Saopštenje za javnost: Realizacija projekta izgradnje VE Možura, pregled ključnih koraka

Vezano za sve učestalije, za crnogorsko društvo doskora nezamislive, dnevnopolitičke zloupotrebe istrage jednog teškog krivičnog djela počinjenog na Malti, Ministarstvo ekonomije daje pregled ključnih koraka realizacije projekta izgradnje Vjetroelektrane Možura, u kojem je u ime Vlade Crne Gore učestvovalo.

- 2009. godine raspisan je javni međunarodni tender za davanje državnog zemljišta u zakup u cilju izgradnje VE Možura. Pozivom je, u skladu sa tadašnjom praksom podsticanja gradnje zelenih izvora energije, gotovo svih članica Evropskje Unije, garantovana otkupna cijena od 95,99 €/MWh. Ova cijena je i tada i godinama kasnije, prema svim relevantnim izvorima, u potpunosti odgovarala proizvodnoj cijeni iz ovih izvora energije, koja garantuje razuman povrat na uložena sredstva i bila je polazni činilac za tržišno nadmetanje u visini cijene zakupa državnog zemljišta;

- Dokumentaciju je otkupilo sedam kompanija, a nakon javnog otvaranja i evaluacije ponuda, ugovor je dodijeljen konzorcijumu Fersa-Čelebić, čiji je lider bila renomirana španska kompanija Fersa;

- Zbog složenosti projekta, koji je podrazumijevao realizaciju po tzv. DBOT modelu, koji na investitora prenosi kompletan rizik lokacije u smislu raspoloživosti vjetra, rizike projektovanja, obezbjeđenje finansija, gradnje, a kasnije i održavanja objekta, na žalost obije ugovorne strane, došlo je kašnjenja u realizaciji;

- Interne odluke i strateška promjena pristupa nosioca konzrcijuma, uslovile su njegovu konačnu odluku da potraži partnera kojem bi ustupio realizaciju projekta, što je uobičajena svjetska praksa kod složenih projekata sa višegodišnjom dinamikom realizacije;

- Od same pojave inicijative za prenos ugovora, crnogorske institucije insistirale su na zaštiti javnog interesa, koja se prevashodno ogledala u potrebi da se projekat realizuje, da kašnjenja u realizaciji, na koja nije uticala cnogorska strana ne utiču na crnogorska prava iz ugovora, te da realizacija projekta može biti prenijeta samo na partnera sa istim ili boljim referencama od onog kojem je dodijeljena na tenderu;

- Početkom 2015. godine, ministarstvu se sa zahtjevom za prenos ugovora obratili konzorcijum Fersa-Čelebić i većinski državna elektroprivreda iz još jedne države članice EU – Enemalta, koja je 66% u vlasništvu države Malte, a 33% u vlsaništvu kineske kompanije SEIP, podružnice kompanije China Power Investments, čiji rejting je ocijenjen sa AAA. 

- Nakon sveobuhvatne analize i ocjene da su ispunjeni svi navedeni uslovi, dozvoljen je prenos ugovora na novog zakupca. Odluka je formalizovana ugovorom o prenosu ugovora između Ministarstva ekonomije, Enemalte, konzorcijuma Fersa-Čelebić i projektne kompanije Možura Wind Park, u vlasništvu navedenog konzorcijuma.

- Ugovorom je previđen prenos prava i obaveza sa konzorcijuma Fersa-Čelebić na Enemaltu, u roku od 60 dana od dana zaključenja i odgovarajuća promjena vlasništva sa tadašnjih vlasnika na novog. Izvodom iz Centralnog registra prvrednih subjekata, na dan isteka ugovornog roka za prenos, konstatovano je da je udio prenesen na novog ugovornog zakupca - Enemaltu.

- Krajem 2016. godine dozvoljeno je uključenje još jedne malteške kompanije - MMWP, u većinskom vlasništvu kineske kompanije SEIP, da preuzme udio u projektnoj kompaniji, pri čemu je Enemalta zadržala punu solidarnu odgovornost za realizaciju projekta, čime je dodatno osigurana zaštita crnogorskih interesa u projektu 

- Ispravnost odluka o prenošenju ugovora potvrdila je i činjeica da je dvije godine kasnije ovaj napor urodio plodom i Crna Gora je dobila novi proizvodni objekat, a svo neopravdano kašnjenje u projektu preneseno je na teret investitora.

- Projekat je omogućio povećanje proizvodnje električne energije za oko 4%, podrazumijeva godišnju subvenciju u iznosu od oko 5 miliona eura tokom 12 godina, ili ukupno oko 60 miliona eura, nakon čega će elektrana vrijedna 87 miliona eura biti u potpunosti rekonstruisana i predata u trajno vlasništvo Crnog Gori. Cijeli iznos subvencije, kojom je trajno eliminisan uvoz ove količine energije, čini svega 7% sredstava koje je Crna Gora nepovratno izgubila uvozom energije u proteklih 20 godina.

U cilju otklanjanja svih nedoumica, čijim se konstruisanjem nastoji montirati veza crnogorskih institucija i ukupne energetske politike sa navodnim korupcionaškim aferama na Malti, Španiji u Crnoj Gori i faznim ofšor destinacijama, posebno ističemo:

Ministarstvo ekonomije nije bilo u posjedu bilo kakve informacije o navodnom učešću ofšor kompanija Black 17 i Cifidex u prenosu udjela sa prethodnih na novog zakupca, niti je sa istim bilo kada stupalo u kontakt, a još manje zaključivalo bilo kakve ugovore. 

Sa najiskrenijim žaljenjem primili smo vijest o smrti istraživačke novinarke sa Malte, gospođe Dafne Karuna Galicije. Svaka i najudaljenija sumnja u, čak i indirektne, veze crnogorskih razvojnih projekata sa teškim krivičnim djelima, čini da sa posebnom pražnjom pratimo aktivnosti nadležnih organa Malte, kao i mehanizama međuanrodne saradnje, te da sa nestrpljenjem iščekujemo utvrđivanje činjenica i zadovoljenje pravde.

Ministarstvo ekonomije i Vlada Crne Gore u tom smislu u potpunosti su na raspolaganju i crnogorskim nadležnim institucijama (uz podsjećanje da je sva dokumentacija već predata SDT-u) i međunarodnim partnerima.