Ministar Radunović otvorio ECPD Međunarodnu specijalističku školu u Kotoru

Govor ministra zdravlja prof. dr Miodraga Radunovića na otvaranju ECPD Međunarodne specijalističke škole "Savremena dostignuća u prevenciji, liječenju i rehabilitaciji bolesti zavisnosti" u Hotelu „Kataro“ u Kotoru:

Uvaženi gosti, poštovane koleginice i kolege, dragi saradnici i prijatelji, dame i gospodo,

Imam zadovoljstvo da vas pozdravim povodom održavanja Međunarodne specijalističke škole Evropskog centra za mir i razvoj --Univerziteta za mir Ujedinjenih nacija --na temu : "Savremena dostignuća u prevenciji, liječenju i rehabilitaciji bolesti zavisnosti".

Ministarstvo zdravlja Crne Gore podržava aktivnosti u obezbjeđivanju izvora dobre prakse u cilju transfera , diseminacije i pune primjene znanja i iskustava, naučno verifikovanih i u skladu sa međunarodnim standardima u cilju uspješnog tretmana bolesti zavisnosti.

Problem zloupotrebe opojnih droga i psihoaktivnih supstanci i uopšte bolesti zavisnosti poprima globalne razmjere i svako društvo ima obavezu da mobiliše sve raspoložive kapacitete kako bi se suprotsavljalo ovom izazovu. Po procjenama Kancelarije za drogu i kriminal Ujedinjenih Nacija i Svjetske zdravstvene organizacije, obim korišćenja psihoaktivnih supstanci na globalnom nivou iznosi oko dvije milijarde korisnika alkoholnih pića, oko 1,3 milijarde korisnika duvanskih proizvoda i po procjenama, oko 185 miliona korisnika droga, uz još oko 25 miliona koji boluju od zavisnosti od droga. Oko dva i po miliona ljudi godišnje umire od posljedica povezanih sa alkoholom. Gotovo 4% svih smrtnih slučajeva u svijetu može se pripisati alkoholu, što predstavlja više smrtnih slučajeva nego onih uzrokovanih HIV/AIDS-om, nasiljem ili tuberkulozom. Alkohol predstavlja kauzalni faktor u oko 60 vrsta bolesti i povreda, i jedan od faktora rizika u preko 200 bolesti i stanja. 

Upotreba droga i alkohola izaziva brojne negativne konsekvence – nasilje, kršenje zakona, sucid, trajna oštećenja zdravlja, mentalne poremaćaje,infektivne bolesti, saobraćajne nesreće, radnu nesposobnost,siromaštvo i dr.

Ministarstvo zdravlja Crne Gore je izradilo i primjenjuje značajan broj dokumenata u saradnji sa međunarodnim partnerima, za čiju punu implementaciju je neophodno vrijeme i puna osposobljenost kadrova, a koji garantuju pravo svakog pojedinca na dostojanstven i profesionalan tretman bolesti zavisnosti bez prostora za stigmu ili diskriminaciju. 

Podaci iz dva uzastopna kruga Evropskog školskog istraživanja o alkoholu i drugim drogama (ESPAD) sprovedena među srednjoškolcima u Crnoj Gori, 2008. i 2011. godine ukazuju da je do 16 godine 74%, odnosno 77% mladih konzumiralo alkohol bar jednom u životu. U vezi upotrebe droga --upoređujući podatke iz oba istraživanja-- postoji trend rasta upotrebe skoro svih droga, i taj porast ide sa 2 na 3% (ekstazi), odnosno sa 3 na 5% (marihuana ili hašiš), sa 3 na 5% (ostale droge izuzev marihuana i hašiša) i najviše sa 3 na 6% kod inhalanata. Kad se uporede naši podaci sa podacima koji čine evropski prosjek, jasno je da smo među onima koji se nalaze na dnu ljestvice po upotrebi ovih droga, međutim, ipak se radi o trendu porasta, što ukazuje da preventivne aktivnosti treba nastaviti i intenzivirati.

Ukupan broj osoba koje su se javile zbog alkoholizma ili upotrebe droga u ustanove na primarnom nivou zdravstvene zaštite, kao i na hospitalni tretman u 2011. godini je bio 552, u 2012. godini bilo je 546 pregleda na primarnom nivou zbog mentalnih poremećaja i poremećaja ponašanja uzrokovanih alkoholizmom i 536 pregleda zbog mentalnih poremećaja usljed upotrebe droga. U 2012. godini hospitalno je tretirano zbog zloupotrebe droga 89 pacijenata. Od početka primjene suspstitucione terapije metadonom 2005. godine, kroz program je prošlo više od 400 klijenata u tri centra u domovima zdravlja Podgorica,Berane i Kotor.

Kroz konstruktivnu međunarodnu saradnju, a u cilju kontinuirane edukacije zdravstvenih radnika realizovani su brojni treninzi iz oblasti tretmana bolesti zavisnosti , koje je Ministartsvo zdravlja obezbijedilo učešćem u programima saradnje sa međunarodnim tijelima iz ove oblasti, kao što su Ujedinjene Nacije, Savjet Evrope, Evropska komisija, Svjetska zdravstvena organizacija. Kroz mrežu opštinskih kancelarija za prevenciju bolesti zavisnosti, kao i kroz saradnju sa školama, sprovode se brojne informativno edukativne aktivnosti iz domena prevencije.

Kao ministar u Vladi, koja je već u poodmaklom procesu pregovora za članstvo u Evropskoj uniji, sa zadovoljstvom mogu istaći uspješnost Ministarstva zdravlja u oblasti sprečavanje zloupotrebe droga, kao konkretnoj pregovaračkoj oblasti, u poglavlju 24.

U kontekstu procesa evropske integracije Ministarstvo zdravlja ima zahtijevnu i kompleksnu ulogu da kontinuirano vrši monitoring primjene strategije za droge, i akcionog plana, da izvještava Vladu Crne Gore i Evropsku komisiju, da preuzima i transponuje u nacionalni okvir novine u evropskom zakonodavstvu, da aktivno participira u radu svih međunarodnih tijela i agencija iz oblasti droga. Učestvujemo u radu i programima Savjeta Evrope, Evropske agencije za droge, Kancelarije Ujedinjenih nacija za drogu i kriminal kao i u regionalnim i bilateralnim inicijativama . Ministarstvo zdravlja Crne Gore je bilo domaćin više uspješnih međunarodnih skupova sa učešćem svih referentnih tijela i agencija iz oblasti droga,kada smo iskazali stav i uvjerenje da države naše regije itekako imaju stručnog znanja i potencijala koji može doprinijeti sveukupnim naporima u tretmanu zavisnosti ne samo na ovim prostorima,već i šire.

Poštovane koleginice i kolege,

Uz poruku za uspješan rad, iskazujem uvjerenje da će Međunarodna specijalistička škola koju danas otvaramo, doprinijeti unapređenju znanja, razmjeni dobrih praksi i unapređenju tretmana bolesti zavisnosti. Ministarstvo zdravlja Crne Gore ostaje otvoreno da i u narednom periodu podrži svaku inicijativu u tom cilju. 

Hvala!