Uvodno izlaganje ministra zaštite životne sredine i uređenja prostora Bora Vučinića na godišnjoj konferenciji za novinare

Godišnja konferencija za novinare gospodina Bora Vučinića,
ministra zaštite životne sredine i uredjenja prostora

Uvažene dame i gospodo,

Zadovoljstvo mi je da vas sve pozdravim u ime Ministarstva zaštite životne sredine i uredjenja prostora, i u svoje lično ime.
Prije svega, dozvolite mi da vam zahvalim što danas prisustvujete našoj godišnjoj Konferenciji , koju smo upriličili da bi na kraju 2005. godine, vas i javnost još jednom podsjetili na najvažnije aktivnosti i rezultate koje je ovo ministartvo ostvarilo, samostalno ili u saradnji sa drugim državnim organima, institucijama i drugim subjektima.
Istina, na naše veliko zadovoljstvo, slobodan sam ustvrditi da smo imali tokom čitave godine interesovanje medija koje zaslužuje pažnju, bilo da se radilo o kritičkim tonovima bilo o pohvalama. Zahvaljujem vam što ste pratili naš rad.

U ovoj, za koji dan protekloj godini, obavili smo niz značajnih zadataka i po našoj ocjeni postigli zadovoljavajuće rezultate na realizaciji obaveza utvrdjenih:

Agendom ekonomskih reformi Crne Gore 2002-2007. godine,
Programom rada Vlade Republike Crne Gore za 2005. godinu,
Akcionim planom za implementaciju preporuka iz Evropskog partnerstva,
kao i brojnim zakonskim propisima, konvencijama i podzakonskim aktima, koji regulišu oblasti u nadležnosti Ministarstva, a to su: zaštita životne sredine, planiranje i uredjenje prostora, gradjevinarstvo, stambeno-komunalna djelatnost.

Teško je reći šta je bilo veći ili manji prioritet, jer smo sve obaveze uzimali za prioritet prvog reda. Ali, počeću od zakona, prije svega, zbog njihovog značaja za uskladjivanje naših propisa sa propisima Evropske unije, kao i zbog pojednostavljenja procedura i otklanjanja svih nedostataka koji su se u postojećem zakonodavstvu pokazali u proteklom periodu kao biznis barijera.

U tom smislu, donijeti su sljedeći zakoni:

Zakon o planiranju i uredjenju prostora, koji je u primjeni od maja 2005. godine,
Zakon o upravljanju otpadom
Zakon o strateškoj procjeni uticaja na životnu sredinu
Zakon o procjeni uticaja na životnu sredinu
Zakon o integrisanom sprječavanju i kontroli zagadjenja (IPPC)

Pripremljeni su, pored ovih pet, i ubrzo će se naći u redovnoj proceduri za usvajanje još pet zakona:

Predlog zakona o zaštiti od jonizujućeg zračenja i radijacionoj bezbjednosti
Predlog zakona o ekološkom fondu
Predlog zakona o kvalitetu vazduha
Nacrt zakona o izgradnji objekata
Predlog zakona o izmjenama i dopunama Zakona o gradjevinskom zemljištu

Naše dalje aktivnosti, posmatrano u okviru najsloženijih i prioritetnih poslova, odnosile su se na realizaciju sljedećeg:

U oblasti zaštite životne sredine

Urađen je Glavni projekat "Sanacije i rekultivacije jalovišta olova i cinka u Mojkovcu" i otpočeta je realizacija I faze sanacije.

U završnoj fazi je realizacija Projekta utvrđivanja nultog stanja emisija iz KAP-a u vazduh, zemlju i vode iz fabrika u sastavu KAP-a prema izvorima zagađenja. Vrijednost projekta je 143.520,00 eura, a finansiran je od strane ovog ministarstva. Rok za dostavljanje Izvještaja je februar 2006 godine.

U vezi sa privatizacijom Rudnika boksita Nikšić otpočela je realizacija Projekta utvrđivanja nultog stanja emisija iz Rudnika boksita u vazduh, zemlju i vode prema izvorima zagađenja. Vrijednost projekta iznosi 28.000 eura.
Takodje su otpočele aktivnosti na realizaciji Projekta utvrđivanja nultog stanja emisija iz TE Pljevlja u vazduh, zemlju i vode prema izvorima zagađenja. Ugovorena vrijednost projekta je 75.000 eura.

