Održana redovna konferencija za novinare predsjednika Vlade RCG Mila Đukanovića

KONFERENCIJA ZA ŠTAMPU MILA ĐUKANOVIĆA, PREDSJEDNIKA VLADE REPUBLIKE CRNE GORE

Dame i gospodo,
Na isteku tekuće godine, prirodno se nameće potreba da se osvrnemo na ostvarene rezultate, da zajednički procijenimo gdje smo stigli u odnosu na planirano i koja su ključna polja djelovanja i prioriteti u narednom periodu.
Podsjetiću da je pažnja ove Vlade, javnosti koja prati njen rad u proteklom periodu bila fokusirana na tri teme:

1. Dinamiziranje reformskih procesa
2. Jačanje makro-ekonomske stabilnosti i ekonomski razvoj
3. Učvršćivanje evropskog puta Crne Gore

1. Dinamiziranje reformskih procesa: Cjeloviti reformski program Vlada je bazirala na ključnoj premisi izgradnja sistema koji će omogućiti stabilan i održiv ekonomski razvoj, bolji život i evropski standard za sve građane Crne Gore.

Reforma javne uprave i razvoj njenog kapaciteta, zajedno sa jačanjem vladavine prava, je preduslov uspješnih reformi u drugim oblastima, demokratskog i ekonomskog razvoja.

U ovoj godini je ostvarena intenzivna zakonodavna djelatnost. Vlada je utvrdila oko 60 zakonskih tekstova i proslijedila ih Parlamentu na usvajanje. Skrećem pažnju na posebno značajne zakone, kao što su Zakon o državnoj upravi, Zakon o inspekcijskom nadzoru, Zakon o Zaštitniku ljudskih prava i sloboda, Zakon o opštem upravnom postupku i Zakon o upravnom sporu, Zakon o državnim službenicima i namještenicima i Zakon o zaradama državnih službenika i namještenika.

Vlada je nedavno uvela obavezu da se u proceduri predlaganja novih zakonskih rješenja obezbijedi izjava o njihovoj usklađenosti sa odgovarajućim propisima Evropske Unije, kao i procjena fiskalnog uticaja na Budžet Republike i Budžet lokalne samouprave.

Reforma policije predstavlja neizostavan dio reforme javne uprave. Privodimo kraju izradu cjelovite strategije reforme MUP-a, koja se već sprovodi u pojedinim segmentima. Skrenuo bih pažnju na ulogu i odgovornosti MUP-a u obezbjeđenju državne granice Crne Gore, nakon preuzimanja ove nadležnosti od Vojske SCG, krajem 2003.

Očekujem i skoro usvajanje ključnih reformskih zakona u ovoj oblasti Zakona o policiji i Agenciji za nacionalnu bezbjednost.

Efikasno pravosuđe i uspostavljanje sudske vlasti, kao nezavisne i pouzdane, predstavlja jedan od ključnih stubova demokratije, ekonomskog razvoja i evropskog puta Crne Gore. Usvajanjem reformskih zakona, Crna Gora, po prvi put u svojoj novijoj istoriji, svojim propisima na cjelovit način reguliše ovu materiju, koja je bila u podijeljenoj nadležnosti.

Paralelno sa usvajanjem novih zakonskih propisa, odvijao se proces izrade brojnih strategija, kao što su Strategija za borbu protiv trgovine ljudima i Akcioni plan za njeno sprovođenje, Strategija za borbu protiv trgovine djecom, Strategija za borbu protiv narkomanije, Strategija za borbu protiv neprihvatljivog ponašanja mladih, Strategija za borbu protiv korupcije i organizovanog kriminala i dr.

Sve aktivnosti koje preduzimamo vode ka izgradnji profesionalne i kompetente državne uprave, kao i sveobuhvatnoj reformi pravosuđa koja, kao i u drugim zemljama, dugo traje i predstavlja ''živi proces'' koji se nikada u potpunosti ne završava.

2. Jačanje makro-ekonomske stabilnosti i ekonomski razvoj cilj, koji se i u prethodnoj godini ostvaruje na zadovoljavajući način:Generalno, u kontinuitetu bilježimo dinamiziranje pozitivnih trendova, kako u dijelu reformi i makro-ekonomske stabilnosti, tako i kapitalne infrastrukture i investicija.

