Saopštenje: Izvršni sekretar Pripremne komisije za sprovođenje Sveobuhvatnog ugovora za zabranu nuklearnih testiranja (CTBTO) gdin Lassina Zerbo sastao se predstavnicima Ministarstva održivog razvoja i turizma

Danas je u Ministarstvu održivog razvoja i turizma održan sastanak sa izvršnim sekretarom Pripremne komisije za sprovođenje sveobuhvatnog Ugovora za zabranu nuklearnih testiranja (CTBTO) gdinom Lassina Zerbom. Na sastanku su učestvovali i gdin Cormac O'Reilly iz CTBTO, ambasadorka Slavica Milačić, stalna predstavnica CG pri UN, OEBS i drugim međunarodnim organizacijama u Beču. U ime Ministarstva odživog razvoja i turizma na sastanku su učestvovali državna sekretarka Daliborka Pejović, generalna direktorka za životnu sredinu Ivana Vojinović i rukovoditeljka Direkcije za zaštitu vazduha i zaštitu od buke u životnoj sredini, Tamara Đurović.

Crna Gora je zaokružila proces prijema u CTBTO u januaru 2007, kada je naša država potvrdila međunarodni Ugovor za sveobuhvatnu zabranu nuklearnih proba (CTBT). CTBT Ugovor zabranjuje nuklearne eksplozije (testovi): na Zemljinoj površini, u atmosferi, podmorju i pod zemljom i veoma je važan iz razloga jer onemogućava države da naprave nuklearno oružje, kao i da osnaže nuklearno oružje države koje isto posjeduju. Takođe, sprječava veliku štetu uzrokovanu radioaktivnošću na ljude, životinje i biljke, koja nastaje od nuklearnih eksplozija. Budući da Ugovor još nije stupio na snagu, 1996. godine osnovana je Pripremna komisija za sprovođenje Sveobuhvatnog ugovora za zabranu nuklearnih testiranja (CTBTO).

Bez obzira što CTBT Ugovor nije stupio na snagu, moratorijum na nuklearna testiranja postao je de facto međunarodni standard. Međutim, bez trajnog i pravno-obvezujućeg učinka stupanja na snagu CTBT, takva norma nije dovoljna, o čemu svjedoče akcije nuklearnih testiranja. CTBTO ima za cilj da promoviše sprovođenje CTBT Ugovora i podrži države članice na tom putu. CTBTO ima 260 zaposlenih iz više od 70 država svijeta i sjedište je Beču.

Na današnjem sastanku sa gdinom Lassina Zerbom razmatralo se na koji način CTBTO može pružiti podršku crnogorskim institucijama u narednom periodu. Naime, kao članica ovog Ugovora Crna Gora može imati višestruke koristi. CTBTO svojim članicama pruža tehničku i finansijsku pomoć (u vidu opreme i ekspertize) u podizanju kapaciteta u oblasti praćenja seizmoloških, meteoroloških i geoloških aktivnosti i promjena na zemlji. Imajući ovo u vidu na današnjem sastanku se govorilo o potrebi da se u Crnoj Gori uspostavi Centar za prikupljanje podataka. Takođe treba imati u vidu da podatke dobijene na ovaj način, na nacionalnom nivou mogu koristiti i drugi centri koji bi činili nacionalnu mrežu, a za koje bi ove informacije mogle biti od važnosti (npr. Vojska CG, MUP, različite naučne institucije i zavodi). Istovremeno nacionalni centar postao bi dio svjetske mreže, preko koje bi nesmetano mogao da pribavlja podatke o svim seizmološkim, meteorološkim i drugim promjenama, bilo da su one izazvane prirodnim putem ili nuklearnim probama, o kojima bi i Crna Gora bila upoznata

Državna sekretarka Daliborka Pejović i generalna direktorica Ivana Vojinović su u uvodnim napomenama istakle da je Crna Gora nenuklerna zemlja, sa izgrađenom i uspostavljenom regulatornom infrastrukturom u oblasti radijacione i nuklearne sigurnosti i bezbjednosti i zaštiti od zračenja. Tom prilikom su upoznale gdina Lassina Zerba o institucionalnim kapacitetima i odgovornostima institucija, kao i o postignutom napretku u ovoj oblasti i istovremeno izrazile zahvalnost za inicijativu CTBTO da osnaži saradnju sa nadležnim institucijama iz Crne Gore. S tim u vezi na sastanku je dogovoreno da Ministarstvo održivog razvoja i turizma organizuje sastanak sa relevantnim institucijama i organizacijama i upozna ih sa zaključcima posjete, kako bi nakon toga Crna Gora imenovala kontakt osobu za saradnju sa CTBTO, posebno u dijelu koji se tiče Sistema za praćenje informacija, koji se nalazi u Beču.

Gdin Lassina Zerba je pozvao Crnu Goru da nominuje predstavnike na tehničkim i ekspertskim sastancima, naučnim posjetama i konferencijama koje ta organizacija organizuje i da u što skorijem roku posjete ovu organizaciju.