Beograd: Predsjednik Vlade RCG Milo Đukanović govorio na VI Samitu Državne zajednice Srbija i Crna Gora 'Konsolidovanje stabilnosti - vizija budućnosti'

Predsjednik Vlade RCG Milo Đukanović

VI Samit Državne zajednice Srbija i Crna Gora
'Konsolidovanje stabilnosti- vizija budućnosti'

"Poštovani predsjedavajući,
Dame i gospodo,

Sa zadovoljstvom sam prihvatio poziv za učešće na već tradicionalnom Samitu Srbije i Crne Gore, u organizaciji renomirane Tsomokos Group International. Zahvaljujem gospodinu Tsomokosu na ovoj mogućnosti, u uvjerenju da će nastaviti praksu godišnjeg Samita posvećenog evropskom putu Crne Gore i Srbije, nezavisno od buduće forme njihovih međudržavnih odnosa. Razlozi za to su istorijske veze i bliskost naših naroda i država, i zajednička evropska perspektiva koju dijelimo i kojoj težimo. A, to je, složićemo se, prirodan i jedino logičan cilj i epilog. Zbog toga, rekao bih da je tema ovogodišnjeg skupa mogala još eksplicitnije da sugeriše izvjesnu evropsku budućnost, što je za sve u regionu, izbor i okvir daljeg razvoja.

Ova godina je ključna za Balkan. U toku su demokratski procesi koji bi trebalo da stave tačku na otvorena statusna i ustavna pitanja, koja su usporavala i odlagala progres pojedinih zemalja na putu integracije u EU. Ključno je što je evropska perspektiva okvir u kome se odvijaju ovi procesi, što smo svi zakoračili istim, evropskim putem, bez obzira na postojeće razlike u brzini kojom se približavamo Evropi. To nam omogućava da postignemo trajno održiva, evropska rješenja, i da region u cjelini ostane na demokratskom i reformskom kolosjeku. Ovo je posebno važno u svijetlu započetog rješavanja statusa Kosova, kao jedinog preostalog bezbjednosnog pitanja na Balkanu, čiji epilog mora biti stabilno, demokratsko i multietničko Kosovo.

S druge strane, predstojeći referendum o državno-pravnom statusu Crne Gore je od početka demokratsko i razvojno pitanje. Mi u Crnoj Gori smo ponosni što ćemo i na ovom, usuđujem se ustvrditi, najvažnijem ispitu demokratskog kapaciteta i zrelosti, pokazati da je i na Balkanu moguće ovako važna državna pitanja rješavati mirno i u evropskom duhu. A, to je pouzdan signal učvršćivanja evropskog profila politike koju vodimo i snažan podsticaj evropeizaciji ovih generacija i prostora. Takođe, i jasna poruka odlučnosti Crne Gore da nastavi svoj prepoznatljiv doprinos očuvanju mira i jačanju stabilnosti i bezbjednosti u regionu.

U partnerstvu sa EU, Vlada je učinila sve da obezbijedi stabilan ambijent za slobodno i demokratsko izjašnjavanje građana, kao i stabilnost nakon referenduma 21. maja, bez obzira na njegov ishod. Raduje nas što ovaj proces tako vide i ocjenjuju predstavnici EU i OEBS-a, koji su angažovani i prisutni u Crnoj Gori. Ponoviću, za nas je veoma važno što se cio proces odvija uz puno partnerstvo sa EU. Uostalom, postojeći državni aranžman Crne Gore i Srbije je i nastao pod pokroviteljstvom Brisela, garantujući pravo i Crnoj Gori i Srbiji da nakon isteka trogodišnjeg perioda raspišu referendum o državno-pravnom statusu.

Takođe, smatrali smo važnim da domaćoj, evropskoj i međunarodnoj javnosti saopštimo svoju odlučnost da sa Srbijom nastavimo da razvijamo svestrane veze, na principima uzajamnog poštovanja, razumijevanja i ravnopravnosti, na dobrobit svih građana i Crne Gore i Srbije. I više od toga. Potvrdili smo odlučnost da u ovoj fazi naše evropske integracije učinimo krupan korak dalje, i da građanima Srbije, i nakon očekivane obnove crnogorske državnosti, garantujemo sva postojeća građanska prava i slobode koje ostvaraju i građani Crne Gore, osim izbornog prava. Konkretno, građanima i pravnim licima iz Srbije garantujemo pravo na svojinu na teritoriji Crne Gore, jednako kao i građanima i pravnim licima iz Crne Gore. Studentima iz Srbije, koji studiraju u Crnoj Gori, obezbijediće se nastavak školovanja pod postojećim uslovima, a osiguranicima iz Srbije sve vrste zdravstvene zaštite kao i do sada, kao i sve prinadležnosti po osnovu penzionog prava i prava boračko-invalidske zaštite za lica iz Srbije koja ta prava ostvaruju u Crnoj Gori. Država Crna Gora će, takođe, u skladu sa zakonom, omogućiti građanima Srbije koji namjeravaju da žive u Crnoj Gori, pravo na izbor crnogorskog ili dvojnog državljanstva.

