Govor predsjednika Vlade RCG Mila Đukanovića na centralnoj proslavi 13. jula - Dana državnosti Crne Gore u Crnogorskom narodnom pozorištu u Podgorici

Govor predsjednika Vlade RCG Mila Đukanovića na centralnoj proslavi 13. jula - Dana državnosti Crne Gore u Crnogorskom narodnom pozorištu Podgorici.


Poštovani građani Podgorice i Crne Gore,
Poštovani učesnici Trinaestojulskog ustanka,
Uvaženi predstavnici diplomatskog kora,
Dame i gospodo,

U širokoj lepezi svijetlih crnogorskih datuma, 13. jul se izdvaja kao sinonim crnogorske postojanosti i simbol naše slobode.

Ovaj dan za pamćenje i ponos Crnogoraca obavezuje nas da se podsjetimo temelja na kojima je sazdana moderna crnogorska država i svih koji su ugradili sebe i svoje živote u te stamene temelje. Zahvaljujući njima - jednako onima koji su 13. jula 1941. masovno ustali protiv fašističke okupacije, učinivši ovaj prostor jedinim domom slobode u porobljenoj Evropi, i našim precima koji su se u glasovitim bitkama borili za slobodu i priznanje crnogorskog državnog identiteta - što se i desilo 13. jula 1878. godine na Berlinskom kongresu - i mi danas u ovom uzvišenom i svečanom raspoloženju obilježavamo Dan državnosti moderne Crne Gore.

U godini kada cio demokratski svijet slavi 60- godišnjicu pobjede nad fašizmom sa gordošću se prisjećamo priznanja tadašnje intelektualne Evrope da crnogorski Trinaestojulski ustanak, može da služi na ponos ostalim narodima, Dvije svevremene vrijednosti su potvrdili i učvrstili učesnici Trinaestojulskog ustanka - da je Crna Gora vječna i nepobjediva, i da je ona uvijek dio naprednog svijeta.

Taj 13. jul je proistekao iz 13. jula 1878. i slavnih bojeva za nezavisnost Crne Gore. Okrenutost najprogresivnijim svjetskim idejama i nebrojeno puta stvaralački iskazana privrženost evropskoj kulturi i civilizaciji - osnove su na kojima počiva i današnja Crna Gora. U ovom svijetlom datumu je sažeto vjekovno iskustvo crnogorske borbe za slobodu. Slobodarstvo, koje je demonstrirano u cjelokupnoj našoj istoriji - na vrhu je vertikale ukupnog crnogorskog trajanja. Zato smo i odlučili da ovaj datum bude dan naše državne identifikacije.

Što je duga borba za slobodu, nego borba za slobodan izbor vlastite budućnosti. Istom tom cilju Crna Gora i danas teži, i takva poruka je upućena i Beogradu i svim važnim evropskim i svjetskim adresama.

Poštovani građani Podgorice i Crne Gore,

Kroz vjekove se iz Crne Gore, gdje su na ponosnom Cetinju stolovali najslavniji naš srednjovjekovni vladar Ivan Crnojević i sedam znamenitih Petrovića, koji bijahu i državnici i duhovnici, i vojskovođe i diplomate, i čijih će se pregnuća Crna Gora sa zahvalnošću sjećati dok god se njeno ime bude pominjalo - kretalo u velike pobjede kojima se divila prosvijećena Evropa.

U predreferendumskoj godini sa posebnom obavezom se prisjećamo njihovih mudrih sudbonosnih, često rizičnih i teških državničkih odluka, bez kojih ne bi bilo državne slobode i nezavisnosti crnogorske. I nama danas pripada da Crnu Goru - poslije teških istorijskih perioda, u kojima je bila žrtva nekad svoje naivnosti, nekad nesrećnih istorijskih okolnosti, nekad nezahvalnosti onih za koje se najviše žrtvovala vratimo samoj sebi, da joj vratimo državno dostojanstvo, da više nikad ne bude objekat za izmirivanje tuđih računa, nego sigurna i bogata kuća svih njenih građana i uvaženi subjekt međunarodne zajednice.

Ovoga puta ostvarenje velikog cilja nećemo morati, kao što su to činili naši prethodnici, da plaćamo najskupljom cijenom ljudskim životima. Biće dovoljno da na demokratski organizovanom referendumu potvrdimo odanost i lojalnost svojoj državi Crnoj Gori, iskazujući tako prije svega civilizacijski odnos prema svojim precima, ali i prema sebi samima i svojim potomcima.

Svakako, prije ili kasnije, Crna Gora će biti dio Evopske unije. Čak nezavisno od državnog statusa. Ali je ključno pitanje da li će ući u nju kao samostalna i perspektivna država, sa svojim imenom i svojom adresom, ili kao dio druge države. Opstali bi, možda, Crnogorci i u tom kontekstu. Međutim šta je čovjek bez svoga doma, šta je narod bez države?