Uradjen je Projektni zadatak Sanacije i rekultivacije jalovišta Šuplja stijena u Pljevljima.

Uradjen je izvođački Projekat za objekat "Privremeno skladište radioaktivnog otpada". Projekat je urađen uz konsultacije sa Međunarodnom Agencijom za atomsku energiju iz Beča, kako bi predloženo projektno rješenje bilo usaglašeno sa međunarodnim standardima za ovu vrstu objekta.

U toku 2005. godine nastavljene su aktivnosti na realizaciji Projekta Podrška ekološkom i turističkom razvoju Bjelasice i Komova
Projekat je finansirala Vlada Crne Gore preko Ministarstva zaštite životne sredine i uredjenja prostora sa 100.000 eura i Vlada Austrije sa 900.000 eura.

Otpočela je Pripremna faza projekta "Integralno upravljanje ekosistemom Skadarskog jezera", koja će biti nastavljena i u toku 2006. godine. Nakon izrade ključnih dokumenata-Prekogranične dijagnostičke analize, Socijalne analize i Strateškog akcionog plana, počeće Faza direktne implementacije projekta, u toku koje će se finansirati projekti zaštite i održivog korišćenja resursa Skadarskog jezera. Ukupna sredstva koja su na raspolaganju Crnoj Gori i Albaniji za aktivnosti u Fazi direktne implementacije su 4,9 miliona dolara.

Značajno je intenzivirana i unaprijedjena medjunarodna saradnja i kada je u pitanju zaštita životne sredine,pomoć je bazirana na donatorskim sredstvima. U ovoj oblasti trenutno se realizuju 33 međunarodna projekta, u saradnji sa: Svjetskom bankom, UNDP, UNEP, UNIDO, OEBS, GTZ, INTERREG, Jadransko-jonskom inicijativom, Centralno-evropskom inicijativom, Regionalnim centrom za životnu sredinu zemalja jugiistočne Evrope, Paktom stabilnosti kroz Regionalni program obnove životne sredine, EAR-om, Međunarodnom Agencijom za atomsku enegriju, Mediteranskim akcionim planom, kao i vladama Republike Finske, Češke, Italije, Mađarske, Austrije i Japana.
Ukupna donatorska pomoć za projekte i programe zaštite životne sredine iznosi oko 10,5 miliona eura, od čega je 5 miliona eura opredeljeno za realizaciju regionalnih projekata za pet balkanskih zemalja.

Za ovu priliku posebno ću istaći:

Saradnju u okviru Jadransko-jonske inicijative i saradnju sa Mediteranskim akcionim planom, po osnovu koje je pokrenut određeni broj projekata od strateškog značaja za budući razvoj Crne Gore, kao što su:
Nacionalna strategija održivog razvoja Crne Gore, čija je izrada u toku,
Strategija za integralno upravljanje obalnim područjem, koja se takodje radi,
i niz drugih projekata i planova značajnih za spriječavanje zagadjivanja mora sa kopna i brodova, i za upravljanje obalnim područjem.

Saradnja u okviru Jadransko-jonske inicijative-omogućila je kroz uključivanje u aktivnosti na regionalnom nivou, da se Crna Gora afirmiše kao operativan i činilac stabilnosti na sub-regionalnom nivou.
Otvorena i konstruktivna saradnja u okviru JJI omogućila je jačanje bilateralne saradnje, što je formalno potvrđeno kroz potpisivanje memoranduma o saradnji i/ili akcionih planova u oblasti životne sredine sa skoro svim državama članicama JJI. U okviru JJI usvojeni su dokumenti od posebnog značaja za unaprjeđivanje i zaštitu životne sredine obalnog i marinskog područja: Deklaracija o saradnji u oblasti životne sredine među zemljama JJI, kao i Izjava o proširenju Sub-regionalnog plana za sprječavanje i reagovanje u slučajevima incidentnih zagađenja mora sa sjevernog Jadrana na čitav Jadransko-jonski basen.

