Predsjednica Evropskog suda za ljudska prava, g-đa Siofra O’Leary, na konferenciji za štampu, održanoj 25. januara 2024. godine, predstavila je najznačajnije aktivnosti Evropskog suda u 2023. godini, kao i statističke podatke tog Suda za prethodnu izvještajnu godinu.

U svom uvodnom izlaganju, predsjednica O’Leary osvrnula se na događaje koji su obilježili prethodnu godinu, kojom prilikom je naročito istakla da se u 2023. godini 75% predstavki podnijetih Evropskom sudu za ljudska prava odnosilo na iste države kao i tokom 2022. godine, a to su: Turska, Ruska Federacija, Ukrajina, Rumunija i Italija.

Osim navedenog, predsjednica Evropskog suda skrenula je pažnju i na činjenicu da je do kraja 2023. godine ukupan broj predstavki u radu, iako izuzetno visok (68 450 predstavki), značajno opao u poređenju sa istim periodom 2022. godine (74 650 predstavki).

Od ukupno 38 260 predstavki u kojima je Evropski sud donio odluku u 2023. godini, u 6 931 predstavki donio je presudu, što predstavlja uvećanje od 66% u odnosu na isti period u 2022. godini. Odbor od troje sudija donio je presude u 6 386 predstavki, dok su sudije pojedinci ispitivali 25 834 predstavki. Ukupno 16 623 novih predstavki komunicirano je tuženim državama, što predstavlja uvećanje od 144% u odnosu na 2022. godinu.

Konačno, predsjednica O’Leary dala je osvrt i na najznačajnije procesne reforme koje su sprovedene tokom 2023. godine, a odnose se na nova praktična uputstva u vezi intervencije trećih lica i savjetodavnih mišljenja namijenjenih nacionalnim sudovima, objavljivanje revidirane verzije Pravila 44F Poslovnika Suda i na amandmane Pravila 28 Poslovnika Suda u pogledu izuzeća sudija.

Evropski sud za ljudska prava u 2023. godini dodijelio je 34 650 predstavki u rad sudskoj formaciji, što je za 24% manje u odnosu na 2022. godinu, kada je bilo dodijeljeno u rad ukupno 45 500 predstavki. Trenutno se u radu Evropskog suda nalazi 68 450 predstavki, što predstavlja umanjenje od 8% u odnosu na 1. januar 2023. godine (74 650).

Kada je u pitanju Crna Gora i njen status pred ovom međunarodnom sudskom instancom, 173 predstavki u odnosu na Crnu Goru dodijeljeno je u rad nekoj sudskoj formaciji, dok je 193 predstavki proglašeno neprihvatljivim ili izbrisano sa liste predmeta Evropskog suda. Na kraju 2023. godine, pred Evropskim sudom je u odnosu na Crnu Goru ukupno ostala u radu 81 predstavka.

Možemo konstatovati da je tokom 2023. godine smanjen ukupan broj predstavki koje su podnijete Evropskom sudu u odnosu na Crnu Goru, jer je u istom periodu 2022. godine 295 predstavki dodijeljeno u rad nekoj sudskoj formaciji.

Ukoliko se osvrnemo na indeks podnijetih predstavki koji označava broj predmeta (priliv) u 2023. godini na 10,000 stanovnika, kao statistički parametar koji koristi Evropski sud u svom radu, isti ukazuje da se Crna Gora sa indeksom od 2,80 nalazi na trećem mjestu od svih država članica Savjeta Evrope po glavi stanovnika (prosječan indeks država članica Savjeta Evrope za 2023. godinu je 0,41).

Tokom 2023. godine u odnosu na Crnu Goru nije donijeta nijedna presuda kojom je utvrđena povreda nekog konvencijskog prava, dok je donijeta 1 odluka u kojoj je  predstavka proglašena neprihvatljivom, 6 odluka kojima su predstavke izbrisane sa liste predmeta, jer su strane u sporu zaključile prijateljsko poravnanje, kao i 1 jednostrana deklaracija.