Uvodno izlaganje predsjednika Vlade Crne Gore Željka Šturanovića na konferenciji za novinare održanoj povodom prve godišnjice rada Vlade

Dame i gospodo,

Godina dana od konstituisanja Vlade Crne Gore, prilika je da zajednički procijenimo rezultate realizacije sveukupne reformske agende, kao i ključne pravce djelovanja i prioritete u narednom periodu. To je posebno važno sada kada smo, obnavljanjem državne nezavisnosti u punom instutucionalnom kapacitetu, preuzeli obavezu i odgovornost za samostalno kreiranje vizije evropske budućnosti Crne Gore, kao i planiranje i ostvarivanje ekonomskog i ukupnog razvoja.

Podsjeticu da su strateški pravci naše aktivnosti : uključivanje u evropske i evroatlanske integracije, zatim u međunarodne ekonomske, političke i bezbjednosne strukture, dinamičan ekonomski razvoj zasnovan na jačanju preduzetništva, konkuretentne sposobnosti privrede i intenziviranje investicionih aktivnosti, što sve treba da doprinese povećanju standarda i kvaliteta života naših gradjana.

****

Potpisivanjem Sporazuma o stabilizaciji i pridruživanju, 15. oktobra u Luksemburgu, suštinski smo krunisali rezultate prve godine rada Vlade. Uspješno smo i bez prekida završili pregovore o Sporazumu, napravili jasan Plan jačanja kapaciteta naših institucija za buduću implementaciju Sporazuma, usvojili Akcioni plan za ispunjavanje preporuka iz dokumenta Evropsko partnerstvo, formirali nove koordinacione strukture u Vladi za poslove evropskih integracija (Kolegijum, Komsiju, 7 grupa za evropske integracije), i stvorili pretpostavke za uspješnu implementaciju druge, jos zahtjevnije faze procesa evropskih integracija. Najavili smo apliciranje za sticanje statusa zemlje kandidata tokom naredne 2008. godine. Dobili smo uvjeravanja, od mnogih zemalja EU, da će proces ratifikacije našeg Sporazuma, u njihovim nacionalnim parlamentima, ići bez problema i da će biti brzo na njihovoj agendi, dok će Privremeni Sporazum, koji sadrži 80% Sporazuma o stabilizaciji i pridruživanju, stupiti na snagu 1. januara 2008. godine. Potpisali smo i Sporazum o readmisiji, kao i sporazum o viznim olakšicama, koji će, takođe, stupiti na snagu početkom slijedeće godine, što će omogućiti da mnogi naši gradjani lakše dobijaju vize za put u zemlje EU.

Konačno, ozbiljno smo posvećeni izradi Nacionalnog programa za integraciju u EU. U taj posao je uključeno preko 300 vladinih službenika i više od 40 eksperata EU za različite oblasti poglavlja Acquis-a. Na javni poziv, i preko 100 domaćih eksperata javilo se i izrazilo spremnost da radi u vladinim timovima, na poslovima evropskih integracija, kroz različite projekte. Kroz ovaj proces, afirmiše se i saradnja sa Parlamentom, kao i saradnja sa civilnim društvom.

U Izvještaju Evropske komisije, koji se svakog novembra priprema za sve zemlje Regiona, svakako da smo prepoznali još mnogo posla i novih izazova za našu administraciju, pravosudje i Parlament. Ocjene i preporuke EU čitamo i razumijemo u konstruktivnom smislu. Mnogo toga afirmativnog navedeno je u Izvještaju, a na oblasti, na koje je ukazala Komisija, u narednom periodu, fokusiraćemo dodatno sve svoje kapacitete, u najboljem interesu daljeg, dinamičnog demokratskog i ekonomskog prosperiteta zemlje.

****

Ukoliko dozvolite, podsjetio bih vas i na još nekoliko uspješnih aktivnosti iz rada Vlade u prvoj godini na spoljno političkom planu:

Crna Gora je potpisala i ratifikovala Sporazum CEFTA i postala članica ključnih međunarodnih institucija: Međunarodnog monetarnog fonda, Svjetske banke, Evropske banke za obnovu i razvoj i intenzivirala saradnju sa tim i drugim institucijama. U postupku smo pristupanja Crne Gore Svjetskoj trgovinskoj organizaciji. Posvećeni smo ispunjavanju obaveza koje proizilaze iz članstva u Savjetu Evrope i uspješnom, implementiranju Okvirnog dokumenta Partnerstva za mir. Ostvarujemo uspješnu saradnju sa Organizacijom Ujedinjenih nacija, a postepeno se uključujemo i u rad gotovo svih njenih agencija. Radimo na sprovođenju niza projekata sa Organizacijom za evropsku bezbjednost i saradnju i aktivno učestvujemo u radu regionalnih organizacija i inicijativa.