Jednako važno je kojom ćemo brzinom dosegnuti svoje evropske ciljeve. A to presudno zavisi od kvaliteta upravljanja procesom evropske integracije Crne Gore. Institucije dvočlane, vrlo atipične državne zajednice pokazale su ozbiljne slabosti u tom poslu. To nije pitanje dobre volje, nego nesavladivih konstrukcionih problema te zajednice. Zato, punu odgovornost za te procese u Crnoj Gori moraju preuzeti crnogorske institucije. Baš kao i srpske u Srbiji.

Na građanima Crne Gore je da se na temelju svoje slobodarske prošlosti i saglasno evropskim demokratskim standardima, slobodno opredijele za svoju budućnost.

Dakle, nezavisnu Crnu Goru ne želimo samo zbog prirodnog i istorijskog prava, nego prevashodno zbog potrebe da sami preuzmemo odgovornost za vlastitu budućnost, za bolji i srećniji život naših ljudi. I da time dokažemo istinsku pripadnost Evropi. Želimo povratak crnogorske nezavisnosti, zato što vjerujemo da je ostvarenje tog projekta u interesu svakog našeg građanina, svih generacija, svakog crnogorskog sela i grada.

Povratak Crnogorske nezavisnosti nije izum ove vlasti, nego potvrda njene odgovornosti. Nije njen hir, već obaveza pred građanima. Nije povratak u prošlost, nego ozbiljno strateško trasiranje budućnosti. Potreba našeg brzog razvoja diktira uključivanje u šire evropske procese. I danas završeni i predati na upotrebu kapitalni infrastrukturni projekti u Podgorici i širom Crne Gore svjedoče o našoj sposobnosti da istrajemo na samostalnom putu u Evropu, svjedoče o državi koja ima snage i potencijala da ponovo dokaže da Crna Gora ne pripada Evropi samo istorijski i geografski, već civilizacijski.

Crna Gora je danas sve ozbiljniji partner regionu i međunarodnoj zajednici, između ostalog i zbog toga što dinamično sprovodi sveobuhvatne reforme, ali i što je učvrstila skladan multietnički život. Jedna od najvažnijih tekovina posljednje decenije je i to što su manjinski narodi iskazali izuzetnu privrženost svojoj državi Crnoj Gori. Takav odnos u ovim bremenitim vremenima je za poseban respekt i ujedno posebna obaveza da jačamo građansku državu u kojoj će svaki njen stanovnik bez obzira na ime, naciju i konfesiju, imati iste šanse i biti jednako poštovan. To će biti važan garant stabilnosti buduće nezavisne Crne Gore.

Kao razboriti i odgovorni ljudi u ovo pregnuće ne ulazimo bez izvjesne nelagode, jer jedan broj naše braće i komšija još nije shvatio da je nezavisna Crna Gora i njihova Crna Gora.

Ipak čvrsto vjerujem da će osjećaj pripadnosti domovini Crnoj Gori biti presudan i kod onih koji se trenutno izjašnjavaju protiv samostalnosti. Vjerujem u snagu državotvorne svijesti i težnju naših građana da se svrstaju u red modernih naroda Evrope. Kao što je antifašizam bio masovno ljudsko i civilizacijsko opredjeljenje građana Crne Gore, tako je i današnje opredjeljenje za nezavisnost prirodan put povezivanja sa aktuelnim evropskim tokovima.

Isto kao što je Berlinski kongres potvrdio stvarnu nezavisnost Crne Gore na današnji dan 1878. godine, tako i danas očekujemo da svjetske države, nakon demokratski organizovanog izjašnjavanja građana o državnom statusu, verifikuju našu samostalnost. Uvjeravam Vas, poštovani građani, da će brzo doći dan kada će naši susjedi, isto kao i velike svjetske sile i druge članice Ujedinjenih nacija, rječnikom moderne politike, saopštiti ono što je nakon Sanstefanskog ugovora verifikovano i na Berlinskom kongresu: Velika porta definitivno priznaje nezavisnost Crne Gore!

Poštovani građani Podgorice i Crne Gore,

Šta je 13. jul nego svijetli simbol crnogorskog slobodarstva. Šta je 13. jul nego najrječitiji primjer naše bogate državotvorne ideje. Šta je 13. jul nego ogledalo viševjekovnog slobodarskog trajanja Crne Gore.

I današnje generacije u Crnoj Gori u velikoj većini razumiju da je državnost Crne Gore uslov crnogorske slobode. Kao politički i državno odgovorno rukovodstvo mi nemamo pravo i nećemo uskratiti velike evropske nade savremene Crne Gore. Stoga ćete se vi, građani Crne Gore, koji ste svoju i sudbinu svojih porodica vezali za ovu zemlju, u najskorije vrijeme slobodno izjasniti o svojoj budućnosti.

Ovaj 13. jul obilježava i našu konačnu riješenost da obnovimo crnogorsku državnu nezavisnost i da istorijske snove pretvorimo u stvarnost. Iduće, 2006. godine, imaćemo razloga da slavodobitno proslavimo Dan državnosti, jer će se crnogorska zastava, osim na Cetinju, u Podgorici i drugim crnogorskim gradovima, trajno vijoriti i ispred zgrade Ujedinjenih nacija na Ist Riveru.

Srećan vam 13. jul Dan državnosti Crne Gore.