Saopštenje: Izvršenje budžeta Crne Gore u periodu januar - maj 2020. godine (GDDS tabela 5)

Ograničena ekonomska aktivnost uzrokovana sprovođenjem mjera za zaštitu stanovništva od pandemije korona virusa, opredijelila je kretanje prihoda budžeta koji su u periodu januar - maj 2020. godine iznosili 615,6 mil. € ili 12,2% procijenjenog BDP-a (5.027,3 mil. €), što je za 103,3 mil. € ili 14,4% manje u odnosu na planirane, odnosno manje za 65,0 mil.€ ili 9,5% u odnosu na isti period prethodne godine. Ukoliko bi se isključile jednokratne donacije iz januara prethodne godine, izvorni prihodi Budžeta bi bilježili manji pad u odnosu na isti period prethodne godine.

Navedeno negativno odstupanje prihoda je zabilježeno usljed: 

- pada ekonomske aktivnosti  kao rezultat sprovođenja mjera Vlade na zaštiti zdravlja stanovništva od uticaja pandemije virusa COVID19, zbog čega je veliki dio privredne aktivnosti bio ograničen  i u maju mjesecu; 

- odlaganja izmirenja obaveza po osnovu poreza i doprinosa na zarade shodno kriterijumima propisanim Uredbom o uslovima za odlaganje poreskih i neporeskih potraživanja;

- ograničenog obima rada u organima uprave koji je uzrokovao pad naplate taksi i naknada;

Shodno navedenom, gotovo sve kategorije poreskih prihoda zabilježile su pad u odnosu na planirane u ovom periodu, od čega najveći pad bilježi Porez na dodatu vrijednost u iznosu od 38,9 mil. € odnosno 15,2% i to uslijed pada prometa uzrokovanog mjerama Vlade kojima je bio ograničen ili potpuno obustavljen rad najvećeg broja privrednih subjekata u aprilu mjesecu,  ali i značajnog iznosa povraćaja shodno ekonomskim mjerama Vlade za podršku privredi kako bi se osigurala likvidnost privrednih subjekata.  Porezi i doprinosi na zarade takođe bilježe pad od 37,5 mil. € odnosno 14,7%  u odnosu na prvobitni plan kao rezultat odlaganja poreskih potraživanja po ovim osnovama za period od 90 dana u skladu sa mjerama Vlade. Treba napomenuti, da je kao efekat subvencija koje su dio drugog Vladinog paketa ekonomskih mjera podrške građanima i privredi u cilju suzbijanja negativnih efekata pandemije, kategorija doprinosa zabilježila rast od 2,8 mil. € ili 7,4%  odnosu na prvobitni plan posmatrajući samo maj mjesec.

Prihodi od akciza zabilježili su pad u iznosu od 3,4 mil. € ili 4,2% u odnosu na planirani nivo, takođe kao posljedica pada ekonomske aktivnosti i pomenutih ekonomskih mjera Vlade.

Kao rezultat naredbe o privremenom ograničavanju rada značajnog broja privrednih subjekata i organa uprave, kako je bilo i očekivano, ostvarenje prihoda po osnovu taksi i naknada realizovano je ispod planiranog nivoa. 

Izdaci budžeta u periodu januar - maj 2020. godine iznosili su 782,3 mil. € ili 15,6% BDP-a i u odnosu na planirane manji su za 142,1 mil. € odnosno 15,4%. U poređenju sa istim periodom prethodne godine, izdaci budžeta su ostvareni u većem ukupnom iznosu od 38,6 mil. € ili 5,2%. U strukturi izdataka budžeta, Tekući izdaci ostvareni su na nivou od 351,3 mil. € i manji su za 42,0 mil. € ili 10,7% u odnosu na planirane. Nižu realizaciju tekućih izdataka uslovilo je odlaganje aktivnosti potrošačkih jedinica koje nisu mandatornog karaktera, kako bi se u periodu izuzetno ograničene ekonomske aktivnosti i pada prihoda obezbijedila likvidnost Budžeta odnosno osiguralo povećano finansiranje zdravstvenog sistema i obezbijedila sredstva za sprovođenje ekonomskih paketa mjera. 

Pored navedenog, Kapitalni izdaci realizovani su u iznosu od 60,0 mil. €, što je manje za 49,5 mil. € ili 45,2% od planiranih odnosno za 22,3 mil. € ili 27,1% manje u odnosu na prethodnu godinu.

Kapitalni budžet u periodu januar - maj 2020. godine realizovan je u ukupnom iznosu od 48,9 mil. € što je za 46,9 mil. € manje od plana odnosno za 23,3 mil. € manje u odnosu na prethodnu godinu. Ograničavanje izvođenja radova na prioritetnoj dionici Autoputa, usljed pandemije, u najvećoj mjeri, opredijelilo je nižu realizaciju Kapitalnog budžeta.

U periodu januar - maj 2020. godine dinamika kretanja budžetskih prihoda i rashoda uticala je na ostvarenje deficita budžeta u iznosu od 166,7 mil. € ili 3,3% BDP-a, koji je za 38,8 mil. € ili 18,9% manji u odnosu na planirani.

U maju mjesecu 2020. godine Crna Gora se zadužila na inostranom tržištu po osnovu kreditnog aranžmana podržanog drugom garancijom Svjetske banke zasnovanoj na javnoj politici (PBG), u iznosu od 250,0 mil. €, kako je bilo i predviđeno Zakonom o budžetu za 2020. godinu. Pomenutim zaduženjem pravovremeno su obezbijeđena sredstva za podršku likvidnosti Budžeta i povećano finansiranje uslovljeno potrebom pomoći privredi i građanima u suočavanju sa negativnim posljedicama pandemije.

Prilog: GDDS 5_mjesecni podaci.xlsx

*Podaci u GDDS tabeli predstavljaju pregled prihoda i rashoda po ekonomskoj klasifikaciji u jednom mjesecu, u poređenju sa planom i istim periodom prethodne godine;

*Podaci o Kapitalnom budžetu predstavljaju iznose planiranih i izvršenih izdataka po projektnoj klasifikaciji (sve kategorije izdataka koje su u funkciji implementacije projekta koji se finansira iz Kapitalnog budžeta)