Crna Gora je do sad uspostavila diplomatske odnose sa 88 država i otvorila 13 ambasada i 1 generalni konzulat, kao i 6 misija. U Crnoj Gori je otvoreno 18 rezidentnih stranih diplomatskih predstavništva, pri čemu je akreditovano 13 rezidentnih ambasadora, dok je 31 ambasador akreditovan na nerezidentnoj osnovi.

Imajući u vidu da jačanje regionalnih odnosa, kao i saradnje sa zemljama EU predstavlja važan faktor za ostvarivanje spoljno-političkih ciljeva Crne Gore, kao i za njen unutrašnji razvoj, te da će sveukupna saradnja sa ovim zemljama, kroz stalne bilateralne kontakte, ali i kroz proces evropskih i evroatlanskih integracija, doprinijeti ekonomskom i demokratskom napretku Crne Gore i pomoći dinamiku naših integracija - veoma su značajne bilateralne posjete najviših crnogorskih zvaničnika brojnim zemljama Evrope i svijeta, ostvarene tokom prethodnih godinu dana.
****

Fokus naših aktivnosti, na unutrašnjem planu, usmjeren je na ostvarivanje ciljeva ekonomske politike, prije svega, ekonomskog rasta, povećanja zaposlenosti, kao i rasta proizvodnje, posebno u oblastima koje predstavljaju komparativne prednosti Crne Gore. Analiza ostvarivanja ekonomske politike za prvih devet mjeseci ove godine pokazala je da su skoro svi zacrtani ciljevi uglavnom ostvareni, a neki su čak i premašeni.
O tome najbolje govore sljedeći indikatori:
1. Porast domaćeg bruto proizvoda od 7,1% svrstava Crnu Goru u zemlje sa visokom stopom ekonomskog rasta i ubrzanim razvojem. Projekcije su bile 6 % . U odnosu na 2000. godinu domaći bruto proizvod po glavi stanovnika je u 2007. godini porastao za 100%.

2. Rast turizma od 19% kada je u pitanju promet, a preko 35% kada su u pitanju prihodi, Crnu Goru po stopi rasta po procjeni Svjetskog savjeta za turizam i putovanja svrstavaju u sami vrh top destinacija.

3. U prvih devet mjeseci ove godine smanjena je stopa nezaposlenosti. Po evidenciji Zavoda za zapošljavanje na birou se nalazi 31.156 nezaposlenih što je za 20% manje nego u septembru 2006. godine. Stopa nezaposlenosti na kraju septembra iznosila je 11,8%.

Interesantno je da napomenem da je u toku ove godine broj zaposlenih nerezidenata cak 72.097, što je, u odnosu na isti period prethodne godine povećanje od 69,28%.

Dakle, u Crnoj Gori trenutno ima nešto više od 31.000 nezaposlenih lica, a preko 72.000 lica van Crne Gore bilo je radno angažovano u Crnoj Gori, u toku ove godine.

4. Nastavljen je trend rasta broja zaposlenih, i u analiziranom periodu ta stopa je bila 4.1%.

5. Najbolja potvrda atraktivnosti crnogorske ekonomije je i dalje prisutan porast interesovanja stranih investitora koji je u ovih 9 mjeseci bio iznad naših očekivanja, jer su strane direktne investicije iznosile 708 miliona eura što je za 140% više nego u istom periodu prošle godine.

6. U prvih deset mjeseci ostvaren je budžetski suficit u iznosu od 208 miliona eura što je dosada nezabilježeno u našoj ekonomiji. I tu je posebno interesantno što su posebno visoku stopu rasta pokazali prihodi od poreza na dobit koji su za više od 217% veći u odnosu na prošlu godinu, kao i prihodi od poreza na dodatnu vrijednost , koji i čine preko 50 % ukupnih prihoda, a i oni su rasli po stopi od preko 50%.

7. Bilježi se porast prosječnih zarada za 12 % tako da je u septembru prosječna bruto zarada iznosila 508 eura, a neto 345 eura.

