Pažnja: Sadržaj ove stranice je dio arhivskog sadržaja i odnosi se na prethodne sazive Vlade Crne Gore. Moguće je da su informacije zastarjele ili nerelevantne.
Arhiva

Izvještaj: Realizacija posebnog nadzora cikade vinove loze Scaphoideus titanus i Candidatus Phytoplasma vitis (Flavescence dorèe)

Objavljeno: 16.12.2020. • 14:00 Autor: UBHVFP
UBHVFP UBHVFP
Posebni nadzor cikade vinove loze Scaphoideus titanus  i Candidatus Phytoplasma vitis (Flavescence dorèe) realizovan u skladu sa Programom fitosanitarnih mjera za 2020. godinu (Sl. list CG 9/20). 

Zlatna žutica vinove loze (Grapevine flavescence dorée) je bolest koju prouzrokuje štetni organizam - fitoplazma Candidatus Phytoplazma vitis. Spada među najopasnije bolesti vinove loze u Evropi. U vinogradima u kojima se pojavi, bolest se brzo širi vektorom, cikadom Scaphoideus titanus i ukoliko se na vrijeme ne preduzmu odgovarajuće mjere, ubrzo poprima razmjere epidemije prouzrokujući velike ekonomske štete koje se ogledaju u gubitku prinosa i propadanju zaraženih čokota.

Monitoring cikade vinove loze Scaphoideus titanus počeo je u periodu 25.06. - 02.07.2020. i trajao do 09. - 10.10. 2020. kada je obavljen i poslednji pregled. 

Prvi obilazak podrazumijevao je odabir lokaliteta u kojima će se vršiti monitoring i, istovremeno, pregled naličja lišća vinove loze na prisustvo larvi S. titanus. 

Za pregled i monitoring u 2020. godini odabrano je 11 lokaliteta. 

Lokalitet

GPS koordinate

Broj postavljenih žutih ploča

Crmnica-Godinje

 

N 42o13'27''

E 19o6'48''

4

Zeta-Mataguži

N 42o19'37''

E 19o16'05''

3

Podgorica-Lješkopolje

 

N 42o26'68''

E 19o12'51''

5

Podgorica-Farmaci

N 42o24'27''

E 19o11'17''

3

Podgorica-Goljemadi

N 42o22'34''

E 19o8'67''

3

Rijeka Crnojevića - Rvaši

N 42o22'02''

E 19o5'50''

3

Rijeka Crnojevića - Drušići

N 42o21'61''

E 19o05'20''

3

Rijeka Crnojevića

N 42o21'41''

E 19o01'44''

3

Podgorica - Beri

N 42o26'29''

E 19o10'34''

3

Danilovgrad-Novo selo

N 42o49'46''

E 19o16'30''

3

 

Nudo

a. N 42o40'19,55''

E 18o34'32,71''

b. N 42o40'16,56''

E 18o34'40,88''

3

 

4

 

Prilikom prvog pregleda naličja lišća vinove loze utvrđeno je prisustvo larvi L1-L2 stupnja u lokalitetima Godinje (1L1), Lješkopolje (2L2 i 4L1) i Nudo (1L1).

Tokom poslednje dekade juna (22.06. - 26.06. 2020)  u svim lokalitetima postavljene su žute ljepljive ploče za praćenje vremena pojave i brojnosti imaga (dinamike populacje). U svakom vinogradu je, po dijagonali, postavljeno tri do pet ljepljivih ploča.

Pregledom naličja lišća potvrđeno je tokom junskog pregleda prisustvo larvi starijih stupnjeva u lokalitetima na području Crmnice, Podgorice i Nudola.  Larve su pomoću ekshaustora direktno hvatane sa naličja lista i donešene u entomološku laboratoriju na Biotehničkom fakultetu radi utvrđivanja starosti tj. stupnja razvića. 

Prva imaga koja su uhvaćena u ovoj sezoni konstatovana su prilikom pregleda žutih ljepljivih ploča u periodu od 05 - 07.07. 2020. Zabilježena su na području Podgorice, Zete i Crmnice – lokaliteti Lješkopolje, Mataguži i Godinje, da bi pregledom nakon 15 dana imaga, pored prethodno navedenih lokaliteta, bila zabilježena i u lokalitetu Farmaci, što ujedno predstavlja prvi nalaz vrste u ovom lokalitetu. 

Od momenta postavljanja žutih ljepljivih ploča vršena je, pri svakom obilasku, njihova zamjena, a pregled je podrazumijevao utvrđivanje brojnosti vrste u svakom posmatranom lokalitetu, odnosno praćenje dinamike populacije i, shodno tome, preporučenih mjera zaštite.

Na osnovu dobijenih podataka može se vidjeti da se tokom perioda praćenja najviše imaga uhvatilo u lokalitetima Ljekopolje (136) i Nudo (vinograd sa četiri klopke) -125. Treći po brojnosti je lokalitet Godinje (ukupno 50 uhvaćenih jedinki). Tokom ovogodišnjeg pregleda imaga su uhvaćena i u lokalitetu Farmaci (ukupno dvije jedinke) i u lokalitetu Beri – jedna jedinka. 

S obzirom da su u Nudolu postavljene klopke u dva vinograda (4+3) ukupan broj uhvaćenih imaga u ovom lokalitetu iznosio je 144 (125+19). U lokalitetu Lješkopolje postavljeno je pet ploča, a u Godinju četiri, a u ostalim lokalitetima po tri.  

