Govor ministra Pavla Radulovića na konferenciji „Zapadnobalkanski investicijski okvir – iskustva i mogućnosti“

Uvaženi učesnici konferencije,
Dame i gospodo,

Dozvolite da izrazim zadovoljstvo i pozdravim, u ime Ministarstva održivog razvoja i turizma, sve učesnike Konferencije posvećene iskustvima i mogućnostima u okviru Zapadnobalkanskog investicionog okvira.

Poseban značaj današnjoj Konferenciji daje učešće mojih uvaženih kolega ministara, predstavnika Evropske unije i Ujedinjenih nacija: ambasadora Aiva Orava, šefa Delegacije EU u Crnoj Gori i gđe Fione Mekluni, stalne koordinatorke sistema UN i predstavnice UNDP-a u Crnoj Gori, kao i uvaženih predstavnika međunarodnih organizacija i stručnjaka iz Crne Gore i regiona.

Skupovi poput današnjeg imaju za cilj intenziviranje i unapređenje mogućnosti za bolju iskorišćenost dostupnih finansijskih sredstava u okviru Zapadnobalkanskog investicionog okvira te prezentovanje najboljih praksi i prioritizacije budućih koraka za dalju, još uspješniju saradnju među akterima ovog, veoma značajnog i efikasnog instrumenta.

Zapadnobalkanski investicioni okvir, kao zajednička inicijativa Evropske komisije, Banke za razvoj Savjeta Evrope, Evropske banke za obnovu i razvoj, Evropske investicione banke, a kasnije Njemačke razvojne banke i Svjetske banke i drugih bilateralnih donatora, profilisao se kao jedan od ključnih mehanizama kojim EU, kroz finansijsku podršku realizaciji strateških infrastrukturnih projektima u zemljama zapadnog Balkana daje zamajac i podstiče političku odlučnost u procesu evropskih integracija, snažeći uporedo sve aspekte regionalne saradnje.

Projektna orijentacija čini ovaj novi vid saradnje EU i država Zapadnog Balkana jedinstvenim izvorom novih investicija koje će imati značajan uticaj ne samo na državu korisnicu, u ovom slučaju Crnu Goru, već će kroz određene projekte direktno povezati kako zemlje regiona, tako i region sa ostatkom Evrope.

Nacionalna investiciona komisija je na II sjednici održanoj 15. februara 2017. godine usvojila novu Metodologiju za izbor i stepen gradiranja prioritetnih infrastrukturnih projekata, a Ministarstvo održivog razvoja i turizma bilo je zaduženo da uskladi sastav Sektorske radne grupe za oblast životne sredine shodno potrebi ažuriranja Sektorske jedinstvene liste infrastrukturnih projekata. Lista prioritetnih infrastrukturnih projekata usvojena je na sjednici Nacionalne investicione komisije 26. juna 2017. godine, a potom i na sjednici Vlade 10. jula ove godine. Cilj je, naravno, da se znatan iznos sredstava za realizaciju projekata na Listi obezbijedi upravo kroz Zapadnobalkanski investicioni okvir.

Kada je životna sredina u pitanju, Lista sadrži 36 projekata podijeljenih na sljedeće podoblasti: upravljanje otpadom, otpadne vode, vodosnabdijevanje, zaštita prirode, zaštita od poplava i civilna zaštita.

Projekti u oblasti životne sredine prepoznati su kao veoma značajni i usmjereni su kako na tehničku podršku, tako i na investicije.

U okviru dva poziva za tehničku podršku, dodijeljena su sredstva namijenjena izradi tenderske dokumentacije za projekte iz oblasti otpadnih voda i vodosnabdijevanja za opštine Berane, Rožaje, Cetinje, Plav, Andrijevica i Ulcinj, vrijednosti 700.000 eura, (realizacija projekta predviđena je do kraja 2018. godine), kao i 540.000 eura za Izradu projektne i tenderske dokumentacije za projekte iz oblasti otpadnih voda i vodosnabdijevanje za opštine Berane, Pljevlja, Rožaje, Cetinje, Kolašin, Mojkovac i Plav (aplikacija odobrena u 2016., i realizovaće se do kraja 2019. godine).

Što se tiče investicija, u Opštini Andrijevica u završnoj fazi je realizacija projekta „Rekonstrukcija gradskog vodovoda Krkori “, za koji su dobijena grant sredstva u iznosu od 400.000 eura. Izvođenje radova na ovom projektu je završeno.

Neumanjujući značaj, ostalih investicija, najveću pažnju, kako zbog implikacija na najveći broj stanovnika, tako i zbog veličine dodijeljenih grant sredstava, zavređuju dva ugovora za dodijeljena grant sredstva od strane WBIF-a: 1 miliona eura bespovratnih sredstava (iznos dodijeljenog granta je 1,15 miliona eura) za tehničku podršku (nadzor za izgradnju) u 2016., kao i Ugovor o grantu potpisan u septembru 2017. u iznosu od 8,8 miliona eura (iznos dodijeljenog granta je 9 miliona eura, ali je Ugovor potpisan na iznos od 8,8 miliona eura, umanjen za naknadu za sprovođenje) za realizaciju investicionih aktivnosti. Vrijednost ovog projekta, koji obuhvata cjelokupni sistem za tretman urbanih otpadnih voda, odnosno izgradnju postrojenja za tretman otpadnih voda, uključujući i tretman mulja, izgradnju kanalizacione mreže, je procijenjena na iznos od 50.350.000 eura.

U okviru III poziva za dodjelu investicionih grantova pripremljene su dvije aplikacije:
- Izgradnja postrojenja za prečišćavanje otpadnih voda u opštini Bijelo Polje – I faza izgradnje – 3.088.800,00 eura;
- Unapređenje sistema vodosnabdijevanja i kanalizacione infrastrukture na jadranskoj obali - Bokokotorski zaliv - 9.146.050 eura.

U prethodnom periodu ostvaren je znatan progres, kako u nacionalnim okvirima tako i regionu u cjelosti, koji potvrđuje političku posvećenost evropskim integracionim procesima. Crna Gora je ostvarila zavidan napredak na putu članstva u EU i zbog toga nam je od izuzetnog značaja jačanje dimenzije zaštite životne sredine i unapređenje koncepta održivog razvoja, upravo kroz intenzivniju iskorišćenost mogućnosti koje pruža Zapadnobalkanski investicioni okvir. Naime, na taj način treba dodatno da se podstakne i osnaži implementacija konkretnih tehničkih oblika saradnje kojim se učvršćuje politička saradnja i stabilnost i unapređuje efikasnost različitih oblika partnerstva nacionalnih i međunarodnih subjekata.

Zato očekujemo da kroz Zapadnobalkanski investicioni okvir u predstojećem periodu definišemo dalje efikasne oblike tehničke podrške zemljama regiona, kako bi se usmjerile i povezale nacionalne potrebe sa podrškom Evropske Unije evropskoj integraciji regiona, kao i sa perspektivama i mogućnostima u okviru Berlinskog procesa.

Uvaženi učesnici Konferencije,
Na kraju, dozvolite da još jednom iskažem punu posvećenost Crne Gore jačanju regionalne saradnje s krajnjim ciljem da očuvanje životne sredine i održivi razvoj regiona omoguće unapređenje kvaliteta života, očuvanje prirodnih resursa i podsticaj pametnom, inkluzivnom, klimatski otpornom i održivom ekonomskom razvoju regiona jugoistočne Evrope.

Zahvaljujem vam se na pažnji i želim uspješan rad.