8. Zabilježen je rast proizvodnje u sektoru prerađivačke industrije od 8,6 %, a stopa rasta proizvodnje hrane je 3%.

9. Smanjen je spoljni dug na nivo 27% od domaćeg bruto proizvoda, čime se potvrđuje da je Crna Gora i dalje najmanje zadužena zemlja u regionu, što ostavlja dosta prostora za kreditne aranžmane za finansiranje izgradnje nedostajuće infrastrukture, ukoliko se odlučimo za taj pristup.

10. Ustanovljeni su realni odnosi na tržištu kapitala uz kapitalizaciju kompanija, koje se kotiraju na berzi u iznosu do 5.7 milijardi eura, što je skoro dva i po puta vise od domaćeg bruto proizvoda.

11. Blagi pad kamatnih stopa, tako je krajem avgusta prosječna ponderisana kamatna stopa iznosila 8,22 %, a prognoze su da će se ovaj trend nastaviti.

12. U prethodnih devet mjeseci ostvarena je značajna liberalizacija telekomunikacionog tržišta, prije svega mobilne telefonije i interneta.

13. Svi ovi pozitivni trendovi su uticali da svjetski ekonomski forum iz Davosa, u svom posljednjem izvještaju,Crnu Goru svrsta na 82. mjesto po konkurentnosti i da je bolje pozicionira od svih Republika bivše Jugoslavije, osim Slovenije i Hrvatske.


****

Postoje i određeni negativni trendovi koji su se reflektovali u prethodnom periodu i koje je Vlada jasno identifikovala i posvetiće im punu pažnju. Izdvajam sljedeće:

1. Rast spoljnotrgovinskog deficita.

2. Razlike u regionalnom razvoju.

3. Nedostajuća infrastruktura

4. Porast cijena u maloprodaji

Zadržao bih vašu pažnju na ovoj posljednjoj, aktuelnoj temi.

Na osnovu detaljnih analiza, treba istaći da je do ovih promjena došlo usljed poremećaja na regionalnom i svjetskom tržištu, zbog više sile - suše, ali i zbog unutrašnjih faktora.
Na kretanje cijena u Crnoj Gori u trećem kvartalu 2007. godine, najveći uticaj imali su sljedeći činioci:
Suša i smanjena ponuda roba,
Rast cijena žitarica i energije (električne energije inaftnih derivata) na inostranom i domaćem tržištu,
Nepovoljni trendovi u strukturi tražnje na svjetskom tržištu,
Korišćenje poljoprivrednih kultura za proizvodnju bio-dizela
Reforma zajedničke evropske poljoprivredne politike

Tokom ove godine širom svijeta zabilježena je suša koja je pogodila sve poljoprivredne proizvođače. Sušom nijesu bili izuzeti ni najveći svjetski izvoznici pšenice, pa su svjetske rezerve pale na najniži nivo u posljednjih 26 godina. To je uzrokovalo i rast cijena poljoprivrednih proizvoda. Cijena pšenice na Chicago berzi u 2007. godini je do avgusta porasla za 80%.

Crna Gora ima visok deficit električne energije. Iz uvoza se obezbjeđuje oko 40% električne energije, koja je potrebna Crnoj Gori na godišnjem nivou, po sve većim cijenama.

Crna Gora nema domaću proizvodnju naftnih derivata, pa se cjelokupne količine naftnih derivata obezbjeđuju iz uvoza.
Od početka 2007. godine cijene nafte na berzi su se povećale oko 50%. Naime početkom godine barel sirove nafte je iznosio oko 60 USD, da bi u toku oktobra mjeseca dostigao cijenu od oko 96 USD.

Plan EU je da se do 2010. godine učešće biogoriva (biodizel koji se dobija iz uljene repice i zamjenjuje fosilno gorivo dizel) poveća do 5,7%. U skladu sa tim izdvajaju se značajna sredstva za podsticaj farmerima koji se zbog toga sve više odlučuju za kulture namijenjene za proizvodnju biodizela.

Ovaj trend nije samo prisutan u Evropi već u posljednjih par godina poprima globalna obilježja.

Reformom zajedničke evropske poljoprivredne politike smanjene su ili ukinute subvencije za izvoz što je izazvalo rast cijena za pojedine artikle kao što su polutrajni i trajni sirevi za koje su subvencije iznosile 2 do 3 po kilogramu, što je prouzrokovalo njihovo prelivanje u maloprodajnu cijenu.

Pored eksternih faktora na rast cijena su uticali i interni faktori kao što su: velika ponuda novca i rast novčane mase, rast zarada u javnom sektoru, rast kredita, visoke cijene nekretnina, rast cijene telefonskih usluga i razni sistemi povećanja trgovačkih marži.

