Pavle Goranović za Pobjedu: Prednost projektima koji odražavaju crnogorski identitet

Crnogorska kultura nakon devet mjeseci dobila je svog ministra - čovjeka zbilja od kulture, književnika Pavla Goranovića. U prvom intervjuu koji je dao jednom mediju nakon preuzimanja ovog resora, ministar Goranović govori o aktuelnim prioritetima, mogućnostima za dobra preusmjeravanja na račun kvaliteta u uvijek malom budžetu i najavljuje novi nacionalni program razvoja kulture.

POBJEDA: Šta vas je sve sačekalo po stupanju na dužnost? Koje to poteze na početku mandata morate napraviti?

GORANOVIĆ: Ministarstvo kulture tokom prošle godine imalo je aktivnosti utvrđene programom rada Vlade, Zakonom o kulturi, akcionim planom za implementaciju nacionalnog programa razvoja kulture, programom zaštite i očuvanja kulturnih dobara, zatim aktivnosti koje proizilaze iz članstva Crne Gore u programima UNESCO i EU, te drugim međunarodnim organizacijama i asocijacijama... Moje stupanje na dužnost ministra počelo je u vrijeme kada se razmatraju izvještaji o radu državnih organa u prethodnoj godini, tako da sam bio u prilici da se veoma detaljno upoznam sa svim poslovima realizovanim u ovom resoru u 2014. godini. Kada to kažem ne mislim samo na rad Ministarstva, već i svih javnih ustanova iz njegove nadležnosti. Osnovne aktivnosti koje su me dočekale po stupanju na dužnost jesu odluka o izboru u odnosu na javni poziv za podnošenje zahtjeva za dobijanje finansijske podrške Ministarstva kulture za realizaciju 58 projekata koji se odnose na konzervatorska i arheološka istraživanja, kao i na izradu konzervatorskih projekata i sprovođenje konzervatorskih mjera, kao i odluka o sufinansiranju projekata i programa na osnovu konkursa iz oblasti kulturno-umjetničkog stvaralaštva, prema kojoj su podržana 162 projekta. Napominjem da su taj posao obavile stručne komisije i da ovaj vid raspodjele sredstava smatramo najpravednijim. Prvi utisak je da je realizovan veoma respektabilan program i da je riječ o jednom, u dobroj mjeri, zaokruženom i utemeljenom sistemu, koji svakako treba dalje unapređivati.

POBJEDA: Koji su aktuelni prioriteti Ministarstva kulture?

GORANOVIĆ: Do sada su aktuelni prioriteti Ministarstva bili propisani nacionalnim programom razvoja kulture, koji se odnosi na period 20112015.godina. Dakle, jedan razvojni ciklus završava se upravo ove godine i to je dobra prilika da se već krajem 2015. sumiraju ukupni rezultati primjene do sada propisanih mjera i aktivnosti. Ali, i da se startuje sa novim programskim načelima koja će obezbijediti dosljedno, principijelno, ravnomjerno i ravnopravo sprovođenje politike razvoja u svim sektorima kulture i na svim nivoima, nacionalnom, lokalnom i međunarodnom. Nakon opsežne analize rezultata programa, biće postavljen novi okvir unapređenja svih djelatnosti kulture koji će se sprovoditi u narednom periodu. Posebno važan segment djelovanja biće i reorganizacija opštinskih ustanova, u skladu sa Zakonom o kulturi, te zakonima o arhivskoj, bibliotečkoj i muzejskoj djelatnosti. Jedan dio opština već je sproveo tu reformu, dok određeni broj treba tek da uđe u ovaj proces. Opštinske ustanove na sjeveru su, programom podrške razvoju kulture na sjeveru koje je osmislilo, finansiralo i realizovalao Ministarstvo kulture, dobile značajnu podršku i unaprijedile kako prostore u kome se nalaze, tako i tehničku opremu kojom raspolažu, pa su se stekli uslovi za neometano realizovanje aktivnosti iz svih djelatnosti kulture. U narednom periodu trebalo bi, zajedničkim snagama, raditi na osmišljavanju programa koji će biti realizovani u tim ustanovama, kako bi građani, kojima je to u krajnjoj liniji i namijenjeno, bili uključeni u kulturni život svih gradova. U tom kontekstu, aktuelni prioriteti bi u ovom trenutku bili monitoring svih do sada sprovednih razvojnih prioriteta, jer će ostvareni rezultati biti dobra osnova za buduće planiranje i programiranje aktivnosti u kulturi. Dakle, čeka nas novi nacionalni program razvoja kulture. Istrajno ćemo njegovati multikulturno biće Crne Gore i principe ravnomjernog regionalnog razvoja kulture, uz maksimalnu moguću podršku svim činiocima u ovoj oblasti.

