Vranjina: Govor predsjednika Vlade RCG Mila Đukanovića na otvaranju međunarodne radionice Međunarodno određivanje Skadarskog jezera za teritorijalni razvoj

MILO ĐUKANOVIĆ, PREDSJEDNIK VLADE CRNE GORE
''MEĐUNARODNO ODREĐIVANJE SKADARSKOG JEZERA ZA TERITORIJALNI RAZVOJ''


Poštovani predsjedavajući (UNDP-UNESCO),
Poštovani predsjedniče Vlade Albanije, gospodine Sali Beriša,
Poštovani učesnici i gosti,
Dame i gospodo,


Zadovoljstvo mi je da u ime Vlade Crne Gore pozdravim sve učesnike ovog uvaženog skupa, koji organizujemo u saradnji sa partnerskim institucijama ''Dinarske inicijative'' UNESCO-om, UNDP-om, Savjetom Evrope, Medjunarodnom unijom za konzervaciju prirode (IUCN) i Globalnim fondom za očuvanje prirode (WWF).

Počastvovan sam mogućnošću da zajedno sa svojim albanskim kolegom, gospodinom Berišom, u ovako kompetentnom sastavu, razmotrimo na koji način basen Skadarskog jezera, sa vrijednostima i medjunarodnim statusom kojeg ima, može postati još snažniji katalizator razvoja i saradnje Crne Gore i Albanije, i šire. U ovom smislu, ovakve aktivnosti smatram kao još jednu potvrdu opredijeljenosti i posvećenosti naših Vlada daljem jačanju tradicionalno dobrih crnogorsko-albanskih odnosa i saradnje, koji su dodatno osnaženi zajedničkom evropskom budućnošću i ciljevima koje dijelimo i kojima težimo, na putu uspostavljanja našeg punog partnerstva sa EU i NATO-om. To je, takođe, dokaz naše pune svijesti o važnosti očuvanja i održive valorizacije potencijala Skadarskog jezera, kao prekograničnog resursa između Crne Gore i Albanije.

Mi smo riješeni da, u narednom periodu, ovom jedinstvenom daru prirode i viševjekovne djelatnosti ljudi, posvetimo jos veću brigu i da, u saradnji sa Albanijom i ostalim medjunarodnim partnerima, preduzmemo potrebne aktivnosti. I na ovaj način jačamo i produbljujemo saradnju između naše dvije zemlje, kao i sa međunarodnim partnerima, naučnim institucijama, nevladinim organizacijama i civilnim sektorom. U tom smislu, prepoznajem značaj današnjeg skupa.

Svoju privrženost konceptu održivog razvoja, Crna Gora je potvrdila na Samitu u Johanesburgu, smatrajući taj zadatak kako globalnim programom ove epohe, tako i zadatkom svakog pojedinca, naselja, grada i cjelokupne države. U ovom svijetlu, pripremamo Nacionalnu strategiju održivog razvoja, s ciljem uspostavljanja bolje ravnoteže između ekonomskih, socijalnih i ekoloških uslova i potreba. U ovom važnom poslu, imamo značajnu podršku medjunarodne zajednice, kroz djelovanje institucija iz okvira Ujedinjenih Nacija, posebno Programa za razvoj Ujedinjenih Nacija (UNDP-a), Programa zaštite životne sredine Ujedinjenih Nacija (UNEP-a), Organizacije za obrazovanje, nauku i kulturu (UNESCO-a), kao i Svjetske Banke, Globalnog fonda za životnu sredinu (GEF-a), Savjeta Evrope, odgovarajućih tijela Evropske Komisije i drugih. Iskustva i ekspertize razvijenih zemalja i primjeri najbolje prakse su nam od izuzetne koristi.