Vlada je u kontinuitetu pratila ostvarivanje ekonomske politike u ovoj godini i donosila mjere radi otklanjanja i ublažavanja posljedica nepovoljnih trendova. Ova Vlada je kao jedina u regionu i šire donijela poseban program sanacije uticaja suše kod poljoprivrednih proizvođača, sa ambicijom da čitavim paketom mjera (nultom stopom PDV-a ili spuštanjem te stope za pojedine životne namirnice, interventnom nabavkom kokuruza i sl.), utiče u maksimalno mogućoj mjeri na obuzdavanje rasta cijena, u čemu je u dobroj mjeri i uspjela.

O tome ste već dovoljno upoznati i ne bih vašu pažnju dalje zadržavao na ovoj temi.

Na osnovu iznijetog, može se zaključiti da su ciljevi i projekcije ekonomske politike uglavnom ostvareni, ili premašeni, uz postojanje određenih problema koji su rezultat dugogodišnjih strukturnih ekonomskih neusklađenosti, na čijem će rješavanju biti fokus u ekonomskoj politici 2008. godine i nadalje.

Nijesam naravno zadovoljan što jedan broj naših građana ima nizak životni standard i što benefiti ukupnog razvoja nijesu još značajnije iskazani u povećanju kvaliteta njihovog života, ali sam čvrsto uvjeren da će u narednom periodu sve veći broj građana Crne Gore i na svom porodičnom budžetu osjetiti efekte ukupnog ekonomskog razvoja.

****
U susret reformskim promjenama i harmonizaciji zakonskih propisa sa regulativom EU, Vlada je u prethodnih godinu dana predložila Skupštini 88 zakona, od čega je već usvojeno više od 60. Donijeto je više od 100 propisa i drugih podzakonskih akata iz nadležnosti pojedinih ministarstava kao i desetak strategija za reforme u pojedinim oblastima.

****

Vlada je, kao što vam je poznato, formirala Savjet za izgradnju autoputeva u Crnoj Gori. U proteklom periodu, sagledali smo sva pitanja bitna za realizaciju izgradnje autoputeva, upoznali se sa mogućim varijantama trase, intezivno radimo na izradi projektne dokumentacije, a sačinili smo i precizan hodogram aktivnosti.
Prema utvrđenoj dinamici, u oktobru 2008. godine planiran je početak izgradnje auto-puta prema sjeveru, dionica Podgorica-Mateševo.
Realizuje se Program investicionog i redovnog održavanja puteva. Problem tzv. uskih grla i crnih tačaka na saobraćajnoj mreži Crne Gore je znatno umanjen, što će doprinijeti povećanju bezbjednosti saobraćaja na putevima. Eliminisana je 41 crna tačka, a identifikovano 16 najurgentnijih uskih grla na saobraćajnoj mreži, koja će se sanirati u narednom periodu.
Analizom stanja lokalnih puteva sveobuhvatno je sagledano stanje lokalne putne mreže, radi identifikacije problema i pronalaženja najefikasnijih mehanizama za upravljanje, finansiranje i održavanje lokalnih puteva, kako bi se podigao stepen saobraćajnih usluga i omogućilo kvalitetno, bezbjedno i neometano odvijanje putnog saobraćaja.
Odluku o uslovima koje moraju da ispunjavanju korišćena motorna vozila, koja se uvoze u Crnu Goru, određeno je da vozila moraju ispunjavati bezbjednosno-tehničke i uslove zaštite životne sredine i zdravlja ljudi, odnosno da je vozilo opremljeno motorom minimalnog standarda EURO 3.
U sektoru željezničkog saobraćaja realizovano je više aktivnosti, među kojima izdvajam Projekat rekonstrukcije i modernizacije pruge Podgorica-Nikšić, vrijedan 57 miliona eura. Do sada je urađen gornji sloj pruge u kompletnoj dužini i utrošeno blizu 30 miliona eura, kao i projekat hitne sanacije željezničke infrastrukture, vrijedan 15 miliona eura, koji se realizuje na osnovu ugovora sa Evropskom bankom za obnovu i razvoj.
****
Predvidjenom dinamikom realizuje se Program javnih radova za 2007. godinu, za čiju realizaciju je opredijeljeno 7.670.000 eura, a za Kapitalni budžet 15. 911.032 eura. Do sada je samo iz programa javnih radova rekonstruisano i modernizovano oko 40 km lokalnih puteva, oko 70 m drumskih mostova, 26.000 m2 gradskih saobraćajnica, 4.450 m2 sportskih objekata, izgradjeno je 7.100 m2 novog školskog prostora i 1.300 m2 objekata kulture, adaptirano je 2.600 m2 administrativnog prostora. U toku su radovi na više objekata komunalne infrastrukture, na rekonstrukciji gradskih saobraćajnica u Bijelom Polju, Nikšiću, Pljevljima, Cetinju, kao i rekonstrukcija niza drugih infrastrukturnih objekata.

