Njujork: Izlaganje ministra rada i socijalnog staranja Suada Numanovića na Generalnoj skupštini AICESIS

Međunarodna asocijacija eknomskih i socijalnih savjeta i sličnih institucija (AICESIS),
Generalna skupština AICESIS-Njujork 6. - 8. jul 2010. godine

„Uloga ekonomskih i socijalnih savjeta u novoj svjetskoj ekonomiji, upravaljanju socijanim pitanjima i životnom sredninom“

Izlaganje predsjednika Socijalnog savjeta i ministra rada i socijalnog staranja dr Suada Numanovića



Uvaženi predsjedniče Marzano,
Uvažene kolege,
Dame i gospodo,


Izuzetna mi je čast da se u svojstvu predsjednika Socijalnog savjeta Crne Gore, obratim na ovoj Generalnoj skupštini.

Crna Gora je u protekle dvije decenije prošla kroz velike političke, ekonomske i društvene transformacije. Nakon demokratske obnove svoje nezavisnosti 2006. godine, naša država ostvaruje političku i ekonomsku stabilnost, a pridruživanje Evropskoj uniji je naš strateški cilj, i to čini osnov nacionalne programske politike i reformskih procesa koje sprovodimo . Svojom aktivnom ulogom Crna Gora značajno doprinosi unapređenju međususjedskih odnosa i saradnje u regionu i time otvara njegove veće šanse za brže napredovanje ka Evropskoj uniji.

Crnogorska ekonomija je mala,tržišno orijentisana i otvorena.

U zadnje dvije –tri predkrizne godine imali smo visoke stope ekonomskog rasta,visok priliv stranih direktnih investicija i pozitivne trendove na tržištu rada. Sa turizmom kao pokretačkom privrednom granom, danas imamo preko 70% zaposlenih u sektoru usluga, mala i srednja preduzeća čine preko 90% privredne strukture i generišu oko 60 % bruto društvenog proizvoda.

Ekonomija Crne Gore, kao ni mnoge i veće i razvijenije ekonomije, nije mogla izbjeći negativne posledice globalne ekonomske krize. Vlada Crne Gore je reagovala donoseći niz anticikličnih mjera i uz odgovoran odnos i ponašanje socijalnih partnera, uspjela da za sada pozitivno odgovori na krizu.

Tranzicioni procesi, ekonomska kriza, jačanje savremenih globalizacionih trendova kao izraz tehnološke informatičke revolucije,takođe su otvarili mnoge nove izazove i kod nas u Crnoj Gori.

Upravo ovakva situacija potencira zanačaj socijalnog dijaloga, kako na nacionalnom tako i na širem planu. I bitno je da su svi učesnici dijaloga na istom brodu, jer iz takve logike socijalnog partnerstva i dijaloga proističe njegova svrha, snaga i djelotvornost.

Socijalni dijalog u Crnoj Gori predstavlja ustavnu kategoriju koja je bliže definisana posebnim zakonima, prije svega, Zakonom o radu, Zakonom o socijalnom savjetu i Zakonom o reprezentativnosti sindikata.

Socijalni savjet Crne Gore ima 33 člana: 11 predstavnika Vlade, 11 predstavnika poslodavaca i 11 predstavnika sindikata. Misija i cilj Socijalnog savjeta su uspostaljvanje i razvoj socijalnog dijaloga o pitanjima od značaja za ostvarivanje ekonomskog i socijalnog položaja zaposlenih i poslodavaca.

Model rada našeg Socijalnog savjeta je evropski koncept da se ekonomska politika, politika zapošljavanja i socijalna politika nalaze u interakciji. Ulažemo velike napore i partnerski težimo unapređenju ovih interakcija, uz činjenicu da društva u tranziciji, pa i naše, sve ovo ne mogu za kratko vrijeme ostvariti.
Vjerujem da će dalji tok procesa evropskih integracija značajno doprinositi jačanju socijalnog dijaloga u Crnoj Gori. U tom smislu veoma smo zahvalni Međunarodnoj organizaciji rada koja nam u kontinuitetu pruža podršku za unapređenje socijalnog dijaloga.

Velike promjene poslednjih godina oblikovale su ekonomiju, poslovno okruženje, tržište rada i principe održivog razvoja.

Novi ekonomski model mora biti ekonomski efikasan, socijalno pravedan i ekološki održiv. On treba da redizajnira politike koje su dovele do nejednakosti nacionalnih ekonomija u protekle dvije decenije. Ekonomski i socijalni savjeti, prvo na nacionalnom a kroz jačanje i razvoj AICESIS-a i na svjetskom nivou, treba da se izbore da pitanja zapošljvanja, socijane zaštite, životne sredine i održivog razvoja imaju snažan prioritet kao odgovor na krizu. Želim da istaknem da Crna Gora kao ekološka država nastoji da participira u globalnim naporima da se klimatske promjene uspore, njihove posljedice ublaže i da se životna sredina sačuva za buduće generacije.

Savjeti kao institucionalnalni okvir socijalno dijaloga treba da kreiraju inicijative da banke ponovo pokrenu kreditno tržište kao podršku prevashodno malim i srednjim preduzećima, da se identifikuju sektori koji mogu dati najbolju šansu za budući razvoj, prije svega „green jobs“.

Dame i gospodo,

Na kraju bih želio da istaknem da je ovo vrijeme, kada treba da se ulaže u ljude – njihovo obrazovanje i unapeđenje njihovih života, sa naglaskom na najmlađe, najstarije i lica sa posebnim potrebama. Kroz socijalni dijalog - kao prioritet treba sačuvati radna mjesta, uz politiku aktivnog tržišta rada i društveno odgovornog poslovanja.

Uloga ekonomskih i socijalnih savjeta u sferi nove ekonomije, upravljanju socijalnim pitanjima i pitanjima životne sredine, jeste da njegovi konstituenti, suštinski podijele teret i odgovornost ostvarivanja konsenzusa o najvažnijim ekonomsko-socijalnim pitanjima koja obezbjeđuju održiv razvoj i koheziju društva u cjelini.

Zahvaljujem.