Obraćanje ministra Numanovića na TAIEX Radionici "Borba protiv nasilja i nasilja u porodici"

Povod današnjeg okupljanja je borba protiv jednog od najizrazitijih negativnih društvenih fenomena. Danas govorimo o borbi protiv nasilja nad ženama i nasilja u porodici koje je još uvijek sastavni dio slike našeg društva.
Rodno zasnovano nasilje je svakodnevna pojava sa višestrukim negativnim posljedicama. Ono nije izolovan ili sporadični oblik konflikta, već, nažalost, postoji istovremeno u sferi javnog i privatnog života.Nasilje je najrasprostranjeniji, a ujedno i najviše društveno tolerisani oblik kršenja ljudskih prava. Oko 70% žena u svijetu je tokom svog života doživjelo neki od oblika rodno zasnovanog nasilja.

Država Crna Gora je do sada preduzela niz mjera, za uspostavljanje zakonodavnog okvira. Uspostavljanjeni su novi institucionalni i organizacioni aranžmani kojima se osigurava multidisciplinarni pristup zaštiti žrtava nasilja, kao i efikasno kažnjavanje počinilaca, što je doprinijelo većem stepenu šire društvene svijesti o problemu nasilja i jasnijoj slici nasilja u porodici kao društvenog, a ne privatnog problema. Nasilje u porodici u Crnoj Gori je prepoznato kao krivično djelo od 2002. godine.
Ipak, relevantne analize i istraživanja pokazuju da su slučajevi nasilja nad ženama i nasilja u porodici i dalje veoma prisutni u Crnoj Gori. Prema podacima iz 2014. najčešći oblik nasilja nad ženama je emocionalne prirode (371), zatim fizički oblik nasilja (290), ređe ekonomski(34), a najređe su žene maltretirane seksualno (13).
Takođe, žrtve su najčešće djeca 340, zatim žene 281, muškarci i starija lica znatno ređe (po 50).
Ženskim nevladinim organizacijama koje se bave zaštitom žena i djece žrtava nasilja tokom 2014. godine za pomoć se obratilo 965 osoba.
Javne zdravstvene instititucije konstatuju da je broj prijavljenih slučajeva nasilja nad ženama 155, nad djecom 24, starim osobama 8 i muškarcima 5.

Prema podacima Vrhovnog suda Crne Gore najviše je bilo zatvorskih kazni, dok je Vrhovnom državnom tužilaštvu podnijeto 215 krivičnih prijava.

Ministarstvo za ljudska i manjinska prava u saradnji sa relevantnim institucijama, međunarodnim organizacijama i NVO sektorom kontinuirano sprovodi kampanju „16 dana aktivizma u borbi protiv nasilja nad ženama“,sa ciljem da podigne svijest o ovom problemu i podstakne nadležne organe i javnost da svi zajedno učestvuju u borbi protiv nasilja. U okviru kampanje se svake godine, na državnom i lokalnom nivou, realizuju različite aktivnosti, koje se odnose na prevenciju nasilja nad ženama, i koje osim podizanja svijesti o ovom negativnom fenomenu, imaju za cilj i upoznavanje javnosti sa zakonodavnim okvirom, kao i o tome kako i gdje žrtve mogu da se obrate i dobiju pomoć.
U okviru Programa rodne ravnopravnosti IPA 2010 koji su partnerski sprovodili Ministarstvo za ljudska i manjinska prava i UNDP, uz finansijsku podršku Evropske komisije realizovano je niz aktivnosti i istraživanja o percepcijama građana/ki o nasilju.
Jedno od takvih istraživanja u 2014. godini, predstavilo je stavove građana u Crnoj Gori o nasilju u porodici, u tri faze istraživanja. Rezultati su pokazili da oko 2/3 građana smatra da su lični i ekonomski problemi najznačajniji, posebno problem nezaposlenosti, a tek onda prepoznaju nasilje u porodici kao problem. Po ovom istraživanju žene se prepoznate kao najčešće žrtve nasilja (do 86%), zatim djeca (57-63%) stari ljudi (oko 5 %) i muškarci (4%). Kao dominantnu formu nasilja građani su prepoznali fizičko nasilje.
Poseban vid nasilja nad ženama/djevojčicama je praksa ranih-prisilnih brakova, koja je prisutna naročito među RE populacijom. Vlada Crne Gore je usvojila Strategiju za unapređenje položaja Roma 2012-2016, gdje se tretira i ovo pitanje. Ministarstvo za ljudska i manjinska prava sprovodi istraživanja obuke i kampanje, u cilju smanjivanja i iskorenjivanja ove pojave, zajedno sa ostalim nadležnim institucijama i NVO-ima koje se bave ovim pitanjem.

Sveobuhvatno istraživanje na temu nasilja nad ženama u Crnoj Gori, realizovano je 2012, pod nazivom Studija o nasilju u porodici nasilju nad ženama, ukazalo je da svaka treća žena u Crnoj Gori žrtva nekog vida nasilja.
Svaki četvrti ispitanik, pretežno muškog pola smatra da je žrtva odgovorna za nasilje, jer ga izaziva svojim postupcima, kao i da postoje situacije u kojima je fizičko nasilje opravdano.
Podaci Vrhovnog suda za 2015.godinu ukazuju da su 55,55% nasilnika muževi, a supruge3,45%.
Nevladine organizacije su dostavile podatak da je smještaj u skloništima tokom 2014. godine u Podgorici, Nikšiću i Pljevljima, obezbijeđen je za 291 osobu od čega za 135 žena i 156-oro djece.
U 2014. godini podnijeto je 1249 prekršajnih prijava i 202 krivične prijave.
Želio bih na kraju da još jednom pozovem sve da razmisle o negativnim posljedicama koje nasilje ostavlja za sobom. Naučimo li prepoznavati njegove oblike, nalazićemo brže i efikasnije načine za njegovim suzbijanjem. Posljedice nasilja razaraju porodicu. One imaju dugoročan efekat, utiču na formiranje negativne slike o društvu i međuljudskim odnosima, daju pogrešnu percepciju.
U nasilju nad ženama prepoznajemo psihičko i fizičko kršenje integriteta jedne ličnosti. Neka nam svima bude pouka, ne činimo drugim aono od čega i sami strahujemo.

Zahvaljujem na pažnji.

Ministarstvo za ljudska i manjinska  prava