****

Sa posebnim zadovoljstvom mogu istaći da je za nama najbolja turistička sezona u posljednjih 20 godina. Karakteriše je porast fizičkih i finansijskih rezultata, podizanje kvaliteta turističkog proizvoda u svim segmentima, produženje sezone, rast broja turista sa tržišta zapadne, centralne i sjeverne Evrope, povećanje potrošnje po gostu i po danu, brži rast prihoda od rasta noćenja. Isto tako, povećano je i interesovanje turista za planinski dio Crne Gore i nacionalne parkove.
U prvih devet mjeseci Crnu Goru je posjetilo milion i sto hiljada turista, što je povećanje za 19% u odnosu na uporedni period. Broj noćenja je iznosio 6,9 miliona, odnosno 23% više nego za devet mjeseci prethodne godine. Na turističku sezonu pozitivno su se odrazila investiciona ulaganja u sanaciji lokalne mreže vodosnabdijevanja, rekonstrukcija i izgradnja putne infrastrukture (tunel Vrmac, Budva Petrovac, Bulevar u Budvi) kao i distributivnih kapaciteta električne energije.

****

Vlada preferira razvoj preduzetništva i privatne inicijative kroz mala i srednja preduzeća, koja svojom profitnom efikasnošću i prednostima u prilagođavnju tržišnim zahtjevima i promjenama, doprinose povećanju zaposlenosti, diverzifikaciji ekonomskih aktivnosti, podržavanju održivog razvoja i povećanju izvoza. U odnosu na 2004. godinu broj malih i srednjih preduzeća je povećan za preko 27% i najdominantnija su u sektoru trgovine, saobraćaja, usluga i prerađivačkih djelatnosti. Zaposleni u ovim preduzećima u ukupnoj zaposlenosti učestvuju sa oko 36%, u izvozu oko 22%.

Na tom planu imamo širok dijapazon mjera definisanih fiskalnom politikom kroz primjenu jedinstvene stope oporezivanja fizičkih lica i snižavanje poreskog opterećenja prema utvrđenoj dinamici. Podsticanjem preduzetništva i smanjenjem biznis barijera, kroz jačanje institucionalne i finansijske podrške njihovom razvoju, programom samozapošljavanja stvorili smo dobru prateću podršku za jačanje preduzetništva. Strategijom razvoja malih i srednjih preduzeća od 2006. do 2010. godine, predviđeno je povećanje broja preduzeća za 30%, zaposlenih za 20% i njihovo učešće u izvozu na 30%, a u društvenom proizvodu na 60%.

Nacionalnom strategijom održivog razvoja stvaraju se uslovi za primjenu principa održivog razvoja na svim nivoima. Stvorene su organizacione, kadrovske i tehničke pretpostavke za početak rada Agencije za životnu sredinu, koja će pratiti poštovanje zakonskih okvira, standarda i procedura To će doprinijeti jačanju svijesti o potrebi uravnoteženog odnosa između razvojnih ciljeva i očuvanja životne sredine.
****

Važan dio reformi odnosi se i na sektor bezbjednosti. Usvojeni su strateški dokumenti: Strategija odbrane Crne Gore, Zakon o odbrani i Zakon o vojsci Crne Gore. Intenzivno se radi na izgradnji profesionalne Vojske Crne Gore, sto podrazumijeva razvoj i obrazovanje lica na službi u Vojsci, modernizaciju i druge procese, kojima se uspostavlja sistem pune interoperabilnosti.

Uspješno se implementiraju zakoni koji se odnose na rad i nadležnosti Ministarstva unutrasnjih poslova i javne uprave i Uprave policije, pri čemu poseban značaj za organizacionu reformu tog resora, u skladu sa međunarodnim standardima, imaju Zakon o policiji i Zakon o Agenciji za nacionalnu bezbjednost. Naš strateški cilj je profesionalizacija i depolitizacija svih službi bezbjednosti.
****

Spremnost Vlade Crne Gore za suzbijanje svih oblika kriminalnog ponašanja ogleda se u zapaženoj normativnoj djelatnosti, donijetim važnim strateškim dokumentima i u brojnim realizovanim aktivnostima na jačanju svih kapaciteta u cilju preventivnog i represivnog djelovanja prema kriminalitetu.

