Obraćanje dr Alme Hajdarpašić Drešević na konferenciji za medije povodom Nacionalnog dana kontrole duvana

Poštovane kolege, uvaženi novinari, dame i gospodo, dobar dan.
Čast mi je i zadovoljstvo da Vas u ime Ministarstva zdravlja pozdravim povodom obilježavanja Nacionalnog dana kontrole duvana.
Korišćenje duvanskih proizvoda je vrlo rasprostranjena pojava u svjetskoj populaciji. I pored činjenice da se u razvijenim zemljama smanjuje broj pušača, na svjetskom nivou se taj broj povećava. Prevalencija upotrebe duvanskih proizvoda u svijetu iznosi 1 milijardu i 250 miliona, dok su u Evropi pušači zastupljeni sa 35% među muškaracima i 25% među ženama. Prema dostupnim podacima duvanski dim u svijetu ubije preko 4,5 miliona ljudi, a u EU oko 650.000 stanovnika svake godine, dok najmanje još 19.000 stanovnika umire od pasivnog pušenja. Može se zaključiti da se, u prosjeku svaka sedma smrt u Evropi može pripisati duvanu, koja bi se preventivnim, adekvatnim i kompetentnim mjerama mogla spriječiti.
Prije svega želim da vas upoznam sa, ja bih rekla alarmantim podacima, koji se tiču procenata oboljelih i umrlih u Crnoj Gori od hroničnih nezaraznih bolesti, koje su u stalnom porastu, a koje su značajnim dijelom uzrokovane upotrebom duvanskih proizvoda. U strukturi umiranja i obolijevanja u Crnoj Gori dominiraju hronične nezarazne bolesti i prema podacima Instituta za javno zdravlje, taj udio iznosi 80%.
Registri nezaraznih bolesti pokazuju evidentan porast srčanih oboljenja, moždanih udara, kao i karcinoma, sa posebnim akcentom na karcinom pluća. U bolničkom morbiditetu u 2015. godini, bolesti sistema krvotoka su učestvovale sa 14%, a tumori sa 10,2%.
Pušenje zauzima razmjere svjetske epidemije, a podatak SZO iz 2014. Godine, da je Crna Gora zauzela prvo mjesto na listi zemalja u kojima se najviše konzumiraju duvanski proizvodi, je podatak koji nas dodatno obavezuje da djelujemo u pravcu edukacije i prevencije, što je i Evropska praksa.
Rizik obolijevanja od karcinoma pluća je 7x veći kod pušača, dok je smrtnost čak i za 25% učestalija. Stopa rasta oboljenja u poslednjih 11 godina u Crnoj Gori iznosi 5,85% kod muškaraca i 6,4% kod žena.
Ministarstvo zdravlja pripremea Predlog novog Zakona o ograničavanju upotrebe duvanskih proizvoda koji će biti usaglašen sa odgovarajućom direktivom Evropske Unije i, nakon usaglašavanja sa Komisijom Evropske unije, biće dostavljen Vladi na utvrđivanje, do kraja godine.
Cilj donošenja novog zakona je da dovede do smanjenja prevalencije upotrebe duvanskih proizvoda. Novi Zakon o ograničavanju upotrebe duvanskih proizvoda se oslanja na prethodni i njegove dopune, ali će biti preciznije definisan u smislu dosljednijeg praćenja implementacije u praksi.
Novim predlogom predviđeno je ograničavanje, tj. zabrana upotrebe duvanskih proizvoda u svim radnim i javnim prostorima. Takođe, prvi put se zakonski uređuju novi duvanski proizvodi i elektronske cigarete.
Proizvođači i uvoznici duvanskih proizvoda će nakon dostavljanja detaljnih analiza o štetnosti emisije suspstanci novih duvanskih proizvoda moći da ih stavljaju na tržište, tek nakon dobijanja odobrenja Ministarstva zdravlja.
Zakonom se uređuje i veća kontrola štetnih sastojaka duvanskih proizvoda jer se po prvi put uvodi obaveza dostavljanja popisa aditiva koji se koriste u proizvodnji kao sastojak duvanskih proizvoda. Te podatke će Institut za javno zdravlje i Ministarstvo zdravlja koristiti za izradu analize o štetnosti duvanskih proizvoda.