Saopštenje Ministarstva zdravlja, rada i socijalnog staranja povodom regulatorne kontrole izvora jonizujućeg zračenja koje se koriste u medicinske svrhe u Crnoj Gori

Regulatorna kontrola izvora jonizujućeg zračenja je bila u nadležnosti Savezne države, koja posao nije obavljala na teritoriji Crne Gore u posljednjih 17 godina. Za to vrijeme, mi smo se u Crnoj Gori borili da održimo elementarni nivo bezbjednosti naših pacijenata, kao i profesionalno izloženih lica, u skladu sa zakonskim mogućnostima i domaćim kapacitetima.
Sticanjem nezavisnosti, država Crna Gora je po prvi put na pravi način, organizovano krenula sa poslovima regulatorne kontrole izvora zračenja, pogotovo onih koji se koriste u medicinske svrhe. Ministarstvo zdravlja, rada i socijalnog staranja je krenulo da uređuje navedenu oblast shodno standardima EU i standardima Međunarodne agencije za atomsku energiju iz Beča, od koje inače imamo ekspretsku i drugu podršku i sa kojom imamo veoma uspješnu i intenzivnu saradnju.
Ministarstvo zdravlja, rada i socijalnog staranja je 29. 03. 2007. godine formiralo privremeno Regulatorno tijelo za kontrolu izvora zračenja u medicinske svrhe. U regulatornom tijelu postoji Odsjek za kontrolu izvora zračenja, koji je jedan od novih organizacionih jedinica ministarstva, u kome su angažovani spoljnji saradnici i eminentni crnogorski stručnjaci iz ove oblasti.
Dana 15. 06. 2007. godine, poslije sprovedene odgovarajuće procedure, Ministarstvo zdravlja, rada i socijalnog staranja je ovlastilo javnu ustanovu Centar za ekotoksikološka ispitivanja Crne Gore za vršenje poslova mjerenja radi procjene stepena izloženosti jonizujućim zračenjima, lica koja rade sa izvorima zračenja, pacijenata i stanovništva, i to za:
1) dozimetrijska mjerenja i kontrola radne sredine, 2) mjerenje stepena induvidualnog spoljašnjeg izlaganja profesionalno izloženih lica (lična dozimetrijska konstrola), 3) mjerenje radi sprovođenja programa osiguranja i kontrole kvaliteta i 4) projektovanje mjera zaštite od jonizujućeg zračenja.
Dana 15. 06. 2007. godine, poslije sprovedene odgovarajuće procedure, Ministarstvo zdravlja, rada i socijalnog staranja je ovlastilo Priodnomatematički fakultet Univerziteta Crne Gore za vršenje vršenje poslova mjerenja radi procjene stepena izloženosti jonizujućim sračenjima lica koja rade sa izvorima zračenja, pacijenata i stanovništva, i to za, 1) dozimetrijska mjerenja i kontrola radne sredine, bez dozimetrijske kontrole izvora neutronskih izvora jonizujućih zračenja i bez dozimetrisjke kontrole niskoenergetskih beta aktivnih izvora jonizujućih zračenja, 2) mjerenje radi sprovođenja programa osiguranja i kontrole kvaliteta samo u oblasti rendgen dijagnostike i 3) projektovanje mjera zaštite od jonizujućeg zračenja.
Dana 24. 09. 2007. godine, Ministarstvo zdravlja, rada i socijalnog staranja je ovlastilo javnu zdravstvenu ustanovu Dom zdravlja Podgorica za vršenje poslova utvrđivanja zdravstvene sposobnosti za profesionalno izložena lica koja rade u zoni jonizujućeg zračenja. Dom zdravlja Podgorica je osposobljen u pogledu kadrova i opreme za vršenje svih Zakonom predviđenih medicinskih pregleda lica koja rade u zoni zračenja, osim biodozimetrijskih mjerenja individualnog izlaganja jonizujućim zračenjam, a što se odnosi na genetička ispitivanja (analiza hromozomskih aberacija u limfocitima periferne krvi i analiza binuklearnih limfocita), a što je obezbijeđeno putem Ugovora o poslovnoj saradnji između Doma zdravlja Podgorica i Instituta za medicinu rada i radiološku zaštitu Dr Dragomir Karajović iz Beograda.
Ovim smo po prvi put u Crnoj Gori obezbijedili svu potrebnu bazičnu infrastrukturu, kao preduslov za obavljanje poslova regulatorne kontrole izvora jonizujućeg zračenja u Crnoj Gori. Do sada su sve navedene poslove uglavnom obavljale stručne kuće iz Beograda: Institut za nuklearne nauke Vinča, Institut za medicinu rada i radiološku zaštitu Dr Dragomir Karajović i dr.
Poslije navedenog, Ministarstvo je krenulo sa poslovima notifikacije i pravljenja registra izvora zračenja i registra lica koja rade u zoni zračenja u Crnoj Gori. Do sada imamo prijavljenih 120 izvora jonizujućih zračenja koji se koriste u medicinske svrhe. Počeli smo po prvi put u Crnoj Gori sa izdavanjem dozvola za korišćenje izvora zračenja koji se koriste u medicinske svrhe.
Standardne procedure su veoma složene i zahtijevaju određeno vrijeme, jer su vlasnici izvora zračenja dužni uz odgovarajući zahtjev da dostave i Elaborat o ispravnosti izvora zračenja, kao i dokaze o zdravstvenoj sposobnosti za lica koja rade na konkretnom izvoru zračenja.
Dakle, sve inicijative su potekle od Ministarstva zdravlja, rada i socijalnog staranja. Po dobijanju spiska lica koji su privremno zdravstveno nesposobna za rad u zoni zračenja, Ministarstvo ih je odmah uputilo u ustanove u kojima su takva lica zaposlena i inspekciju zaštite na radu i zdravstvenu inspekciju, kako bi u potpunosti zaštitili zdravlje profesionalno izloženih lica.
Iz gore navedenog se zaključuje da smo na pravom putu, i sve uvedene procedure su usklađene sa standardima EU i Međunarodne agencije za atomsku energiju iz Beča, od koje imamo za dosadašnje aktivnosti punu podršku.
Kada je u pitanju regulatorna kontrola izvora zračenja koji se koriste u medicinske svrhe ovo Ministarstvo je spremno da, objektivno i istrajno, ovu važnu djelatnost uredi do kraja.