Strateški pravac politike Vlade u odgovoru na kriminalne aktivnosti ogleda se, izmedju ostalog, i u Programu borbe protiv korupcije i organizovanog kriminala, i u Akcionom planu za sprovodjenje ovog Programa. Ova dva dokumenta nesumnjivo svjedoče o političkoj volji i odlučnosti Vlade u borbi protiv svih oblika kriminala. U tom smislu, Vlada je formirala Nacionalnu komisiju za praćenje implementacije Akcionog plana, kojom rukovodi potpredsjednik Vlade. Implementacija mjera iz pomenutih planskih dokumenata vodi ka jačanju državnih institucija koje će biti u mogućnosti da prepoznaju sve sofisticiranije oblike kriminala i adekvatno odgovore na ispoljene kriminalne aktivnosti.

Vlada je nedavno usvojila Strategiju reforme pravosuđa 2007-2012., kojom je u cilju efikasnije borbe protiv kriminaliteta predviđena:
- Revizija krivičnog procesnog zakona u pogledu koncepta istrage, i
- Uvođenje mehanizama za efikasnije oduzimanje imovinske koristi pribavljene krivičnim djelom.

U cilju suzbijanja ilegalne trgovine cigaretama Vlada je formirala Operativni tim, kojim rukovodi ministar finansija.

Zahvaljujuci sinhronizovanom aktivnostima nadleznih organa iz sastava Operativnog tima ostvareni su impozantni rezultati na suzbijanju krijumčarenja cigareta. Sve više se povećava legalni promet cigareta na domaćem tržištu, tako da su budžetski prihodi od akciza na uvozne cigarete za prvih 9 mjeseci ove godine iznosili 8.867.805,64 eura. Takođe, u kontinuitetu raste broj registrovanih trgovaca na malo kod Agencije za duvan. Prihodi po osnovu izdatih licenci su veći za oko 40%, u odnosu na uporedni period prošle godine.

Legalizacija tržišta cigareta doprinosi interesovanju svjetskih kompanija u proizvodnji cigareta, poput Filip Morisa, koji je dobio licencu za veletrgovinu cigaretama.

Procjenjuje se da će prihodi budžeta, po ovom osnovu, u 2007. godini biti na nivou 15-16 miliona eura.

Zapazeni rezultati ostvareni su na suzbijanju bespravne gradnje u primorskim opstinama.
****

Reforma pravosudnog sistema i uspostavljanje sudske vlasti, kao efikasne, nezavisne i pouzdane, predstavlja jedan od ključnih stubova demokratskog i ekonomskog razvoja, čemu će doprinijeti i rješenja novog Ustava Crne Gore, vezana za ovu oblast. Osnovni cilj je povećanje efikasnosti, profesionalnosti i nezavisnosti pravosudnih organa, kroz primjenu mehanizama i standarda koji vode visokom stepenu zaštite i ostvarivanja ljudskih prava i sloboda.

Do kraja ove godine Vlada će donijeti Akcioni plan za implementaciju Strategije reforme pravosuđa, koju sam već pomenuo.

****

Moderna, evropska Crna Gora mora biti demokratska država koja može da odgovori potrebama građana i koja se za to prioritetno fokusira na pitanja za koja su građani najviše zainteresovani, a jedno od njih je svakako obrazovanje.

Pored niza novih zakona u ovoj oblasti, donijet je Akcioni plan integrisanja održivog razvoja u obrazovni sistem 2007-2009. godina, a uspješno se implementira Strateški plan reforme obrazovanja za period 2005-2009. godina.

Unaprijeđena je školska infrastruktura, dalje razvijena privatna inicijativa unutar obrazovnog sistema. Štampana su 123 nova udžbenika.

U proteklom periodu izgrađeno je 10.130 m2 i rekonstruisano 3.400 m2 školskog prostora. Izgrađeni su i savremeno opremljeni: Srednja Medicinska škola u Podgorici, Sportska dvorana Gimnazije Slobodan Škerović u Podgorici, Sportska dvorana u Plavu, kao i nadgradnja Gimnazije Niko Rolović, u Baru. U toku su radovi na izgradnji Osnovne škole u Budvi, Osnovne škole u Biševu-Rožaje, kao i radovi na izgradnji Zavoda za školstvo i izgradnji dječjeg vrtića u Bloku V, u Podgorici. Takođe, u toku je proces javnog nadmetanja za izbor najpovoljnijeg izvođača radova za izgradnju OŠ na Draču i izrada Projekta za OŠ u Šušnju, u Baru.

