Govor potpredsjednika Vlade Crne Gore, Igora Lukšića, na Samitu o Milenijumskim razvojnim ciljevima u Njujorku

GOVOR POTPREDSJEDNIKA VLADE CRNE GORE IGORA LUKŠIĆA
NA SAMITU O MILENIJUMSKIM RAZVOJNIM CILJEVIMA

Njujork, 20. septembra 2010. godine

Gospodine Predsjedniče,

Gospodine generalni sekretare,
Ekscelencije,
Dame i gospodo,

Čestitam generalnom sekretaru Nj.E. G. Ban Ki-Munu na iniciranju ovog izuzetno značajnog skupa, koji će doprinijeti ostvarivanju zajedničke misije ubrzavanja progresa u ostvarivanju Milenijumskih razvojnih ciljeva. Organizovanje Samita potvrda je važnosti zajedničkog promišljanja i usaglašenog djelovanja u traženju odgovora na izazove današnjice.

Našu zajedničku realnost početkom ovog milenijuma obilježili su nepredvidivi izazovi koji su fundamentalno uticali na način života, i realizaciju planiranih razvojnih potreba. Finansijska i ekonomska situacija oslabila je napore u rješavanju postojećih kriza hrane i energenata, i u sprezi sa rastućim negativnim uticajima klimatskih promjena dodatno ukazala da, pored odgovornosti za razvoj unutar sopstvenih granica, svaka zemlja, kao članica Ujedinjenih nacija, dijeli odgovornost za razvoj u globalnim okvirima. Stoga je razvojna filozofija o neophodnosti saradnje i međuzavisnosti država i subjekata u cilju globalnog unaprjeđenja uslova života, danas, važnija nego ikada. Time i uloga Ujedinjenih nacija, kao najšireg multilateralnog foruma.

Milenijumska Deklaracija koju smo potpisali 2000. godine i ciljevi koji su iz nje proistekli, predstavljali su iskorak i prekretnicu (milestone) u razvojnoj paradigmi i pristupu međunarodne zajednice u pružanju pomoći najugroženijima. Po prvi put definisali smo zajedničke i istovremeno mjerljive ciljeve, sa konkretnim rokom za smanjenje siromaštva, unapređenje zdravlja i obrazovanja, promovisanje mira, vladavine prava i demokratije u kontekstu sprovođenja načela i principa održivog razvoja.

Crna Gora je danas, kao i tada, čvrsto opredijeljena da aktivnim i kontinuiranim djelovanjem doprinese sprovođenju preuzetih obaveza, kao i da pruži podršku jačanju koordinacije relevantnih subjekata na globalnom nivou. Dame i gospodo, Usaglašenost i opšta prihvaćenost Milenijumskih razvojnih ciljeva omogućili su razmjenu iskustava i znanja u cilju pronalaženja najboljih rješenja za dostizanje postavljenih standarda. Pored svoje univerzalne primjenljivosti, Milenijumske razvojne ciljeve karakteriše i mogućnost prilagođavanja nacionalnim specifičnostima i okolnostima. To predstavlja jednu od ključnih vrijednosti ovog procesa i čini ga relevantnim za pojedinačne aktere, bez obzira na njihovu veličinu ili stepen razvijenosti. Srednjoročni izvještaj o Milenijumskim razvojnim ciljevima, koji je Crna Gora podnijela uoči ovog Samita odraz je našeg opredjeljenja da preuzmemo odgovornost za vođenje nacionalne razvojne politike. Izvještajem su definisana 44 indikatora za prvih sedam Milenijumskih ciljeva, koji su specifični za Crnu Goru,koja je u određenom stepenu još uvijek tranzicionu zemlju, ali u potpunosti posvećena reformama i stabilnom napretku ka punopravnom članstvu u evropske i evro-atlanske strukture.

Ciljne vrijednosti definisane su ambiziozno, ali uvjereni smo da su realne i dostižne, uz sprovođenje efikasnih politika, tehničku i finansijsku podršku i stalnu saradnju i partnerstva u okviru regionalnih i multilateralnih institucija i foruma. Strateški razvojni prioriteti u skladu sa kojim su definisani ciljevi postavljeni ovim Izvještajem zasnovani su na: implementaciji principa održivog razvoja, uz rast ekonomskih sloboda i jačanje uloge privatnog sektora; jačanju vladavine prava kao preduslova izgradnje funkcionalne tržišne demokratije; i poboljšanju životnog standarda svih njenih građana, daljim razvojem kvalitetnih javnih usluga kroz efikasne i održive sisteme obrazovanja, zdravstva i socijalne zaštite. Na taj način, Crna Gora jasno demonstrira i potvrđuje opredjeljenje da u svoje nacionalne politike inkorporira obaveze preuzete međunarodnim sporazumima, inicijativama i deklaracijama. Milenijumski razvojni ciljevi predstavljaju ključne pokretače razvojne agende Ujedinjenih nacija, a njihovo dostizanje u predviđenim rokovima jednu od najvažnijih obaveza Crne Gore.

Dame i gospodo,
U proteklih deset godina, Crna Gora je ostvarila značajne napretke u oblastima ekonomske stabilnosti, zakonodavne reforme i usvajanja strateških i planskih dokumenata i politika harmonizovanih sa zahtjevima politika i zakonodavstva Evropske unije i međunarodnih konvencija. Platforma za sprovođenje Milenijumskih razvojnih ciljeva postavljena je usvajanjem Nacionalne strategije održivog razvoja (2007), koja definiše ekonomsku, socijalnu, ekološku, etičku i kulturnu viziju razvoja Crne Gore i zasniva se na globalno prihvaćenim principima održivog razvoja Deklaracije iz Rija i Agende 21, Deklaracije i Plana implentacije iz Johanesburga. U cilju integrisanog sprovođenja razvojnih politika, Crna Gora je već 2002. godine osnovala Nacionalni savjet za održivi razvoj.Savjet čine predstavnici svih segmenata društva. Njegova glavna misija je da kroz dijalog i partnerstvo pruža podršku politici Vlade Crne Gore u oblasti održivog razvoja.