Makro-ekonomska stabilnost je učvršćena i karakteriše je rast proizvodne aktivnosti, niska stopa inflacije, pad nezaposlenosti, poboljšanje monetarnih agregata i rast direktnih stranih investicija. Uspješna saradnja i realizacija aranžmana sa MMF-om i Svjetskom bankom potvrđuju ovakve konstatacije. Novim trogodišnjim paketom podrške Svjetske banke (od 550 mil. USD, za Crnu Goru opredijeliće se oko 10% sredstava), koji je verifikovan 16. decembra o.g, obezbijediće se sredstva za podršku sektoru obrazovanja, energetike, poljoprivrede, turizma i nastavak strukturalnih reformi. Podsjetiću da je nedavno ratifikovanim Sporazumom o kreditu za strukturalno prilagođavanje obezbijeđeno 18 mil. dolara, pod veoma povoljnim uslovima otplate.

Još jedan dokaz uspješnog kreiranja stabilnog makro-ekonomskog ambijenta dobili smo kroz ocjenu kreditnog rejtinga Crne Gore. Kao što ste upoznati, renomirana svjetska agencija za analizu kreditnog rejtinga Standard and Poors iz Londona je ocijenila rejting Crne Gore sa visokom ocjenom BB. To je ocjena među najvećim u regionu. Primjera radi, za dvije ocjene(stepenika) veća od Srbije, Ukrajine i Turske.

Ne treba zaboraviti da je ovo rejting koji je Crna Gora dobila kao dio jedne nefunkcionalne zajednice. Isto tako, ovo je možda i jedini rejting koji je dobila jedna država koja nema međunarodni suverenitet.

Ova ocjena je važna za investitore, za građane Crne Gore. Svakako, za nas u Vladi.

Za investitore jer mogu lakše da procijene svoj rizik. Sa ovim rejtingom povećava se povjerenje u Crnu Goru, u njen ekonomski sistem. Zato očekujemo dalji rast investicija u Crnoj Gori.

Za naše građane, to je, barem ja tako mislim, dokaz da se ovdje ozbiljno radi, da se stvari mijenjaju i da se lagano vraća i naš osjećaj dostojanstva.

Za nas u Vladi, to je veliko priznanje da gradimo ekonomski sistem koji je u očima stranaca češće više vrednovan nego u samoj Crnoj Gori. Ovo je priznanje da se u Crnoj Gori gradi jedan sistem slobodne tržišne ekonomije sa snažnim institucijama; sistem koji nas vodi u šire regionalne i evropske integracije. Ovo je priznanje da je Crna Gora već uveliko prevazišla koncepcijske razlike u izgradnji sistema i institucija, te da se ne može više vratiti unazad, u jedno zatvoreno, protekcionističko, administrativno društvo, kakvo zagovaraju neki naši bučni kritičari.

U Vladi nastavljamo da ovaj rejting još poboljšavamo. Jesmo zadovoljni, ali mislim da vrlo brzo možemo poboljšati naš rejting, pogotovu kada se riješe odnosi sa Srbijom.

Evidentan je napredak u izgradnji ambijenta koji podstiče preduzetništvo, biznis i investicije. Postigli smo značajne rezultate na planu podizanja nivoa infrastrukture, kroz rekonstrukciju i modernizaciju vodovodne, energetske i putne mreže, uključujući granične prelaze, aerodrome, kao i rješavanje problema otpada. Podsjećam, danas je potpisan ugovor sa Evropskom agencijom za rekonstrukciju, kojim je predviđeno da se dva ključna granična prelaza modernizuju i da budu spremna za predstojeći špic ljetnje turističke sezone 2005. godine. Riječ je o graničnim prelazima Debeli brijeg i Šćepan polje, a na prethodnom presu sam vas obavijestio o dinamici radova koje izvodimo na rekonstrukciji aerodroma i očekujemo da će svi radovi na tivatskom aerodromu biti završeni do početka ljetnje sezone 2005. godine i da će glavnina radova podgoričkom aerodromu takođe biti završena do kraja 2005. godine. Takođe, na prošlom presu sam vas informisao o dinamici radova na tunelu Sozina, kao važnom infrastrukturnom projektu koji treba da pospješi kvalitet, to jest, da obezbijedi veći kvalitet saobraćaja i da pospješi turističke posjete prema crnoj Gori. Američka donacija od 11 mil. dolara namijenjena je projektima poboljšanja vodosnadbijevanja i tretmana otpadnih voda u svim primorskim opštinama, a u izgledu je i kreditna podrška njemačke Vlade od 10 mil. eura.