****

U minulih godinu dana nastavljene su aktivnosti na unapređenju zdravstvenog sistema u cilju stvaranja održivog i savremenog sistema prilagođenog evropskim standardima. Usvojeni su brojni dokumenti u sistemu socijalne i dječje zaštite u Crnoj Gori, a važna novina u sektoru za penzijsko i invalidsko osiguranje, boračku i invalidsku zaštitu, je Zakon o dobrovoljnim penzijskim fondovima, koji se primjenjuje od prošlog mjeseca.

U okviru Projekta Opremanje javnih zdravstvenih ustanova u Crnoj Gori, realizovana je donacija Japana, vrijedna 1.829.817 , koja inače predstavlja najveću do sada donaciju u zdravstvu. Radi realizacije ove donacije, adaptiran je i prilagođen prostor u Opštoj bolnici Nikšić, Kotor i Kliničkom centru Crne Gore.

Organizacija IRD donirala je opremu za dijalizu za potrebe Opšte bolnice Pljevlja, u vrijednosti od 120.000 eura.

Započeta je adaptacija Centra za transfuziju, pri Opštim bolnicama Pljevlja, Berane i Bijelo Polje, kao i rekonstrukcija Instituta za javno zdravlje, za što je opredijeljeno oko 1.500.000 eura.

Realizuje se planirana dinamika isplate i usklađivanja svih vidova i oblika socijalne zaštite. Utvrđen je Program subvencioniranja socijalno najugroženijih građana, s ciljem zadovoljavanja minimalnih potreba u električnoj i toplotnoj energiji i za te namjene izdvojeno 682.345 eura, a isplata će vršiti tromjesečno.

Isplata penzija za 93.601 penzionera realizuje se planiranom dinamikom i, u skladu sa propisima, vrši njihovo usklađivanje.

****
U dosadašnjem periodu akcenat je dat na dalju izgradnju demokratskog, decentralizovanog, transparentnog, odgovornog i efikasnog sistema lokalne samouprave, u funkciji građana i daljeg lokalnog i ekonomskog razvoja. Osnovna aktivnost bila je na sprovodjenju Strategije upravne reforme i Programa rada za bolju lokalnu samoupravu. Formiran je Koordinacioni odbor za reformu lokalne samouprave. Vlada , u okviru redovnih aktivnosti, saradjuje sa svim opštinama na realizaciji projekata koji doprinose stvaranju boljih uslova za zivot i rad gradjana.

Bez realizacije projekata komunalne infrastrukture nema održivog i skladnog razvoja niti boljih uslova za život, kao ni daljeg napretka turizma, ni na sjeveru Crne Gore, ni u primorskom dijelu. U prvom redu mislim na projekte vodosnabdijevanja i rješavanja čvrstog otpada i tretmana otpadnih voda.
Shodno usklađenim master planovima, pokrenuta je procedura realizacije projekata izgradnje deponija za čvrsti otpad na sjeveru i jugu Crne Gore, koja se odvija u saradnji sa lokalnim samoupravama.

Na planu vodosnabdijevanja do sada su, uz kreditnu podršku KFV i drugih finansijskih institucija, obavljene sanacije lokalnih vodovodnih mreža na Crnogorskom primorju. Realizacija projekta Regionalnog vodosnabdijevanja u prvoj fazi predviđa izgradnju i saniranje sjevernog dijela, cime će se obezbijediti snabdijevanje vodom iz Skadarskog jezera i za tu namjenu već je potpisan ugovor o kreditiranju u iznosu od 15 miliona sa Evropskom bankom za obnovu i razvoj.
****

Svođenjem javne rasprave, ušlo se u završnu fazu pripreme konačnog teksta predloga Prostornog plana Crne Gore do 2020, tako da se očekuje da bude završen do kraja godine. Njime ce se utvrditi osnove dugoročne organizacije i uredjenja prostora, kao i mjere prostornog razvoja u skladu sa ukupnim ekonomskim, socijalnim, ekoloskim i kulturno-istorijskim razvojem Crne Gore.

