Pozdravni govor ministra pravde Željka Šturanovića na Konferenciji "Prezentovanje Studije o usaglašenosti zakonodavstva Crne Gore sa Evropskom konvencijom o ljudskim pravima i osnovnim slobodama"

KONFERENCIJA
"PREZENTOVANJE STUDIJE O USAGLAŠENOSTI ZAKONODAVSTVA CRNE GORE SA EVROPSKOM KONVENCIJOM O LJUDSKIM PRAVIMA I OSNOVNIM SLOBODAMA"
- Hotel "Crna Gora" - Zeleni salon, 29 30. oktobar 2004 -

Pozdravni govor
g-dina Željka Šturanovića,
ministra pravde Crne Gore

Podgorica, oktobar 2004

Uvaženi gosti, poštovane kolege,
Dame i gospodo,

Imam izuzetno profesionalno i personalno osjećanje zadovoljstva i časti da vas pozdravim na Konferenciji koja ima za cilj da stručnoj i široj javnosti prezentuje nalaze i rezultate Studije o usaglašenosti zakonodavstva i prakse Crne Gore sa Evropskom konvencijom o ljudskim pravima i osnovnim slobodama, njenim Protokolima, kao i praksom Evropskog suda za ljudska prava u Strazburu.

Studija je pripremljena u okviru posebnog projekta Savjeta Evrope i Vlade Crne Gore radi testiranja i utvrđivanja stepena kompatibilnosti ukupnog zakonodavstva i prakse Crne Gore u dijelu koji znači ostvarivanje i zaštitu ljudskih prava i sloboda, kao univerzalnih, civilizacijskih i demokratskih vrijednosti. Ekspertski tim Vlade Crne Gore u sastavu: prof.dr. Nebojša Vučinić, prof.dr. Milan Marković, Miraš Radović, pok. dr Rajko Milović, Vojislava Đukić, Siniša Bjeković i Abaz-Beli Džafić, uz značajnu pomoć i podršku eksperata Savjeta Evrope Jensa Meyer Ladewing, Donne Gomien i Oliviera de Schutter uložio je značajne napore da nam obezbijedi Studiju koju danas i sjutra treba da razmotrimo.

Radi se o ispunjavanju obaveze koju je Crna Gora, kao država člnica državne zajednice Srbija i Crna Gora, pored ostalih obaveza, preuzela u proceduri uključivanja u Savjet Evrope i u postupku ratifikacije Evropske Konvencije o ljudskim pravima i osnovnim slobodama i Protokolima. Punopravno članstvo ostvareno je 3. aprila 2003 godine.

Vlada Crne Gore politički odgovorno i sa puno posvećenosti sprovodi reforme u svim oblastima političkog, društvenog i ekonomskog sistema i u novim reformskim propisima nastoji da, saglasno svojim realnim mogućnostima, stepenu razvoja i ekonomske moći i normativno i u praksi obezbijedi primjenu standarda, principa i dobre prakse demokratske Evrope i drugih demokratskih i savremenih zemalja svijeta. To, međutim, imajući u vidu naš istorijski razvoj, kulturnu i tradicionalnu prošlost i socijalni milje nije uvijek lako i nije uvijek moguće, jer podrazumijeva promjene u svim oblastima života i rada i znači dugotrajan i težak proces u kome je neophodno stvoriti i razviti postojeće pravne strukture, uspostaviti nove institute i institucije, osavremeniti procedure, metode i tehnologije rada, uvesti savremene informacione sisteme, obezbijediti edukaciju kadra i subjekata reformi, transparentnost u radu i što je posebno značajno u svakom segmentu organizovanosti obezbijediti potpunu informisanost svih relevantnih subjekata.