Radom na ovom programu tokom 2020. godine nije zabilježeno prisustvo vrste u ostalim lokalitetima. Imajući u vidu značaj vinogradarstva za područje Rijeke Crnojevića broj lokaliteta koji su praćeni u ovoj godini povećan je u odnosu na prethodne;  monitoring je vršen u tri lokaliteta (Drušići, Rvaši i Rijeka Crnojevića –Oćevići). Ni u jednom od posmatranih lokaliteta nije zabilježeno prisustvo S. titanus, kako pregledom naličja lišća tokom maja mjeseca, tako ni na postavljenim žutim ljepljivim pločama u periodu jul-oktobar. Prisustvo vrste nije zabilježeno ni u lokalitetu Novo Selo (Danilovgrad).
UBHVFP
Ono što karakteriše pregled tokom avgusta je da na području Podgorice (lokalitet Lješkopolje) nije uhvaćen ni jedan imago, iako je u ovom lokalitetu u svim prethodnim pregledima utvrđeno prisustvo vrste.  Žute ljepljive ploče imale su fabričku grešku (od pet postavljenih na njih četiri ljepljiva površina nije bila dobro/kvalitetno premazana, tako da se na njima gotovo ništa nije ni uhvatilo; na petoj ploči koja je bila u redu sa obje strane nije se uhvatio ni jedan imago). U lokalitetu Mataguži (Zeta) od tri postavljene ploče jedna je bila sa istom fabričkom greškom (obje strane jedne poče); u Lokalitetu Nudo (vinograd u kojem su postavljene četiri ploče na dvije ploce, ukupno tri strane su bile sa istom fabričkom greškom); u Godinju od ukupno četiri postavljene ploče tri strane su, takođe, imale ovu fabričku grešku). Ovo je, najvjerovatnije, imalo uticaja na ukupan broj jedinki koji je tokom pregleda u avgustu zabilježen u ovim lokalitetima.  

Prva imaga su uhvaćena tokom prve nedjelje jula u lokalitetima Lješkopolje (15), Mataguži (1) i Godinje (1).  U lokalitetima Lješkopolje i Godinje brojnost populacije raste tokom jula – 121 (Lješkopolje) i 33 (Godinje) i hvataju se prve jedinke u lokalitetu Nudo (četiri imaga). Tokom avgusta bilježi se povećanje brojnosti populacije u lokalitetu Nudo (114 i 19 jedinki), dok se u lokalitetu Godinje hvata 16 jedinki, i po jedna u Matagužima, Farmacima i Berima. Napomena: tokom ovog pregleda nije zabilježeno hvatanje imaga u lokalitetu Lješkopolje zbog već pomenutog problema sa žutim ljepljivim pločama. Prilikom septembarskog pregleda prisustvo imaga zabilježeno je samo u lokalitetu Nudo (7 uhvaćenih imaga), dok pregledom u prvoj dekadi oktobra nije više bilo uhvaćenih imaga.  

Treba napomenuti da se u svim lokalitetima u kojima je vrsta nađena može očekivati da su ženke uspješno položile jaja (S. titanus prezimljava u stadijumu jajeta ispod kore dvogodišnjih lastara), tako da se i u narednoj godini može očekivati ponovna pojava vrste na istim lokalitetima, ali i u eventualna pojava na drugim, novim imajući u vidu činjenicu da je vrsta već odomaćena u većini vinogradarskih područja u Crnoj Gori. Takođe, treba imati u vidu da u svim lokalitetima postoje napušteni ili zapušteni vinogradi koji djelimično ili uopšte ne podliježu mjerama hemijske zaštite. Oni, kao takvi, predstavljaju stalne rezervoare koji omogućavaju održavanje i umnožavanje populacije S. titanus. Ovo, između ostalog, utiče da je u vinogradima u kojima se vrši redovna zaštita i primjenjuju preporučene mjere broj imaga nekada veći od željenog/očekivanog.

Tokom pregleda vinograda u julu (20.07. i 21.07) izvršeno je uzorkovanje listova vinove loze koji su pokazivali simptome karakteristične za inficiranost fitoplazmama. Uzeto je ukupno 27 uzoraka iz lokaliteta Lješkopolje, Mataguži, Godinje i  Nudo i 20.08. još tri uzorka iz lokaliteta Godinje i Mataguži. 
Vizuelnim pregledom se ne može razlikovati simptom koji izaziva Ca. Phytoplasma solani (stolbur – bolest Bois noir na vinovoj lozi) i Ca. Phytoplasma vitis (bolest Flavescence dorée –FD na vinovoj lozi). Analizom uzoraka na eventualno prisustvo FD fitoplazme, koju je izvršio Institut za zaštitu bilja i životnu sredinu u Beogradu. U analiziranim uzorcima vinove loze nije utvrđeno prisustvo Candidatus Phytoplasma vitis.

Vezani članci:

Povlačenje iz prometa sredstva za zaštitu bilja na osnovu aktivne supstance meptildinokap 17.01.2025.
Pojava slinavke i šapa u Njemačkoj 14.01.2025.
Naredba za sprečavanje pojave, otkrivanje, suzbijanje i iskorenjivanje zarazne bolesti AKS 05.01.2025.
Potvrđena afrička kuga svinja kod divljih svinja u opštini Pljevlja 05.01.2025.
Da li vam je sadržaj ove stranice bio od koristi?