Koncept održivog razvoja danas sve više podrazumijeva jedan kompleksan društveni, politički, ekonomski, ekološki, tehnološki i kulturni projekat. Stoga su promocija ovog koncepta razvoja i zaštita životne sredine jedan od najboljih načina povezivanja naroda i država. Jedan od takvih primjera saradnje je područje Skadarskog jezera. Posljednjih godina, intenzivirana je saradnja između Crne Gore i Albanije na različitim nivoima, kroz aktivnosti Vlada, Akademija nauka, stručnih i naučnih institucija, opština i građana koji žive u području Skadarskog jezera.

Prepoznajući posebne prirodne, ekološke i kulturne vrijednosti Skadarskog jezera, Crna Gora je još 1983. godine svoj dio jezera proglasila Nacionalnim parkom. Tim činom, područje jezera je dobilo nacionalnu zakonsku i institucionalnu zaštitu. Izuzetne prirodne i ekološke vrijednosti Skadarskog jezera su bile razlog i za medjunarodnu zaštitu ovog područja, u skladu sa odredbama Ramsarske konvencije.

Na toj osnovi, u očuvanju ovog prirodnog i razvojnog resursa Crne Gore, angažovane su brojne domaće institucije, uz snažnu podršku nevladinog sektora i najšire javnosti.

Istovremeno, na cjelokupnom području Skadarskog jezera se realizuje niz značajnih medjunarodnih projekata i inicijativa. Posebno bih istakao projekat ''Integralno upravljanje ekosistemom Skadarskog jezera'', vrijedan 4,9 miliona dolara, koji se finansira donatorskim sredstvima Globalnog fonda za životnu sredinu. Cilj ovog projekta, kojeg implementira Svjetska banka, je sagledavanje kvaliteta životne sredine Skadarskog jezera i načina ljudskog uticaja, kako bi se, na bazi toga, definisale prioritetne akcije u obje države, čime bi se obezbijedilo trajno očuvanje ekosistema.

U ovom smislu, dozvolite da iznesem nekoliko pogleda na moguće pravce saradnje na prostoru Skadarskog jezera:

Prvo, polazeći od činjenice da Skadarsko jezero predstavlja zajedničko prirodno blago Crne Gore i Albanije, kao i da ima i medjunarodni značaj, bilo bi važno da se, kroz saradnju dvije zemlje i uz medjunarodnu podršku, uskladi projekcija njegove buduće valorizacije i razvoja.

Drugo, trebalo bi definisati zadatke i dinamiku zaštite ekosistema Skadarskog jezera, počev od zaštite jezera od zagadjivanja, do zaštite svih djelova tog ekosistema.

Treće, bilo bi važno definisati zajednički program zaštite i valorizacije njegovog istorijskog i graditeljskog nasledja, kao i njegovih ambijentalnih vrijednosti.

Četvrto, uspostaviti saradnju u projektovanju korišćenja ekonomskih resursa jezera u oblasti turizma, vodoprivrede, poljoprivede i usluga, na održiv način, u skladu sa njegovim vrijednostima i statusom zaštite. Takođe, cijenim značajnim da, na tim osnovama, zajednički sagledamo kako da najbolje odredimo plovne puteve na jezeru, kako bi se ono koristilo za turističke i privredne svrhe, ali i ograničio negativan uticaj saobraćaja na biodiverzitet jezera.

Konačno, očekujem da će se moj albanski kolega, gospodin Sali Beriša složiti da bi bilo korisno da formiramo jedno zajedničko tijelo dvije Vlade sa zadatkom da prati, usmjerava i podstiče realizaciju programa koji se tiču zaštite, unapređivanja stanja, promocije vrijednosti i podrške planskom i racionalnom korišćenju resursa Skadarskog jezera, u funkciji održivog razvoja Crne Gore i Albanije. Bilo bi veoma značajno da u takvom zajednickom tijelu učestvuju i specijalizovane međunarodne organizacije iz sistema UN, Evropske unije, kao i Međunarodna unija za konzervaciju prirode (ICUN) i Globalni fond za konzervaciju prirode (WWF).

Zahvaljujem na pažnji.

Vranjina, 18. oktobar 2005.