaliteta penzionerskih klubova i drugih aktivnosti, što će i u nardnom periodu činiti u cilju rasta standarda pripadnika penzionerske populacije.Sve ove aktivnosti se sprovode u sradnji sa Savezom udruženja penzionera Crne Gore. Uz sve to, Vlada je u saradnji sa opštinama podržala i započela izgradnju stanova za penzionere u Podgorici, Nikšiću i Bijelom Polju.

I pored činjenice da je učešće rashoda za penzijski sistem u BDP oko 11%, penzije u Crnoj Gori su redovne, a penzionerska primanja su apsolutno zaštićena kategorija, o čemu će se voditi računa i ubuduće.

Istovremeno, donošenjem izmjena Zakona o penzijskom i invalidskom osiguranju 2010. godine, koje su u primjeni od 6. januara 2011. godine, i koje su medjunarodne institucije ocijenile kao primjer dobre prakse u reformi penzijskih sistema, stvorene su pretpostavke za stabilan, siguran i održiv Fond PIO. Ovaj Zakon je donešen u socijalnom dijalogu i uz konsenzus Vlade, sindikata i poslodavaca.

U cilju obezbjeđivanja brige o starim licima, Vlada je usvojila Strategiju za brigu o starim licima i, pored doma u Risnu, otvorila je i Dom starih u Bijelom Polju sa kapacitetom od 200 mjesta sa svim pratećim sadržajima, u skladu sa najboljim međunarodnim standardima. Time su se stvorili uslovi da se eliminišu liste čekanja za smještaj starih lica u Domove starih. Istovremeno, teži se razvoju socijalnih servisa na lokalnom nivou za stara lica, a kao dobar primjer uspostavljen je Dnevni boravak za stara lica u Nikšiću .

Reformom zdravstvenog sistema i preko instituta izabranog doktora stvorene su mogućnosti za dostupnu, kvalitetnu i efikasnu zdravstvenu zaštitu, a svim licima od preko 65 godina obezbijeđena je opšta i stomatološka zdravstvena zaštita, a oslobođeni su i od uplata za dopunsko zdravstveno osiguranje. U okviru institucije izabranog doktora predviđen je niz mjera za ovu kategoriju, a dalji razvoj zdravstvenog sistema ide u pravcu stvaranja uslova za palijativnu njegu, za najteže bolesnike, stare i nemoćne, ali i brigu o članovima njihovih porodica.

Unaprjeđenje položaja penzionera u Crnoj Gori, je kontinuirani proces, sa kojim će se nastaviti i u budućem periodu.