POBJEDA: Uz poseban odnos prema multikulturnom biću Crne Gore, najavili ste podršku savremenom stvaralaštvu u svim oblicima, kao i valorizaciju kulturne baštine. Na duže staze, za kakvu kulturnu politiku ćete se zalagati?

GORANOVIĆ: Unapređenje stanja kulturne baštine, a prevashodno kulturnih dobara, treba da bude, i to dugoročno, jedan od osnovnih priroriteta djelovanja Ministarstva kulture. Tu očekujemo značajnu podršku ostalih ministarstava, opština i javnih ustanova. Naravno, moramo s posebnim senzibilitetom pratiti savremenu produkciju. Crna Gora može biti ponosna na svoje stvaraoce. To nas obavezuje da obezbjeđujemo sve veću i pravedniju podršku našim umjetnicima i institucijama. Zalagaću se za veću transparentnost i dosljedno poštovanje visokih produkcionih i umjetničkih standarda, kao i kriterijuma koji doprinose boljoj regionalnoj i međunarodnoj promociji crnogorske kulture. U tom smislu, prioritet treba da imaju oni projekti koji odražavaju i afirmišu osobenost crnogorskog kulturnog identiteta i autentične vrijednosti našeg multikulturnog nasljeđa i tradicije. Cijenim da Crna Gora posjeduje značajan potencijal na tom polju, bez obzira na to da li je u pitanju savremeno stvaralaštvo ili kulturna baština. Uvjeren sam da bi se takvim afirmativnim pristupom u njegovanju multikulturalnog bića Crne Gore revitalizovale pomalo zaboravljene i zapostavljene trajne vrijednosti crnogorske kulture i identiteta, unaprijedili edukativni sadržaji i saznanja koja su dostupna mladim generacijama.

POBJEDA: Šta je cilj ovakvog koncepta?

GORANOVIĆ: Takav koncept može da obezbijedi prepoznatljivost crnogorskoj kulturnoj sceni i da doprinese kvalitetnijoj ponudi u kulturi. Savremeni model Crne Gore, kao multukulturalne zajednice,treba graditi sa punom sviješću o ulozi, značaju i misiji multikulturalnosti, međusobnoj povezanosti i integraciji koja garantuje slobodan pojedinačan razvoj, samobitnost i osobenost i, nadasve, poštovanje prava na tu i takvu različitost. Samo na taj način obezbijedićemo sebi mjesto u modernom društvu evropskih naroda, društvu tolerancije i dijaloga, poštovanja prava, ali i obaveza svakog ponaosob i svih zajedno prema zajedničkoj domovini i njenim vrijednostima. Kada su u pitanju drugi segmenti kulturne politike, zalagaću se prvenstveno za unapređenje i razvoj institucija kulture, koje treba da budu realizatori propisanog koncepta razvoja. To podrazumijeva prije svega saradnju unutar tog sektora na nacionalnom i lokalnom nivou, ali i sa civilnim sektorom u kulturi, kreiranje i produkciju projekata kojima se afirmiše crnogorska multikulturalnost.

POBJEDA: Budžet za kulturu uvijek je aktuelna tema. Takav je kakav je, pa vas neću pitati zašto bi (i kako) morao biti veći, već kako pametno i svrsishodno raspodijeliti raspoloživa sredstva na račun kvaliteta?

GORANOVIĆ: Budžet za kulturu je, kao što kažete, uvijek nedostatan. Uvijek bi trebalo više, uvijek postoje neke neplanirane a važne aktivnosti. Dobra okolnost po kulturu je Zakonom utvrđeni procenat izdvajanja, na koji se država obavezala i koji obezbjeđuje održivost ovog sektora. Siguran sam da ima prostora i unutar ovakvog budžeta za svrsishodniju raspodjelu raspoloživih sredstava. Zalagaću se za takav pristup kod realizacije budžeta, a po tom osnovu i uz poštovanje određenih razvojnih prioriteta, treba da se ostvaruje i budžet naših javnih ustanova. Pitanje preraspodjele veoma je značajno kod ovako koncipiranog godišnjeg budžeta, kao što je značajno i prilagođavanje kulturnih aktivnosti visini odobrenog budžeta i njegovo namjensko korišćenje.