U dosadašnjim aktivnostima reformskog procesa posebna pažnja posvećena je primjeni, odnosno ostvarivanju i zaštiti ljudskih prava i sloboda. Na to nas obavezuje Ustavni okvir i njegova pojedina rješenja, kao i brojne deklaracije, konvencije i drugi politički i pravno obavezujući međunarodni akti. U tom smislu, želim da konstatujem činjenicu da je Crna Gora, kao država, spremna da, u dobrom uvjerenju, ispuni sve obaveze koje preuzima u okviru međunarodnih ugovora u kojima je strana ugovornica, s obzirom da međunarodni ugovori zaključeni u propisanoj proceduri i opšteprihvaćena pravila međunarodnog prava, saglasno Ustavu Crne Gore, predstavljaju dio unutrašnjeg pravnog poretka.


Svoj reformski kurs i karakter Vlada Crne Gore bazira na tri temeljna razloga i motiva i to:


1. strateška i programska osnova Vlade Crne Gore je da istraje na reformskom procesu u cilju stvaranja opšteg i napretka države u cjelini i svakog njenog građanina i čovjeka pojedinačno,

2. nesumnjivo strateško i političko opredjeljenje da Crna Gora bude aktivni sudionik procesa evropskih i evroatlantskih integracija i da u tom kontekstu ispuni uslove za ravnopravni status i članstvo u odgovarajućim organizacijama i posebno članstvo u Evropskoj uniji i samim tim obezbijedi usaglašavanje domaćeg pravnog sistema sa pravom Evropske unije i drugim obavezujućim međunarodnim aktima i dokumentima i

3. uspostavljeni novi odnosi između Crne Gore i Srbije, kao država članica, dali su prostor Crnoj Gori da, sa svim atributima države, stvori normativno-pravne, funkcionalne, organizacione i operativne preduslove za uspostavljanje i djelovanje sistema, instituta i institucija u odgovarajućim segmentima ukupnog društveno-političkog djelovanja i rada i posebno u segmentu ostvarivnja i zaštite ljudskih prava i sloboda.


Svjesni smo i respektujemo činjenicu da ostvarivanje i zaštita ljudskih prava i sloboda predstavlja jedan od osnovnih zadataka i ciljeva države i mjeru demokratičnosti i uspješnosti njenog razvoja. U tom pravcu, osnovna ustavna načela o demokratiji, vladavini prava i granicama prava i sloboda konstituisana su na način da se u Crnoj Gori ne može uspostaviti niti priznati vlast koja ne proističe iz slobodno izražene volje građana, da država Crna Gora počiva na vladavini prava i da je vlast vezana Ustavom i zakonom, da je slobodno sve što Ustavom i zakonom nije zabranjeno i da je svako obavezan da se pridržava Ustava i zakona. U tom kontekstu Ustav Crne Gore propisuje i garantuje značajan korpus ljudskih prava i sloboda, u okviru 63, od ukupno 121 člana koji se tiču ličnih, političkih, ekonomskih, socijalnih i kulturnih prava i sloboda, zatim prava vezanih za lokalno organizovanje i samoupravu, a značajnu cjelinu čine odredbe o posebnim pravima pripadnika nacionalnih i etničkih grupa.

Generacijska podjela ljudskih prava ili prava čovjeka, pri čemu izraz "prava čovjeka" uzimam kao istorijsku i prirodnu odrednicu za svako ljudsko biće, hronološki ide u oblasti građanskih i političkih prava kao prve generacije, ekonomskih, socijalnih i kulturnih kao druge i treća generacija su prava naroda ili solidarnosti a to su pravo na razvoj, mir, zdravu okolinu, komunikaciju, samoopredjeljenje, upravljanje nacionalnim resursima i druga prava zajednica. Ono što je značajno to je da bilo kakva podjela i klasifikacija i kao naučni i kao praktični pristup i prikaz ne mogu da dovedu u pitanje činjenicu da ljudska prava predstavljaju integritet čovjeka koji je dio prirode jer, svi se mi rađamo sa jednakim dostojanstvom, pravima i slobodama koje su zajedničke za sve ljude, a koja prava i slobode su neotuđiva i nijesu i ne mogu biti uslovljene osobenostima bilo koje vrste.