Na makro-ekonomskom planu, rezultati su vidljivi:

- Nastavljen je rast BDP, koji se prema svim indikatorima ostvaruje na nivou projektovane stope od 2,7%. Skrećem vašu pažnju da je u ovoj godini, u dosadašnjem periodu, dakle za prvih 11 mjeseci, ostvarena stopa rasta industrijske proizvodnje od 12,1 %. Uporedni podaci za 2002. i 2003. godinu su sljedeći: u 2002. godini industrijska proizvodnja je rasla postopi od 0,6 %, u 2003. godini po stopi od 2,4 %. Ponavljam, u odnosu na te stope u 2004. godini 12,1 %.

- Smanjuje se inflacija. Rast cijena na malo za 11 mjeseci ove godine iznosi 2,5%. Podsjećam da je inflacija u prošloj godini bila 6,7 % a planirana za ovu godinu 4,5 %

- Zarade bilježe blagi rast. Prosječno isplaćena zarada, bez poreza i doprinosa, u novembru je iznosila 199,2 eura i u odnosu na oktobar povećana je nominalno za 3,86%, a realno za 3,75%.

- Nastavljen je trend smanjenja nezaposlenosti. Prema evidenciji Zavoda za zapošljavanje, u Crnoj Gori je na dan 30.11.2004. godine, registrovano 59.210 lica, što potvrđuje da je nastavljen trend smanjenja broja nezaposlenih. Istovremeno, broj radno angažovanih nerezidentnih lica u proteklom periodu iznosi 28.062, što je 24,9% više u odnosu na 2003. godinu, kada je registrovano 21.090 lica.

- Kretanja na tržištu rada u ovoj godini bila su pod uticajem aktivnosti vezanih za realizaciju brojnih projekata koje Vlada sprovodi preko Zavoda za zapošljavanje i u saradnji sa poslovnim bankama.Tako je realizacijom 14 kreditnih linija za podsticaj zapošljavanja i podršku sektorima turizma i poljoprivrede, u saradnji Vlade i 6 poslovnih banaka, odobreno 645 kredita u vrijednosti od 9,6 mil. eura, što je vodilo otvaranju 1.417 novih radnih mjesta.

- Prema podacima Monstata, Crnu Goru je u periodu januar oktobar 2004. posjetilo 686.000 turista, što je za 17,3% više nego u istom periodu prošle godine (u strukturi turista, domaćih je više za 12,67%, a stranih za 31,57%). Evidentan je pozitivan trend izmjene strukture turista u korist stranih, posebno sa tržišta Zapadne, Sjeverne i Centralne Evrope. Prema podacima Centralne banke Crne Gore ostvareni prihodi od turizma za 10 mjeseci ove godine je 176,7 mil. eura, što je za 18,68% više nego u istom periodu prošle godine.

- Deficit tekućeg računa platnog bilansa u prvih devet mjeseci je iznosio 56 miliona eura i iznosio je 5,5% BDP, što predstavlja prihvatljiv nivo. Jedna trećina ukupnog deficita tekućeg računa može se objasniti porastom cijena naftnih derivata na koje Crna Gora ni na koji način ne može uticati.

- U uslovima deficita tekućeg računa od velikog je značaja je rast priliva stranih investicija. Prema podacima Agencije za prestrukturiranje privrede i strana ulaganja, strane investicije u 2004. godini kroz privatizaciju ukupno iznose 75 miliona eura. Ovakav podatak svjedoči o rastućem povjerenju stranih investitiora u crnogorsku privredu.

- Na kraju oktobra ove godine, u odnosu na kraj 2003. ostvaren je: rast potencijala banaka za 23%; ukupnih kredita za 29%; ukupnih depozita za 27%.

- Budžet Crne Gore je stabilan. Ostvareni prihodi su na nivou 92% planiranih i u odnosu na isti period prošle godine veći su za 10%. Svi indikatori upućuju da ćemo ovu budžetsku godinu završiti sa deficitom ispod 3%, što je manje u odnosu na usaglašeni nivo sa MMF od 3,27%, i u okviru je dozvoljenog budžetskog deficita koji važi za euro-zonu.

3. Osnovne odrednice unutrašnje i spoljno-političke aktivnosti Crne Gore u godini koja je na izmaku mogu se sublimirati, kao: jačanje političke stabilnosti, međunarodne pozicije i evropskog kursa Crne Gore. Radi se o međusobno povezanim faktorima, koji su prepoznati i verifikovani na međunarodnom planu.

