Govor predsjednika Vlade RCG Mila Đukanovića na 3. Forumu o Mediteranu Parlametarne skupštine OEBS-a na Svetom Stefanu

MILO ĐUKANOVIĆ, PREDSJEDNIK VLADE CRNE GORE

MEDITERANSKA DIMENZIJA OEBS-a

Ekselencije,
Poštovani učesnici i gosti,
Dame i gospodo,

Posebno mi je zadovoljstvo da vas pozdravim ovdje na Svetom Stefanu, na 3. Forumu o Mediteranu Parlamentarne skupštine OEBS-a, koji se odvija u znaku njegovanja i unapređenja dijaloga među ljudima, kulturama i civilizacijama, kao nerazdvojivog dijela zajedničkih demokratskih vrijednosti koje baštinimo i dijelimo. Izbor Crne Gore za domaćina ovogodišnjeg jesenjeg zasijedanja Parlamentarne skupštine OEBS-a i Mediteranskog foruma za nas ima i simboličko i suštinsko značenje. Cijenimo da je to svojevrstan izraz priznanja za uspješan multietnički projekat crnogorskog društva, demokratski razvoj i, na tim osnovama, doprinos Crne Gore jačanju regionalne stabilnosti.

Kao evropska zemlja sa prepoznatljivim mediteranskim identitetom, Crna Gora stalno potvrđuje svoj izoštreni senzibilitet da vrednuje i valorizuje etničke, kulturne i vjerske različitosti, koje vidi kao svoje prednosti i bogatstvo, kao moćan zamajac demokratskog razvoja, veće stabilnosti i dobrosusjedstva. Takođe, bolje ravnoteže između pojedinca i zajednice, načina života i sistema vrijednosti. Jer, jedino kada u središtu naših aktivnosti bude bezbjednost svakog pojedinca, kada osiguramo da svako ima slobodu da izabere svoj vlastiti identitet, bez straha od diskriminacije, i da aktivno učestvuje u političkom, ekonomskom, socijalnom i kulturnom životu, svi skupa možemo reći da smo ostvarili cilj.

I danas, kao simbol najsjajnijih civilizacijskih vrijednosti koje je Crna Gora odvajkada baštinila, sa ponosom ističem da smo zemlja koja potvrđuje superiornost modela ''jedinstvo u različitostima'', što je aksiom savremenih evropskih i globalnih integracionih procesa.

Nadam se da nije pretenciozno ako kažem da su, na ovim osnovama, realne težnje Crne Gore da se još snažnije profiliše kao jedan od centara kontinuiranog dijaloga kultura, civilizacija i ljudi.

Uvjeren sam da ćemo i ovim skupom učiniti korak dalje u razvoju međusobne saradnje i povjerenja, jačanju dijaloga, promovišući vrijednosti demokratije, vladavine prava, ljudskih i manjinskih prava i sloboda. I upravo, na ovom polju, potvrđuje se da djelovanje institucija OEBS-a, u sinergiji sa drugim međunarodnim organizacijama i partnerima, nastavlja da bude od posebne važnosti.

Tim prije, što trend globalizacije sve više potencira da problem bilo kojeg dijela cjeline ubrzo postaje zajednički problem. Upravo posljednji talas proširenja Evrope je apostrofirao važnost jačanja mediteranske dimenzije evropske bezbjednosti. Naime, proces ujedinjenja Evrope je doveo i do promjene njenih geopolitičkih granica, budući da su neposredni susjedi EU i regiona OEBS-a postale pojedine zemlje Mediterana. Kao odgovor na ove suštinske i istorijske promjene na evropskoj mapi, došlo je do evolutivnog procesa usvajanja nove politike dobrosusjedstva EU, s ciljem širenja ''prstena prijatelja''. Pristupanjem Kipra i Malte EU, kao i otvaranjem pregovora o članstvu Turske, dodatno je afirmisan značaj ove politike.

