01. oktobar - Međunarodni dan starih

Povodom 01. oktobra - Međunarodnog dana starih, ministar rada i socijalnog staranja dr Suad Numanović posjetio je danas JU Dom starih “Grabovac” u Risnu.
Kao i u većini zemalja, u Crnoj Gori proces starenja stanovništva se ubrzava. Oko 17% naše populacije je starije od 60 godina, oko 12% stanovnika je starije od 65 godina, a bilježi se i rast stanovnika starijih od 80 godina života. Promjene u tradicionalnom načinu života nužno su dovele do potrebe osmišljavanja kvalitetnih oblika zaštite stanovnika trećeg životnog doba.
Polazeći od toga, Vlada Crne Gore je u okviru aktivnosti na izgradnji institucija demokratske, pravne i efikasne države, te postizanja bržeg socijalno-ekonomskog i društvenog razvoja i efikasnog uključivanja u evropske integracione procese, usvojila "Strategiju razvoja socijalne zaštite starih lica", kojom je trasirala buduće pravce razvoja zaštite te kategorije stanovništva. Usvojeni osnovni principi podrazumijevaju:
• da se stara lica tretiraju kao aktivni učesnici razvoja društva;
• da se uvaži fenomen starenja u svim aspektima politike razvoja društva i da se obezbijedi kvalitetniji, svestraniji i angažovaniji odnos svih subjekata društva prema pitanjima starenja stanovništva;
• da se posveti puna pažnja razvijanju raznih vidova podrške porodici i pomoći starim licima i omogući da stara lica, ugrožena nepovoljnim životnim okolnostima, ostanu u svom domaćinstvu i poznatom okruženju po mogućnosti do kraja života, ili dok im se u tim okolnostima ne ugrozi životni opstanak i egzistencija, odnosno dok im za zadovoljavanje egzistencijalnih potreba nije neophodan odgovarajući organizovani oblik ili mjera socijalne zaštite;
• da se stalno podstiče društvena integracija starih lica, unapređuje njihov društveni položaj, podstiču različiti oblici aktiviteta i, najširom društvenom akcijom, stvara pozitivna društvena klima i razumjevanje problema starosti kao stanja, starenja kao procesa i starih lica kao dobne grupe;
• da se izgradi integralni koncept i obezbijedi koordinacija i saradnja u pružanju usluga socijalne i zdravstvene zaštite starih lica, naročito u seoskim i brdsko-planinskim područjima,
U reformi tog sistema vodiće se računa da sistem i praksa društvene brige o starim licima spriječe stigmatizaciju i zavisnost korisnika od socijalnih službi. Da bi se to postiglo razvijaćemo usluge, odnosno servise koji podržavaju život u zajednici – dnevne centre, pomoć i njegu u kući, hraniteljstvo, klubove za stara i odrasla lica, službe za pružanje psihosocijalne podrške, te organizovati usluge ishrane, različite modele stanovanja uz podršku i dr.
Dom starih „Grabovac“ u Risnu je decenijama bio jedina državna ustanova u Crnoj Gori koja se bavila zbrinjavanjem starih, iznemoglih i hronično oboljelih lica. U Domu je trenutno smješteno 317 korisnika heterogene starosne, socijalne i zdravstvene strukture sa teritorije čitave Crne Gore, kao i 25 izbjeglih i raseljenih lica. Rad u ovakvim uslovima podrazumijeva visok profesionalizam i poseban psihofizički angažman zaposlenih. Stalne edukacije zaposlenih, u saradnji sa prijateljima Doma, kao što su „Opštine zajedno“ iz Ciriha, Fondacija „Grabovac“ iz Holandije, Dom „Katinka Guldeberg“ iz Osla, doprinijele su promjeni načina brige o korisnicima. Dom je postao nastavna baza za praktičnu nastavu Fakulteta za visoko sestrinstvo iz Osla i Školu za visoko sestrinstvo „Kraljica Jelena“ iz Igala.
Otvaranjem novog objekta, Dom starih „Grabovac“ u Risnu postaje zaokruženi kompleks u kojem se primjenjuju najsavremenija saznanja i dostignuća u oblasti gerontologije, psihologije i socijalnog rada, uz uvažavanje ličnosti i posebnosti korisnika.
Ovaj objekat je površine 3.976 m2, kapaciteta 92 ležaja sa 40 dvokrevetnih i 12 jednokrevetnih soba apartmanskog tipa, novom kuhinjom za oko 350 korisnika, kabinetom za meditaciju, prostorom za vjerske objekte itd. U njemu će se pružati terminalna njega teško oboljelim i nepokretnim korisnicima, a 16 ležaja namijenjeno je zbrinjavanju dementnih korisnika što je Domu do sada predstavljalo izuzetno veliki problem. Objekat je rađen po strogim standardima i uz konsultaciju stručnjaka za palijativnu njegu i zahtjevaće novi sistem rada, veći broj obučenog osoblja i primjenu najnovijih saznanja u toj oblasti.
Standardi koji su postavljeni gradnjom ovog objekta dobar je model koi će se primjenjivati i u drugim sredinama Crne Gore. Već možemo najaviti skoro otvaranje doma za stara lica u Bijelom Polju. U toku su završne aktivnosti na stvaranju uslova za prijem prvih korisnika. Neto korisna površina objekta je 6.171,36 m², a kapacitet je 230 mjesta i predstavljaće značajan iskorak u obezbjeđenju tog oblika zaštite za stara lica u Crnoj Gori.
Započete su i aktivnosti na izgradnji sličnih obejekata i u Podgorici i Pljevljima.