Nacionalna strategija održivog razvoja Crne Gore 2007-2012

Nacionalna strategija održivog razvoja Crne Gore (NSOR CG) usvojena je 2007. godine sa Akcionim planom za period 2007-2012. godine. NSOR CG se zasniva na globalno prihvaćenim principima održivog razvoja, definisanim kroz Deklaraciju iz Rija i Agendu 21, Deklaraciju i Plan implementacije iz Johanesburga, kao i na principima i ciljevima Milenijumske deklaracije UN-a. Koordinator procesa izrade NSOR bilo je tadašnje Ministarstvo zaštite životne sredine i uređenja prostora (MZŠSUP), uz podršku UNEP/MAP-a, UNDP-a i Ministarstva životne sredine, kopna i mora Republike Italije.

Metodologija pripreme NSOR CG pripremljena je u skladu sa preporukama koje izradu strategije održivog razvoja definišu kao koordinirani, participativni i interaktivni proces promišljanja i djelovanja kako bi se ekonomski, društveni i ciljevi vezani za životnu sredinu ostvarivali na uravnotežen i integralan način na relevantnim nivoima (UN/DESA/DSD). Osnovna je preporuka da se radi o cikličnom i interaktivnom procesu planiranja, participacije i djelovanja u kome je naglasak na upravljanju progresom ka ostvarivanju ciljeva održivosti prije nego na pripremi «plana» kao konačnog proizvoda. Shodno tome, NSOR CG je pripremljena u širokom participativnom procesu koji se odvijao kroz nacionalne konferencije, sastanke na lokalnom/regionalnom nivou kojima je koordinirao nevladin sektor i okrugle stolove.

Strategijom se definiše održivi razvoj Crne Gore utemeljen na tri stuba održivog razvoja: ekonomski, društveni razvoj i zaštita životne sredine i prirodni resursi, za svaki je definisana i odgovarajuća vizija razvoja. Pored ove tri osnovne vizije (ekonomske, socijalne, ekološke) NSOR sadrži još i etičku (prelazak sa centralizovanog načina odlučivanja na pregovore, saradnju, koordinirano djelovanje i decentralizaciju, sprovođenje principa zajedništva i solidarnosti, te poštovanje ljudskih prava kroz re-afirmaciju prava na razvoj u zdravom i pravičnom okruženju) i kulturnu (neophodnost očuvanja kulturne raznolikosti i identiteta).

Polazeći od ovakvog viđenja održivosti, crnogorskog razvojnog konteksta i principa i vizija održivog razvoja, Strategijom su utvrđeni slijedeći opšti ciljevi:

1. Ubrzati ekonomski rast i razvoj i smanjiti regionalne razvojne nejednakosti;
2. Smanjiti siromaštvo; obezbijediti jednakost u pristupu uslugama i resursima;
3. Osigurati efikasnu kontrolu i smanjenje zagađenja, i održivo upravljanje prirodnim resursima;
4. Poboljšati sistem upravljanja i učešća javnosti; mobilisati sve aktere, uz izgradnju kapaciteta na svim nivoima; i
5. Očuvati kulturnu raznolikost i identitete.

U skladu sa utvrđenom metodologijom, izvršena je prioritizacija 24 sektorske oblasti koje su ključne za održivi razvoj Crne Gore. Polazeći od pet opštih ciljeva održivog razvoja, na osnovu ocijenjenog stanja u svakoj od prioritetnih oblasti definisani su prioritetni zadaci (ukupno 42 zadatka) za koje su u Akcionom planu NSOR-a utvrđene aktivnosti i prioritetne mjere (ukupno 223 mjere) za njihovu realizaciju, uz definisanje dinamike realizacije i odgovornih subjekata.

Inovirani Akcioni plan za period 2011-2012. godine usvojen je 2010. godine i sadrži 236 mjera. Sve mjere novog plana imaju precizno definisane vremenske odrednice u okviru kojih je potrebno ispuniti zadatke, kao i mjerljive indikatore koji omogućavaju egzaktnije praćenje ostvarenog progresa. Šesnaest od 24 prioritetne oblasti dodatno su unaprijeđene uvođenjem novih obaveza, aktivnosti i strateških razvojnih ciljeva. Za razliku od originalnog, inovirani Akcioni plan kao nosioce definiše samo nadležne resore, institucije i ostale organe uprave koji su direktno nadležni za sprovođenje definisanih mjera. Međunarodne i nevladine organizacije, poslovni sektor, banke i ostale organizacije novim planom tretiraju se kao partneri.
U skladu sa mandatom nekadašnje Kancelarije za održivi razvoj, sada Odjeljenja za podršku Nacionalnom savjetu za održivi razvoj da godišnje prati proces sprovođenja Strategije, na bazi prvobitnog Akcionog plana urađena su tri godišnja Izvještaja o implementaciji Strategije. Dok su na osnovu inoviranog Akcionog plana izrađeni Četvrti i Peti godišnji izvještaj o implementaciji NSOR CG 2007-2012.

Nacionalna strategija održivog razvoja Crne Gore od 2007. do 2012. godine

Prvi izvještaj o implementaciji Nacionalne strategije održivog razvoja Crne Gore za period april 2007 - mart 2008.

Drugi izvještaj o implementaciji Nacionalne strategije održivog razvoja Crne Gore za period april 2008 - septembar 2009.

Treći godišnji izvještaj o implementaciji Nacionalne strategije održivog razvoja Crne Gore za period od 1. oktobra 2009 do 31. decembra 2010. godine

Četvrti izvještaj o implementaciji Nacionalne strategije održivog razvoja Crne Gore za period januar 2011 - decembar 2011.

Peti godišnji izvještaj o implementaciji Nacionalne strategije održivog razvoja Crne Gore za period od 1. januara do 31. decembra 2012. godine