I svi drugi projekti medjunarodne saradnje, a koje danas ne mogu elaborirati zbog vremena koje imamo na raspolaganju, nijesu manje značajni za unapredjenje i zaštitu životne sredine u Crnoj Gori.
Jedan od posebno važnih je saradnja sa UNESCO-m i učešće delegacije Vlade Crne Gore u Južnoj Africi, na 29-om Zasijedanju Komiteta za svjetsku baštinu UNESCO-a, gdje je usvojena Odluka o NP Durmitor, u kojoj se odaje priznanje Vladi RCG zbog zaustavljanja daljih aktivnosti na realizaciji projekta HE Buk Bijela. Zbog takvog stava Vlade Crne Gore, NP Durmitor nije stavljen na UNESCO Listu područja svjetske baštine u opasnosti. Naravno, ovo je još jedna prilika da se istakne i doprinos svih koji su svojum aktivnostima pokazali visok nivo ekološke svijesti u Crnoj Gori, prevashodno mislim na civilni sektor i medije.

U oblasti komunalne i stambene djelatnosti:

- pripremljen je i usvojen Master plan vodosnabdijevanja opština Crnogorskog primorja i opštine Cetinje, uz angažovanje KfW banke iz Njemačke i konsultantske kompanije "Beller". Ovaj strateški dokument, predstavljaće osnovu na bazi koje će Vlada Crne Gore donijeti Odluku o dugoročnom rješavanju pitanja vodosnabdijevanja ovog dijela Republike;

- uradjena je Studija "Dugoročno rješenje pitanja vodosnabdijevanja Crnogorskog primorja" i na osnovu iste Informacija o dugoročnom rješenju ovog pitanja, koju je takodje usvojila Vlada;

- Osnovano je Društvo sa ograničenom odgovornošću "Vodacom", i realizovane mjere i aktivnosti koje su rezultirale značajnim unapređenjem kvaliteta vodosnabdijevanja Crnogorskog primorja. Za ovu priliku istaćiću projekte koji su, zahvaljujući donatorskoj pomoći USAID-a, tokom 2004. i 2005. godine, realizovani u opštinama Kotor, Budva i Cetinje.

- Pripremljen je uz podršku Evropske agencije za rekonstrukciju i angažovane konsultantske kompanije DHV, Master plan odvođenja i prečišćavanja otpadnih voda Crnogorskog primorja i opštine Cetinje, koji je Vlada usvojila februara 2005. godine,

- Pripremljen je, takodje uz podršku Evropske agencije za rekonstrukciju i angažovanih konsultantskih kompanija Safaž (Francuska), Tebodin (Holandija) i LDK (Grčka), Strateški master plan za kanalizaciju i otpadne vode u centralnom i sjevernom regionu Crne Gore, koji je Vlada usvojila jula 2005. godine;

- Završen je Projekat izgradnje uređaja za prečišćavanje otpadnih voda i dijela kanalizacionog sistema u Rijeci Crnojevića, za čiju izgradnju je Evropska agencija za rekonstrukciju obezbijedila bespovratna sredstva u iznosu od oko 900 000 ; a Ministarstvo zaštite životne sredine i uređenja prostora je finansijski učestvovalo u regulisanju imovinsko pravnih odnosa i u priključenju na kanlizacioni sistem poslovnih i stambenih objekata;

- Uradjen je i usvojen Akcioni plan politike stanovanja u Crnoj Gori.

Sa aspekta jačanja kapaciteta Ministarstva, u toku je realizacija dva značajna projekta:

Osnivanje Agencije za životnu sredinu Crne Gore i Implementacione jedinice za master planove. Projekat se finansira iz sredstava CARDS-a, a realizuje se preko Evropske Agencije za Rekonstrukciju.

U saradnji sa UNDP-em i Fondom za otvoreno društvo, realizuje se projekat "Jačanja kapaciteta Ministarstva zaštite životne sredine i uređenja prostora. Projekat se finansira sredstvima holandske Vlade.

U oblasti planiranja i uredjenja prostora:

Uradjen je Prostorni plan područja posebne namjene za Morsko dobro, koji je nakon utvrdjivanja od strane Vlade dostavljen Skupštini RCG radi donošenja, čime se po prvi put stvaraju uslovi da se na planski uredjen način valorizuje ovaj najatraktivniji prostor i realizuju značajne investicije.
Intenzivirana je aktivnost na izradi Prostornog plana Republike, i planirali smo da Nacrt tog važnog dokumenta imamo u prvoj polovini iduće godine.

Važno je istaći da ćemo sa ova dva plana obezbijediti prostorno-planske preduslove za dalju razradu, tj. izradu prostornih i urbanističkih planova kojima se uredjuju prostori opština, naselja i drugih prostornih cjelina.