Svjesni smo da puna politička stabilnost podrazumijeva neophodan stepen saglasnosti svih političkih aktera oko reformskog, odnosno evropskog puta. Jer, evropska budućnost i integracije se tiču ne samo Vlade, Parlamenta i drugih državnih institucija, već svih građana. Sa žaljenjem konstatujem da u ovoj godini nijesmo uspjeli da dođemo do tog potrebnog stepena saglasnosti, koji se u svim zemljama potvrđuje kao ključni katalizator ubrzanog evropskog razvoja. Vlada će sa jednakim optimizmom i iskrenom posvećenošću nastaviti da djeluje u pravcu ostvarivanja toga cilja, radeći na uklanjanju svih prepreka za njegovo ostvarivanje.

I ova godina je u znaku dobrih odnosa i saradnje sa Srbijom. To je, cijenim, u značajnom stepenu rezultat ukupne stabilnosti i evropskog razvoja koji imamo u Crnoj Gori. Nepovratno, dostigli smo prelomnu tačku kada su odnosi sa Srbijom demokratsko i razvojno pitanje, a ne bezbjednosno pitanje. Politika koju vodimo je, istovremeno, garant da će svako rješenje do kojega ćemo doći, prije ili kasnije, zavisno od raspoloženja i razumijevanja u Srbiji, imati demokratski epilog. Uvjeren sam da je u jednakom interesu i Srbije da se to što prije desi. Najbolja su ona rješenja koja omogućavaju da svako upravlja i snosi odgovornost za svoju budućnost i da, na tim osnovama, projektujemo neospornu zajedničku evropsku perspektivu. Ovdje bih skrenuo pažnju na aktuelno pitanje izbora za Parlament državne zajednice. U ovom kontekstu, podsjetio bih na iskustva evropskih integracija. EU je uvijek uspijevala da konstruktivno prevaziđe probleme u sličnim situacijama, razboritim pribjegavanjem onim rješenjima i modelima koji omogućavaju da se dođe do kompromisa, a da se pritom ne slabe njeni esencijalni ciljevi i principi. Takvu vrijednost je potvrdilo vrijeme i ona je omogućavala da se prevaziđu razne krize u dugoj istoriji evropskih integracija. Stoga, svi tonovi koji dolaze iz Brisela po pitanju izbora za Parlament državne zajednice su u duhu ovog pristupa, bez obzira što pojedini politički faktori u Srbiji nastoje da im daju drugu intonaciju. Pored toga, i Crna Gora i Srbija se nalaze u vrhu zemalja po broju održanih izbora tokom posljednjih godina. Očekujem pozitivan pristup svih učesnika na predstojećoj sjednici Savjeta za evropske integracije.

Dvogodišnji zastoj u institucionalizaciji odnosa sa Evropskom Unijom, bio je posljedica objektivnih ograničenja za brzu harmonizaciju dva odvojena i različita ustavna, pravna, administrativna i ekonomska sistema, a prvenstveno, nedovoljne saradnje Srbije sa Haškim tribunalom. Pristup ''dvostrukog kolosjeka'' koji su usvojili ministri Evropske Unije u septembru, na sastanku u Mastrihtu, potvrdio je svu opravdanost i neophodnost dosljedne primjene principa regate i na Crnu Goru i Srbiju. I to ne zbog zdrave konkurencije, već zbog dokazane potrebe da se svako procjenjuje i napreduje prema sopstvenim zaslugama, kapacitetu i interesima. Crna Gora će iskoristiti sve šanse i mogućnosti koje se otvaraju pristupom ''dvostrukog kolosjeka'', u punoj vjeri u njegovu brzu i potpunu operacionalizaciju.

U Crnoj Gori su izvršene sve potrebne pripreme za sljedeću fazu procesa stabilizacije i pridruživanja, kroz otpočinjanje pregovora o Sporazumu. Ojačan je kapacitet postojećih i uspostavljena mreža novih institucija za efikasan proces evropskih integracija. Formirani su Parlamentarni odbor za evropske integracije, Savjet za evropske integracije na najvišem državnom nivou, Vladina Komisija za koordinaciju procesa pristupanja u toku je formiranje 20 radnih grupa za harmonizaciju sa zakonodavstvom i sistemom EU. Jedna od najznačajnijih aktivnosti je nadavno usvajanje Akcionog plana za implementaciju preporuka iz evropskog partnerstva za Crnu Goru, kao važnog mehanizma kojim se definiše redosljed, dinamika i nosioci poteza u kanalisanom procesu evropskih integracija. To ostaje prioritet i u narednom periodu.

Dame i gospodo,
Ovo su, prema mom viđenju najkraće saopšteni rezultati i dometi reformi i politike Vlade u ovoj godini.



Podgorica, 22. decembar 2004.