Pri tome, svjedoci smo veoma izraženih tendencija, posebno savremenog demokratskog svijeta, koje znače širenje tradicionalne nomenklature ljudskih prava i sloboda i koje se koncepcijski oblikuju i standardizuju putem međunarodnih deklaracija, ugovora i drugih političkih i pravnih dokumenata, a rezultat su demokratskog, ekonomskog i ukupnog civilizacijskog toka i progresa.

Međutim, visok stepen i nivo kvaliteta normativno-pravnog uređenja ljudskih prava i sloboda i u Crnoj Gori kao, na žalost i u mnogim državama svijeta nije obezbijeđen u potrebnoj i kvalitetnoj mjeri u njihovoj praktičnoj primjeni i svakodnevnom životu, zbog čega se sa posebnom pažnjom traže i nalaze mogućnosti i načini što potpunije zaštite i obezbjeđenja poštovanja, ostvarivanja i korišćenja prava i sloboda čovjeka. Ova disproporcija između usvojenog i izvršenog predstavlja osnovno pitanja ukupnog sistema ljudskih prava kojima se danas bavi demokratski svijet i u suštini se svodi na pitanje karaktera konkretnog državno-pravnog poretka.

Savjet Evrope i Evropski sud za ljudska prava u Strazburu, bez ikakve sumnje, organizovano, tradicionalno, strpljivo i sa posebnom posvećenošću ulažu sav svoj kredibilitet u oblast ljudskih prava i sa stanovišta normativnog iskaza i posebno sa stanovišta implementacije i obezbjeđenja korišćenja garantovanih prava, u skladu sa principom "u istoj situaciji isto ponašanje" i obeštećenje za eventualno drugačije slučajeve kada je u pitanju oblast ostvarivanja i zaštite ljudskih prava i sloboda.

U osnovi ljudska prava označavaju cjelokupnost prava na slobodu koja pojedinac može zahtijevati na osnovu svog postojanja kao čovjeka i koja mu od zajednice pravno moraju biti zagarantovana u kom smislu se i smatraju prirodnim ili urođenim, nedržavnim i neotuđivim pravima kroz čije se poštovanje i obezbjeđenje legitimiše država, kao politička zajednica. Takođe, ljudska prava su usmjerena prema državi i njima se ona ograničava ili od nje traži djelovanje u pravcu zaštite prava i sloboda. Država je tada dužna da djeluje, kao i da stvori adekvatne uslove za ostvarivanje ljudskih prava i ljudskih sloboda, u smislu jednakog pristupa, bez diskriminacije po bilo kom osnovu.

Na kraju želim da konstatujem izuzetno dragocjenu, kvalitetnu i plodonosnu saradnju, podršku i razumijevanje Savjeta Evrope i Kancelarije Savjeta Evrope u Podgorici, posebno g-đi Tatiani Termacic, eksperta Savjeta Evrope, g-dina Vladimira Ristovskog, šefa Kancelarije Savjeta Evrope u Podgorici i njegovog stručnog tima, kako u radu na Studiji koja je u fokusu naše pažnje, tako i u drugim zajedničkim aktivnostima, posebno u reformama oblasti pravosuđa, državne uprave i lokalne samouprave koje Ministarstvo pravde resorno prati, i na tome im zahvaljujem.

Takođe, zahvalnost upućujem domaćim i stranim ekspertima pojedinačno i želim da ih uvjerim da cijenim profesionalni i odgovorni pristup kojim su doprinijeli da Studija i koncepcijski i sadržajno odgovori postavljenom zadatku i obezbijedi kvalitetnu osnovu daljeg organizovanog i sinhronizovanog, stručnog praćenja stanja i unapređenja oblasti ljudskih prava u Crnoj Gori.

Cijenjenim gostima želim ugodan boravak u Crnoj Gori a nama uspješan rad Konferencije i svih budućih koraka u promociji i popularizaciji ljudskih prava i sloboda, koja oblast predstavlja fundamentalnu osnovu civilizacijskog i demokratskog napretka svakog pojedinca, organizovane cjeline, društva i države sa jedne i međunarodnih asocijacija sa druge strane.

U to ime najsrdačnije pozdravljam ovaj skup.