Rezultati reformi u Crnoj Gori su vidljivi. Prema nalazima Srednjoročnog izvještaja, i pored nejednakog napretka u različitim oblastima, Crna Gora će do 2015. godine uspjeti da ostvari gotovo sve nacionalno definisane zadatke u okviru Milenijumskih razvojnih ciljeva. Međutim, pred nama je i dalje važna obaveza da unaprijedimo već ostvarena dostignuća i da, kroz kontinuirano praćenje, inteziviramo napore u ispunjavanju ostalih preuzetih obaveza. Tokom nedavne prve posjete Crnoj Gori, glavni administrator UNDP gospođa Helen Klark je izjavila, citiram: ’’Crna Gora za par nedjelja donosi pozitivnu priču na MDG Samit u Njujorku. Crna Gora će ostvariti sve ciljeve. Čak ste postavili ciljeve MDG plus... i vi ćete ih ostvariti! Zadivljeni smo napretkom koji postižete na mnogim poljima’’, kraj citata.

Najznačajniji izazovi u dugoročnom razvoju Crne Gore tiču se daljeg smanjenja regionalnih razvojnih ekonomskih, socijalnih i kulturnih dispariteta, socijalne isključenosti. Takođe, i jačanja vladavine prava i intenzivnijeg integrisanja životne sredine u sektorske razvojne politike i strategije. Postizanje rodne ravnopravnosti je, Vlade, nevladinog, akademskog, poslovnog sektora, lokalne samouprave i nezavisne ličnosti kao i u najvećem broju zemalja, jedna od oblasti sa najmanje dinamičnim stepenom progresa.

Kao zemlja izuzetnog geografskog i biološkog diverziteta i jedna od najbrže rastućih turistička destinacija, što predstavlja njenu najznačajniju komparativnu prednost, Crna Gora se suočava sa velikim pritiscima na životnu sredinu. Održivo korišćenje resursa prepoznato je kao prioritet u ispunjenju sedmog Milenijumskog razvojnog cilja, na čemu će Crna Gora intezivno raditi u narednom periodu. Nakon negativnog uticaja globalne ekonomske i finansijske krize, stimulisanje privrednog rasta, nastavak strukturnih reformi i razvoj dinamičnog privatnog sektora, podsticajnog za strana i domaća ulaganja, na liniji dugoročnih odrednica i principa održivog razvoja, pravednog i inkluzivnog rasta (equitable and inclusive growth), ostaju ključni za ostvarenje svih Milenijumskih ciljeva. To će zahtijevati značajna ulaganja dodatnih sredstava u programe obrazovanja, nauke i istraživanja. Takođe, i u projekte upravljanja i primjene čistijih tehnologija i razvoja informaciono-komunikacionog društva. Ovo potvrđuje međuzavisni karakter osam Milenijumskih ciljeva i potrebu njihovog integralnog sagladavanja i sveobuhvatnog pristupa njihovom rješavanju, čemu je Crna Gora posvećena.

U današnjem svijetu punom izazova, partnerstva su od naročite važnosti. Među posebno značajnim, želio bih da istaknem jedno koje Crna Gora sa velikim uspjehom sprovodi sa organizacijama iz sistema Ujedinjenih nacija. Crna Gora učestvuje u programu “Djelujući kao jedan“, u okviru sistema sveobuhvatnog djelovanja Ujedinjenih nacija, doprinoseći da UN agencije i Vlada iskoriste potencijale još kvalitetnije na lokalnom i nacionalnom nivou.

Regionalni, kao i globalni integracioni procesi, jačaju političku stabilnost i ekonomski prosperitet, i pomažu zemljama da obezbjede javna dobra, koja su neophodna za održivi razvoj. Time doprinose i ostvarivanju MDGs. Crna Gora posebnu pažnju posvećuje izgradnji dobrih odnosa sa susjedima i institucionalnih oblika regionalne saradnje. Crna Gora u potpunosti podržava obnovljenu posvećenost EU i razvijenih zemalja da uvećaju i unaprijede pomoć zemljama u razvoju. Isto tako, da dodatno posvete pažnju zemljama, regionima i ciljevima koji najviše zaostaju, sa fokusom na Podsaharsku Afriku i najmanje razvijene zemlje. U ovom procesu,od presudne važnosti je da se definišu mehanizmi zajedničke koordinacije pomoći između zemalja, kao i da se harmonizuje i integriše donatorska pomoć na bazi odrednica Monterejskog konsenzusa (2002), Pariske Deklaracije o efektivnosti pomoći (2005), Akcione agende iz Akre i Doha deklaracije (2008) (The Monterrey Consensus, Paris Declaration on Aid Effectivness, Accra Action Agenda and Doha Declaration).

Dame i gospodo,

Aktuelni globalni izazovi predstavljaju jedinstvenu mogućnost da međunarodna zajednica djeluje koherentno, adekvatno i na vrijeme. Stoga, i današnji skup vidimo kao priliku da još jednom ukažemo na neophodnost da ispunimo obećanje dato na ovom mjestu prije 10 godina. U toj važnoj misiji, Crna Gora biće pouzdan i odgovoran partner. Zato, podržavamo usvajanje zajedničkog dokumenta, kao potvrdu opredijeljenosti i jasnih planova za puno ostvarenje ciljeva na svim nivoima.

Hvala na pažnji.