U okviru nadležnosti Ministarstva, vodjeni su brojni postupci za rješavanje zahtjeva za izdavanje upravnih akata. Po tom osnovu u 2005. godini, donjeto je 230 rješenja o lokaciji i 112 rješenja o urbanističkim saglasnostima. Takodje je izdato 72 rješenja o tehničkoj kontroli projektne dokumentacije, 10 posebnih gradjevinskih dozvola za pripremne radove, 77 odobrenja za gradjenje, 32 rješenja o tehničkom pregledu objekata i 14 upotrebnih dozvola.

Na osnovu Zakona o inspekcijskom nadzoru, Zakona o izgradnji objekata i Zakona o gradjevinskoj i urbanističkoj inspekciji:

Republička gradjevinska inspekcija je:
- izvršila 997 inspekcijskih pregleda
- donijela 83 rješenja o zabrani radova, 53 rješenja o rušenju, 31 rješenje o prinudnom zatvaranju gradilišta-pečaćenjem,
- podnijela 9 prekršajnih i 4 krivične prijave
- izvršila rušenje 34 objekta
- izvršila zatvaranje-pečaćenjem 21 objekta.

Republička inspekcija za urbanizam je:

U postupku kontrole rada nadležnih opštinskih organa, posebno šest primorskih opština, izvršila ukupno:
- 48 inspekcijskih kontrola (od čega je 21 redovna i 27 vanrednih). Predmet ovih kontrola bilo je 18 planskih dokumenata; 69 urbanističko-tehničkih uslova, 51 rješenje o lokaciji, 12 urbanističkih saglasnosti i 12 rješenja o građenju, i naloženo preduzimanje odgovarajućih mjera u 29 predmeta.

U postupku kontrole dokumentacije za postavljanje privremenih objekata u zoni morskog dobra, koju je donijelo Javno preduzeće za upravljanje morskim dobrom Crne Gore, ova inspekcija je utvrdila određene nepravilnosti i to u Opštini Ulcinj za 17 objekata, u Opštini Bar za jedan objekat i u Opštini Budva za tri objekta.

U postupku kontrole postavljanja privremenih objekata urbanistička inspekcija je:

- izvršila 58 inspekcijskih kontrola u zoni morskog dobra (od čega je 36 vanrednih i 22 redovne). U ovim postupcima su, na osnovu izvršnih rješenja, uklonjena 32 bespravno izgradjena ili postavljena privremena objekta.

Republička ekološka inspekcija je:

Na osnovu Zakona o inspekcijskom nadzoru, Zakona o životnoj sredini, Zakona o zaštiti od jonizujućeg zračenja i drugih zakonskih propisa:
- izvršila 115 inspekcijskih nadzora,
-donijela 29 rješenja koja se odnose na otklanjanje nepravilnosti, praćenja (mjerenja) emisija, odlaganju industrijskog otpada i pribavljanja ekoloških saglasnosti,
-podnijela 4 prekršajne i jednu krivičnu prijavu (zbog neizvršenja rješenja, neadekvatnog odlaganja industrijskog i drugog otpada, neposjedovanja ekološke saglasnosti i zagadjivanja životne sredine,
-donijela 5 rješenje o zabrani obavljanja djelatnosti do otklanjanja nepravilnosti, da bi se spriječilo negativno djelovanje objekta na životnu sredinu,
-izvršila i oko 9.400 kontrola na radioktivnost roba pri uvozu u saradnji sa J.U."Centrom za ekotoksikološka ispitivanja Crne Gore" i "Institutom za crnu metalurgiju".

Kao što se iz prezentiranog vidi, Ministarstvo zaštite životne sredine i uredjenja prostora je pored brojnih obavljenih aktivnosti obzirom na širinu i opseg resora, imalo i nadležnosti i dosta posla na izvršavanju ovih nepopularnih, ali u interesu uvodjenja reda u oblast uredjenja prostora neophodnih mjera i aktivnosti.
Želim da naglasim da ćemo u narednoj godini dosledno raditi na izvršavanju svih naših obaveza, koje nam budu proistekle iz Programa rada Vlade Crne Gore za narednu godinu, Agende ekonomskih reformi Crne Gore, kao i onih poslova čija je realizacija u toku a sa kojom sam imao prilike da vas upoznam na ovoj konferenciji.