Saopštenje: Bilateralna saradnja Ministarstva održivog razvoja i turizma i Agencije za zaštitu od zračenja i nuklearnu sigurnost Republike Kosovo

U Ministarstvu održivog razvoja i turizma održan je sastanak sa delegacijom Republike Kosovo. Sastanku su, ispred Crne Gore, prisustvovale generalna direktorica Direktorata za životnu sredinu u Ministarstvu održivog razvoja i turizma Ivana Vojinović i Tamara Đurović, rukovoditeljka Direkcije za zaštitu vazduha i zaštitu od buke u životnoj sredini. Delegaciju Republike Kosovo činili su Beqir Mezelxhiu, direktor Agencije za zaštitu od zračenja i nuklearnu sigurnost Republike Kosovo, Naser Balaj, rukovodilac Sektora za zaštitu od zračenja i nuklearnu sigurnost, Medina Orana, službenik koji radi na izdavanju dozvola. Sastanku su prisustvovali i predstavnici Organizacije za evropsku bezbjednost i saradnju (OEBS) sa sjedištem na Kosovu, Hans Bengtsson i Sedat Shala, kao i John Corrigan i Ivana Marković Bošković iz Misije OEBS-a iz Crne Gore.

Tema sastanka je bila uspostavljanje bilateralne saradnje izmedju nadležnih institucija u oblasti radijacione i nuklearne sigurnosti i bezbjednosti i zaštite od zračenja.

U uvodnom obraćanju generalna direktorica Ivana Vojinović je izrazila zadovoljstvo zbog inicijative kolega sa Kosova da se uspostavi saradnja u ovoj oblasti. Informisala je o do sada sprovedenim aktivnostima i postignutom napretku u oblasti zaštite od jonizujućih zračenja. Tom prilikom je istakla važnost uspostavljenog pravnog i strateškog okvira, kao i sprovođenja propisa u ovoj oblatsi koje se najbolje ogleda kroz funkcionalno skladište radioaktivnog otpada, kojim rukovodi D.O.O. „Centar za ekotoksikološka ispitivanja“. Takođe, naglašena je vaznost do sada potvrđenih međunarodno-pravnih instrumenata, a posebno nedavno potvrđenog Amandmana na Konvenciju o fizičkoj zaštiti nuklearnog materijala od strane Crne Gore, čime se broj potrebnih država, koje treba da pristupe amandmanima Konvencije o fizičkoj zaštiti nuklearnog materijala da bi globalno stupili na snagu, sveo na dvije. Gđa Vojinović upoznala je kolege sa Kosova o procesu pregovaranja i činjenici da je Crna Gora u decembru 2015. godine otvorila pregovaračko poglavlje 15 – Energetika, u kojem se nalazi oblast nuklearna sigurnost i zaštita od zračenja, te da u svojim izvještajima Evropska komisija ističe napredak u ovoj oblasti. Ukazala je i to da će sve dalje aktivnosti biti strateški zaokružene kroz reviziju Strategije zaštite od jonizujućih zračenja, radijacione sigurnosti i upravljanja radioaktivnim otpadom za period 2017-2021. godine sa Akcionim planom za period 2017-2021. godine, čije je usvajanje predviđeno do kraja 2016. godine. Gđa Vojinović je istakla da je jedan od važnijih zadataka izrada Analize o upravljanju iskorišćenim zatvorenim radioaktivnim izvorima i radioaktivnim otpadom, uključujući odlaganje.

Na sastanku je Beqir Mezelxhiu informisao o aktivnostima koje trenutno sprovodi Agencija za zaštitu od zračenja i nuklearnu sigurnost, posebno u dijelu uspostavljanja adekvatnog i usklađenog pravnog okvira. Predstavnici Republike Kosovo saglasili su se da je članstvo u Međunarodnoj agenciji za atomsku energiju od izuzetnog značaja za svaku državu, a posebno male države koje imaju male sisteme u ovoj oblasti, te da je podrška međunarodnih organizacija poput MAAE i OEBS-a od izuzetne važnosti.

Tamara Đurović je prezentovala ostvareni napredak u oblasti zaštite od jonizujućeg zračenja, ističući da je jedan od zadataka Direktorata za životnu sredinu uspostavljanje pravnog okvira i iz oblasti zaštite od nejonizujućih zračenja, koji je po prvi put u Crnoj Gori na taj način uređen.

Obje strane saglasile su se da je zaštita graničnih prelaza i obuka službenika granične policije i carinskih ispostava jedna od kontinuiranih aktivnosti radi suzbijanja nedozvoljenog prometa radioaktivnog i nuklearnog materijala.