Saopštenje: Dan ekološkog deficita ove godine se obilježava 13. avgusta

Zbog emisije ugljen-dioksida ekološki otisak daleko prevazilazi godišnje kapacitete planete

Za manje od osam mjeseci, čovječanstvo je iskoristilo prirodne kapacitete za cijelu godinu, dok deponovanje (engl. sequestration) ugljen-dioksida učestvuje sa više od pola potrošnje ovih kapaciteta, kažu podaci Mreže za globalni ekološki otisak (Global Footprint Network), međunarodne neprofitne organizacije koja se bavi pitanjima održivosti i koja ima centre u Sjevernoj Americi, Evropi i Aziji.

Mreža za globalni ekološki otisak prati potrošnju prirodnih resursa od strane čovječanstva na planeti (ekološki otisak) u odnosu na sposobnost prirode da odgovori na tu potrošnju obnavljanjem prirodnih resursa (biokapacitet). Dan ekološkog deficita je dan kada godišnja potrošnja čovječanstva u odnosu na prirodu prekorači ono što Zemlja može da regeneriše u toj godini. Dan ekološkog deficita pomjera se svake godine unaprijed – 2000. godine bio je početkom oktobra, dok ove godine pada čak 13. avgusta.

Posljedice ekološkog rasipanja postaju sve očiglednije, a javljaju se u vidu ogoljavanja šuma, suša, nedostatka svježe vode, erozije tla, gubitka biodiverziteta i nagomilavanja ugljen-dioksida u atmosferi. Prema klimatskim modelima, navedene pojave će sve više i više dovoditi do sve izraženijih ekoloških posljedica. Shodno tome, donosioci odluka koji budu uzimali u obzir ova rastuća ograničenja imaće veće šanse da postignu dugoročno održive ekonomske rezultate.

Karbonski otisak čovječanstva se udvostručio u periodu od 1961. do 1973. godine, kada je čovječanstvo po prvi put prešlo granicu ravnoteže i ušlo u ekološki otisak. Karbonski otisak je i dalje najveći uzrok produbljivanja jaza između ekološkog otiska i biokapaciteta planete. Matis Vakernagel, predsjednik Mreže za globalni ekološki otisak i jedan od tvoraca izračunavanja ekološkog otiska kaže: „Globalni odgovor leži u postepenom smanjivanju upotrebe fosilnih goriva što je i predmet tekućih međunarodnih pregovora u očekivanju novog opšte prihvaćenog klimatskog dogovora u Parizu.“

Karbonski otisak je neraskidivo povezan sa ostalim komponentama ekološkog otiska — obradivim zemljištem, pašnjacima, šumama i produktivnim zemljištem na kom su izgrađeni objekti i infrastruktura. Svi ovi korisnici prostora uzajamno se takmiče za slobodni prostor. Što je veća potražnja za hranom i drvnom biomasom i proizvodima, to je manje raspoloživih šumskih ekosistema koji asporbuju ugljenik-dioksid oslobođen sagorijevanjem fosilnih goriva.

Klimatski sporazum, čije se postizanje očekuje na Konferenciji strana ugovornica Okvirne Konvencije UN-a o klimatskim promjena (COP 21), koja će se održati decembra ove godine, biće usredsređen na održavanje rasta temperature na ispod 2 stepena Celzijusa u odnosu na predindustrijski nivo. Ovaj zajednički cilj zahtijeva od država potpisnica Okvirne konvencije UN o klimatskim promjenama da primijene konkretne mjere radi postepenog eliminisanja fosilnih goriva do 2070. godine.

Pod uslovom da se globalne emisije ugljen-dioksida smanje za barem 30 procenata do 2030. godine u odnosu na sadašnji nivo, Dan ekološkog deficita u toj godini bi se mogao vratiti na 16. septembar.

Pozitivan primjer predstavlja smanjenje emisija ugljen-dioksida u Danskoj. Naime, Danska je svoje emisije smanjila za 33 procenta u odnosu na nivo iz 90-tih godina. Da je i ostatak svijeta uradio to isto Dan ekološkog deficita ove godine bi se obilježavao 3. oktobra.

Nasuprot tome, ako se nastavi po starom, potrošnja resursa u 2030. godini odgovarala bi resursima dvije planeta, a Dan ekološkog deficita bi se pomjerio za kraj juna mjeseca.

„Ohrabreni smo povećanjem udjela energije iz obnovljivih resursa, kao i sviješću sektora finansija da je niskokarbonska ekonomija put kojim treba ići“, rekao je Vakernagel. „Smanjenje karbomnskog otiska je od vitalnog značaja. Sve više to postaje ekonomska potreba država širom svijeta. Smisao održivosti je da svi žive dobro u okviru kapaciteta koje nam pruža jedna planeta Zemlja. To se može postići samo ako budemo držali ekološki otisak u granicama kapaciteta naše planete.“

***

Mreža za globalni ekološki otisak je neprofitna organizacija čija je vizija svijet u kojem svi ljudi žive dobro, u skladu sa dobrima prirode i koja teži da ekološka ograničenja stavi u centar procesa odlučivanja kroz promovisanje podataka, instrumenata i analiza kojima se ograničenja u resursima povezuju sa pitanjima ekonomije i blagostanja. Više informacija o Danu ekološkog otiska možete naći na www.overshootday.org.