****

Strategija razvoja energetike do 2025. godine, ubrzo će biti finalizovana, nakon čega će biti pripremljen petogodišnji Akcioni plan.
Za sektor energetike je značajno potpisivanje Sporazuma o formiranju Energetske zajednice zemalja Jugoistočne Evrope. Energetska zajednica treba da doprinese povećanju sigurnosti snabdijevanja energijom, kroz uspostavljanje jedinstvenog regionalnog tržišta električne energije i gasa i njegovo integrisanje u tržište EU, stvaranju boljih uslova za privlačenje investicija u energetski sektor, povećanju korišćenja obnovljivih izvora energije i razvijanju tržišne konkurencije, uz unapređenje ekologije.

Vlada je usvojila i niz strateških dokumenata u ovoj oblasti, a uskoro slijedi javni tender za izgradnju mini hidroelektrana na 43 vodotoka u Crnoj Gori.

****

Plan privatizacije za 2007. godinu, uspješno se sprovodi, što potvrđuju i ostvareni rezultati.
Dio Plana koji se odnosio na nastavak već započetih aktivnosti u potpunosti je realizovan (MMK Standard, Nikšić; HTP Boka Herceg Novi i 4. Novembar - Mojkovac).

Takođe, planirane aktivnosti na pripremi tendera su već okončane u sljedećim društvima: Jadransko brodogradilište, Bijela; Montepranzo-Bokaprodukt, Tivat; i NIG Pobjeda, Podgorica, kao i Mlin Muharem Asović, Nikšić. U toku su pripreme na izradi tendera za Institut Igalo, Duvanski kombinat i Elektroindustiju Obod.

Istovremeno Vlada je, u skladu sa planom, usvojila Program restrukturiranja Željeznice Crne Gore, u procesu usvajanja je program restrukturiranja Monetenegro airlines-a, dok je u pripremi program za Luku Bar.

Formirane su tenderske komisije u cilju turističke valorizacije pojedinih vojnih lokaliteta u Crnoj Gori.

****

Preko republičkih institucija kulture (Crnogorskog narodnog pozorišta, Kraljevskog pozorišta Zetski dom i Centra savremene umjetnosti, kao i ostalih institucija iz ove oblasti), realizovano je oko 370 programa i projekata iz raznih oblasti kulturnog stvaralaštva. Vlada je podrzala niz projekata, medju kojima i Prvi nacionalni festival pozorista. Urađen je Nacrt zakona o kinematografiji, a otpočelo je i formiranje Simfonijskog orkestra. Crnogorski kulturni identitet prepoznat je i u inostranstvu, gdje je prezentovano savremeno crnogorsko stvaralaštvo.

****

Po tradiciji, naši uspješni ambasadori su bili i sportisti, koji su postizali zapažene rezultate u svojim prvim međunarodnim nastupima pod svojom zastavom. Crnogorski olimpijski komitet je postao punopravni clan Međunarodnog olimpijskog komiteta. U toku su i pripreme za prvi odlazak crnogorskih sportista na olimpijske igre pod zastavom svoje države, u Pekingu 2008. Vlada je utvrdila i Predlog izmjena i dopuna zakona o sportu, kojim se za vrhunske sportiste, poslije 40 godina života obezbjeđuje doživotna naknada, u vrijednosti od jedne do dvije prosječne plate u Crnoj Gori.

Dame i gospodo,

Na kraju slobodan sam da vas podsjetim da je poruka u mom ekspozeu prije godinu i nekoliko dana, upućena prije svega političkim akterima na crnogorskoj sceni, ali isto tako i svim građanima, bila da efikasna integracija Crne Gore u EU zahtijeva konzistentan paket mjera i angažovanje svih aktera i svakog pojedinca. Takođe, da samo takav proaktivan, sveobuhvatan pristup omogućava da utičemo na kvalitet i dinamiku našeg evropskog puta.
Nakon godinu dana, još više sam uvjeren da samo na takav način možemo učvrstiti naš evropski put. To potvrđuje i ono što smo postigli u prvoj godini rada, prve Vlade u nezavisnoj Crnoj Gori. S toga će, i ovoga puta, moja poruka biti usmjerena na poziv svima u Crnoj Gori, i poziciji i opoziciji, vladinom i nevladinom sektoru, instituciji, organizaciji i svakom gradjaninu - da damo maksimalan lični doprinos daljem intenzivnom dostizanju visokih medjunarodnih standarda.
Na samom kraju, smatram da je Vlada Crne Gore u ovih godinu dana dodatno učvrstila osnove politickog, ekonomskog i bezbjednosnog sistema Crne Gore. Time i evropska perspektiva nase drzave postaje jos bliza i izvjesnija.

Zahvaljujem na paznji.