Čvrsto vjerujem da ćemo zajedno sa Srbijom izgrađivati odnose koji će služiti za primjer na Balkanu. Ne samo zbog istorijske bliskosti naših naroda, već prije svega, što su ovo osnovne vrijednosti koje potvrđuju pripadnost Evropi, i koje opredjeljuju kredibilitet svake države za pristupanje EU. U suštini, integracija u EU nije ništa drugo do proces preuzimanja evropskih vrijednosti u svim sferama našeg života.Teško je zamisliti da nijesmo spremni ili sposobni da gradimo odnose naše pune međusobne otvorenosti i saradnje sa susjedima, a da istovremeno težimo bržem ulasku u EU. Uostalom, regionalna saradnja je osnivački princip EU. Pored ostalog, ova otvorenost znači tijesno ekonomsko povezivanje, kroz uspostavljanje i razvoj integrisanog tržišta za slobodan protok ljudi, roba, usluga i kapitala, i primjenu jedinstvenog seta zajedničkih, evropskih pravila. Takođe, i povezivanje i saradnju u svim drugim oblastima, kao što su energetika, infrastruktura, životna sredina, borba protiv korupcije i svih vidova organizovanog kriminala, vize, azil i migracije, i sva druga pitanja od značaja za ekonomski razvoj i evropsku perspektivu regiona. Jednostavno, očuvanje ili stvaranje barijera nije put napretka, niti prilagođavanja i integracije u evropske i svjetske tokove. Suprotno. Cijenim velikim napretkom, što smo svi u regionu, manje ili više uspješno, demonstrirali sposobnost da razumijemo značaj usvajanja ovih bazičnih evropskih vrijednosti, i što ovi procesi počinju da žive u praksi. Ovo je temelj na kome moramo bazirati stabilnost i našu evropsku budućnost.

Dakle, ono što danas razlikuje i dijeli ovaj dio evropskog kontinenta od EU je mjera uspjeha u poštovanju i primjeni fundamentalnih vrijednosti, kao što su demokratija, vladavina prava, poštovanje ljudskog dostojanstva i slobode, jednakost i nediskriminacija, poštovanje ljudskih prava i prava manjina, solidarnost. Rekao bih logično, jer nas od Evrope dijeli, prije svega, nivo ekonomskog razvoja. Zapravo, EU je istorijski projekat, jer sve države tretira ravnopravno, i u pogledu prava i obaveza. To je perspektiva koja ne sukobljava velike i male države, velike i male interese, zajednica koja personifikuje mnoštvo kultura i posebnosti i stapa ih u jednu adresu, sa kojom se svi posebno identifikuju.

Ulaskom u EU granice formalno ostaju, ali su gotovo nevidljive, jer se svestrana saradnja i komunikacija odvija i produbljuje u okviru regulisanog sistema i zajedničkog seta pravila. Stoga, problem nijesu granice, već kako razvijati saradnju preko granica, u evropskom duhu i na evropskim principima. Ključno je kako da ova filozofija EU postane dominantan način razmišljanja i ponašanja svih u regionu.

Zato, sasvim u evropskom duhu, ubijeđeni smo da se realizacijom referenduma u Crnoj Gori stvaraju uslovi za ubrzano napredovanje i Crne Gore i Srbije na putu njihove integracije u EU. Kada se riješe statusna pitanja, stvoriće se uslovi da u prvom planu bude agenda političkih, ekonomskih, pravnih i institucionalnih promjena i prilagođavanja, od čega će zavisiti brzina našeg pristupanja EU. I u ovom smislu, obnova crnogorske državnosti je suštinski u funkciji efikasnog i kvalitetnog ostvarenja našeg strateškog cilja punopravnog članstva u evropskim i evro-atlanskim strukturama. Upravo, primjer EU nas stalno iznova uvjerava da samo puna državnost, u modernom značenju, omogućava ravnopravnost, a to je uslov za zaštitu i promociju sopstvenih interesa, od pojedinačnih i ekonomskih do državnih. Podrazumijeva se, uz istovremeno poštovanje interesa drugih i zajedničkih interesa cjeline.

Vjerujem, da je i naše posljednje iskustvo u državnoj zajednici sa Srbijom doprinijelo daljoj izgradnji Crne Gore po uzoru na državu članicu EU. Veće odgovornosti koje smo preuzeli kao jedna od članica državne zajednice rezultiralo je daljom sistemskom izgradnjom kapaciteta naše državne zajednice i ukupnog sistema. Uspostavili smo stabilne osnove dugoročnog ekonomskog razvoja, kroz učvršćivanje makroekonomske stabilnosti, nizak nivo državne regulacije, niske poreze, zaštitu vlasničkih prava, stalni razvoj ambijenta za investicije, preduzetništvo, mali i srednji biznis, kao i jačanje administrativnog i pravosudnog kapaciteta. Sa punom sviješću i odlučnošću nastavićemo da vršimo dalja zahtjevna prilagođavanja, uvjereni da dosadašnji rezultat i napredak koji smo ostvarili potvrđuju realnost naših ambicija da institucionalizaciju naših odnosa sa EU i evro-atlanskim strukturama okončamo u rokovima koji će nas svrstati u grupu zemalja koje su najefikasnije realizovale ove procese.

Prije svega, opredijeljeni smo da na bazi konsolidovanog progresa efikasno nastavimo pregovore o Sporazumu o stabilizaciji i pridruživanju sa EU, s ciljem da ih okončamo do kraja ove godine. Takođe, potpuno smo posvećeni i komplementarnom procesu efikasnog ispunjavanja zahtjeva za članstvo države Crne Gore u Svjetskoj trgovinskoj organizaciji, kao i u ostalim međunarodnim strukturama.

U vjeri da će sve zemlje regiona još odlučnije razvijati kapacitete za ubrzano usvajanje evropskih vrijednosti i integraciju u EU, i da će takva odlučnost biti praćena istim entuzijazmom i potporom EU kao u slučaju posljednjeg talasa proširenja Unije

Zahvaljujem na pažnji."

Beograd, 11. maj 2006. godine