Saopštenje: Konferencija “Kodifikacija građanskog prava u Crnoj Gori”

Ministarstvo pravde Crne Gore i Crnogorska akademija nauka i umjetnosti, u saradnji sa AIRE centrom iz Londona, organizovale su danas konferenciju na temu “Kodifikacija građanskog prava u Crnoj Gori”, u hotelu Hilton u Podgorici.

Konferencija je organizovana pod pokroviteljstvom ambasade Ujedinjenog Kraljevstva Velike Britanije i Sjeverne Irske u Crnoj Gori.

Jedan od atributa crnogorskog pravnog poretka jeste da građansko pravo u Crnoj Gori nije kodifikovano u građanski zakonik, za razliku od nekih drugih država koje, kao i Crna Gora, slijede tradiciju evropskog kontinentalnog prava, poput Francuske, Austrije, Njemačke, Švajcarske, Italije, Holandije, Mađarske, Poljske, Češke, Ukrajine ili Ruske Federacije, koje su se opredijelile za građanskopravnu kodifikaciju.

Istorijski gledano, društveni kontekst država koje su kodifikacijom težile zaokružiti svoje građansko pravo upućivao je, inter alia, na potrebu izgradnje ili jačanja nacionalnog jedinstva, integriteta države i društva, ali i na potrebu ekonomske valorizacije društva kroz privredni razvoj i, s tim u vezi, na razloge jačanja pravne sigurnosti. U tom istorijskom kontekstu, na skali civilizacijskih vrijednosti Evrope, nimalo ne zaostaje Opšti imovinski zakonik za Knjaževinu Crnu Goru iz 1888. godine pravnika, pravnog istoričara, enciklopediste, etnografa i sociologa Valtazara Bogišića.

Od tog vremena pa sve do danas, Crna Gora nije izvršila kodifikaciju građanskog prava.

Društveni trenutak u Crnoj Gori danas, pored takozvanih tradicionalnih razloga za građanskopravnu kodifikaciju, uvodi na scenu i dva nova elementa.

Prvi element je imperativ usaglašavanja crnogorskih propisa i pravne prakse sa evropskom pravnom tekovinom (acquis communautaire), s jedne strane, i praksom Evropskog suda za ljudska prava, s druge strane, koji svojom nadzakonskom pravnom snagom dominantno usmjeravaju crnogorski pravni poredak.

Drugi element o kome treba voditi računa jeste nastojanje unutar same Evropske unije za što većim stepenom harmonizacije građanskog prava, posebno ugovornog prava i odštetnog prava.

Stoga, konferencija je imala za cilj, između ostalog, i da preporuči pažnji razmišljanje o potrebi formiranja nacionalne komisije, koja bi, po ugledu na naše evropsko okruženje, temeljito, sveobuhvatno, studiozno i dugoročno poradila na stvaranju osnova za kodifikaciju crnogorskog građanskog prava. Prema mišljenju eminentnih pravnika, prednosti građanskopravne kodifikacije značajno premašuju eventualne nedostatke, a prednosti jesu: koncentrisana razrada ustavnih načela građanskog prava; veća pristupačnost i lakša preglednost rješenja kada su na jednom mjestu nego onda kad su rasuta u različitim zakonima; uklanjanje tokom objedinjenog regulisanja postojećih nejasnoća, praznina i protivriječnosti i predupređivanje njihovog pojavljivanja, kao i potrebe za usklađivanjem; formiranje opštih pravnih normi, važećih za sve ili niz djelova, pošteđenost od ponavljanja istih normi svuda tamo gdje su relevantne; bolja vidljivost načela koja prožimaju niz djelova, kao i bolja preglednost toga gdje, u kojim djelovima i kakva su odstupanja od načela potrebna; stvaranje opšteg okvira i oslonih tačaka za posebno zakonodavstvo.

U uvodnom obraćanju prisutnima su se obratili potpredsjednik Vlade za politički sistem, unutrašnju i vanjsku politiku i ministar pravde Zoran Pažin, britanski ambasador u Crnoj Gori Ian Viting, predsjednik Crnogorske akademije nauka i umjetnosti Dragan Vukčević i programska menadžerka za Zapadni Balkan u AIRE centru iz Londona Biljana Braithwaite.

Konferencija je okupila kako teoretičare, tako i praktičare, a među njima sudije, advokate, profesore sa pravnih fakulteta, predstavnike zakonodavne vlasti i ugledne pravnike.