Govor predsjednika Vlade RCG Mila Đukanovića na otvaranju XVI Kran Montana Foruma u Monaku

PREDSJEDNIK VLADE CRNE GORE

MILO ĐUKANOVIĆ,

Kran Montana Forum zvanično otvaranje


Poštovani gospodine Karteron,
Dame i gospodo,

Sa zadovoljstvom sam se odazvao pozivu da se obratim učesnicima ovogodišnje sesije Kran Montana Foruma.

Slijedeći praksu da na zvaničnom otvaranju razgovaramo o aktuelnim temama u regionalnom, evropskom i međunarodnom kontekstu, dozvolite da svoja razmišljanja, koja želim podijeliti sa vama, usmjerim na region Zapadnog Balkana iz kojeg dolazim na njegove ključne izazove i perspektive.

Crna Gora je opredijeljena da na osnovama jednakosti, ravnopravnosti i pravednosti izgrađuje puno partnerstvo sa EU i evroatlantskim strukturama. To je cilj koji danas imaju sve zemlje regiona. Ostvarivanje ove perspektive, po mom sudu, potencira niz preduslova.

Svi smo sa olakšanjem prihvatili potvrdu odlučnosti Evropske Unije da njena tekuća institucionalna kriza neće obustaviti proces proširenja Unije na Zapadni Balkan. To je logičan i jedino ispravan izbor u svijetlu zajedničke odgovornosti za učvršćivanje stabilnosti i bezbjednosti evropskog kontinenta. Štaviše, preciznije i tačnije je reći da se u slučaju ovog regiona radi o ujedinjenju Evrope, odnosno da se EU na Zapadnom Balkanu ujedinjuje, a ne proširuje. Dakle, ukoliko je i postojala, uklonjena je dilema da li je Zapadni Balkan, nakon francuskog i holandskog referenduma, i dalje na ''Evropskoj agendi''.

Ovo smatram ključnim, jer svjedoci smo uloge evropskih integracija u procesu tranzicije iz teškog istorijskog nasljeđa ka demokratskom i ekonomskom razvoju. Naravno, ostvarivanje naše evropske perspektive, kao i u slučaju drugih, podrazumijeva prvenstveno sopstvenu odgovornost za izgradnju funkcionalnih tržišnih demokratija, po evropskom modelu države- članice. Ono što, međutim, razlikuje ovaj region jesu ozbiljni hendikepi i rizici koje nose nezavršeni procesi na Balkanu. Njihovo dalje odlaganje i i produžetak prakse posljedičnog, reaktivnog bavljenja saniranjem problema i gašenjem požara, pogoduje jačanju populističkih i nacionalističkih struktura, što ovaj region i dale drži na neizvjesnoj istorijskoj raskrsnici. U mjesto toga, potreban je aktivan strateški odsnos prema mogućim, kvalitetnijim, dugoročno validnim rješenjima.

Čvrsto vjerujem da tek kada se osiguraju pretpostavke da Srbija bude istinski demokratska, suštinski posvećena principima pravde i evro-atlanskim vrijednostima možemo govoriti o trajnoj stabilnosti i ubrzanoj evropeizaciji Regiona. Drugim riječima, samo onda kada se obezbijedi da se Srbija, kao strateški akter u Regionu, prioritetno bavi uređenjem sopstvene kuće, i na tim osnovama procjenjuje i vrednuje, izbjeći ćemo dosadašnji začarani krug da se njena preokupacija uređenjem susjednih kuća i dvorišta, prihvata kao alibi za neprihvatljivo zaostajanje koje je, i u ovom trenutku, ne samo Srbiju, već i Crnu Goru, zbog postojećeg privremenog aranžmana, prikovalo za dno Regiona u pogledu ostarene institucionalizacije odnosa sa EU i NATO.

I ovdje je moja poruka jasna: što se odlučnije podrži demokratski izbor uređenja budućih državnih odnosa između Crne Gore i Srbije, kroz dosljednju primjenu evropskih i međunarodno priznatih standarda i prakse, to će se brže i efikasnije konsolidovati političke prilike u Srbiji i Regionu. Demokratski epilog državnog pitanja Crne Gore biće značajan doprinos široj stabilnosti, što uostalom stalno potvrđuju naši susjedi. To bi bio jasan signal svim političkim akterima da se, nezavisno od njihove političke i ideološke profilacije, moraju usmjeriti na suštinska pitanja reformi i evropskog puta. Na taj način, značajno bi se suzio manevarski prostor svim nacionalističkim strukturama koje vjeruju da je njihov vjekovni san o ''etničkom ujedinjenju i velikim nacionalističkim državnim poduhvatima'' dostižan. Tim prije, što ovo ni najmanje nije realno u savremenoj Evropi. Ako je tako, onda je iz tog ugla sve teže razumjeti oklijevanje pojedinih relevantnih međunarodnih institucija i njihovih predstavnika da odlučnije dokidaju pretpostavke za opstajanje takvih iluzija u bilo kojem dijelu Evrope

Ovo je posebno važno u svijetlu predstojećeg rješavanja najkompleksnijeg i preostalog bezbjednosnog problema- Kosova. I ovom prilikom želim da naglasim da su odnosi Crne Gore i Srbije drugačijeg, demokratskog karaktera. Čvrsto polazeći od toga, rješavanje problema Kosova mora imati svoju dinamiku i kolosjek, odvojen od predstojeće političke dinamike rješavanja državnog statusa Crne Gore. Sve ostalo bi bilo, po mom dubokom sudu, zamjena teza i dokaz odsustva strateške vizije i odlučnosti za trajnu stabilizaciju regiona i bezbjednost evropskog kontinenta.

Zahvaljujem na pažnji.
Monako, 23. jun 2005.