Ovdje je riječ o dvosmjernom putu, jer ne možemo govoriti o politički stabilnoj i prosperitetnoj Evropi, bez stabilnog i razvijenog (mediteranskog) okruženja. Tim prije, što je, danas, pitanje bezbjednosti sve više povezano i suočeno sa novim izazovima i prijetnjama političke, ekološke i socio-ekonomske prirode. Fundamentalni globalni izazovi, kao što su terorizam, organizovani kriminal, ilegalne migracije, siromaštvo, ugrožavanje životne sredine i sl. zahtijevaju zajedničku akciju i odgovor. Zbog svega ovoga je potrebno, više nego ikada, promovisati regionalnu i međuregionalnu saradnju i povezivanja, kroz jačanje dijaloga, na osnovama demokratije, vladavine prava, ljudskih i manjinskih prava. Najbolji izraz i personifikacija ovakvog pristupa je saradnja koja se odvija između parlamenata regiona OEBS-a i trećih zemalja. Ona se potvrđuje kao fleksibilan mehanizam i adekvatan okvir za saradnju između obje obale Mediterana. Jer, suštinski, uvođenje parlamentarne dimenzije u vodećim međunarodnim organizacijama je i nastalo kao odgovor na procese globalizacije, koji uvijek ne mogu da adekvatno odgovore lokalnim prilikama, potrebama i izazovima.

Kao zemlja sa više vokacija, Crna Gora je zainteresovana za razvoj mediteranskog partnerstva u svim aspektima od zajedničkog interesa. A to su, neosporno, politički dijalog, stabilnost i bezbjednost, oblast kulture, ekonomska i trgovinska saradnja, investicije, životna sredina i sl. Dakle, po svim pitanjima mediteranskog dijaloga koje je OEBS reafirmisao i kroz formiranje ovog Foruma i usvajanje Roterdamske i Edinburške rezolucije o mediteranskoj dimenziji OEBS-a.

Crna Gora se stalno potvrđuje kao istrajan zagovornik i promoter regionalne saradnje u Jugoistočnoj Evropi, koja se na parlamentarnoj ravni odvija kroz aktivnosti i inicijative Pakta stabilnosti za Jugoistočnu Evropu, Evropskog parlamenta, parlamentarnih skupština Savjeta Evrope i OEBS-a, kao i u okviru Jadransko-jonske inicijative, Procesa saradnje u Jugoistočnoj Evropi, Crnomorske ekonomske saradnje i ostalih regionalnih foruma. Prepoznatljiv doprinos na ovom planu, Crna Gora je dala i kroz aktivnosti Cetinjskog parlamentarnog foruma.

Crna Gora je odlučna da nastavi da se izgrađuje kao potpuno funkcionalna demokratska država, država političkih i ekonomskih sloboda za sve njene građane, država koja živi u miru i skladu sa svojim susjedima. U tom procesu, sasvim u duhu evropske i evro-atlanske integracije, želimo da afirmišemo svoj državni i nacionalni identitet, odlučni da početkom iduće godine obezbijedimo građanima Crne Gore ostvarivanje fundamentalnog demokratskog prava na samoopredjeljenje. Podrazumijevajući da će epilog referenduma biti demokratski, to će doprinijeti i jačanju stabilnosti u širim, regionalnim okvirima. Opredijeljeni da u svim segmentima osiguramo najbolje evropske standarde i praksu, i ovom prilikom ističem interes da se OEBS/ODIHR direktno uključi u proces pripreme i monitoringa referenduma. U tom kontekstu, naglasio bih važnost uloge koju je OEBS/ODIHR imao u osiguranju fer i transparentnih izbornih procesa, naročito u pojedinim prelomnim vremenima za stabilnost i demokratski razvoj Crne Gore i šire.

U duhu privrženosti miru, stabilnosti i razvoju, Crna Gora će nastaviti da bude pouzdan partner u zajedničkim naporima da se izgradi bezbjednija i bolja budućnost za sve naše države, narode i građane.

Zahvaljujem na pažnji.

Sveti Stefan, 9. oktobar 2005.