U periodu 11-19. oktobra 2024. izvršen je pregled Tephri klopki (sa trikomponentnim atraktantom Biolure) i Jackson klopki (sa atraktantom Trimedlure) u lokalitetima u kojima se prati mediteranska voćna muva Ceratitis capitata: Baošići, Đenovići, Bigovo, Nudo (11. oktobar),  Podgorica (Šušunja, Beri, Donji Kokoti, Lješkopolje) i Godinje (Bar) – 17. oktobar i 19. obtobar  Bar (Čeluga), Ulcinj (Štoj i Zoganje) Izvršena je i zamjena feromona.

Pregledom sadržaja klopki utvđeno je prisustvo C. capitata u svim posmatranim lokalitetima: na Primorju od Ulcinja do lokaliteta u Bokokotroskom zalivu, u svim lokalitetima u okolini Podgorice i u Nudolu (slika 2).

Kao i tokom septembarskog pregleda pregleda žutih ljepljivih ploča na prisustvo imaga A. spiniferus  u svakom od tri lokaliteta na području Ulcinja zabilježeno je, između ostalog, i hvatanje odraslih jedinki C. capitata (slika 4). Ovo ponovo napominjemo (pored ostalih preporuka) da imaju u vidu proizvođači i da u nedostatku specifičnih atraktanata mogu koristiti i žute ljepljive ploče za praćenje prisustva i aktivnosti imaga C. capitata. Žute ljepljive ploče treba  postavljati u što većem broju u voćnjaku.

Prilikom oktobarskog pregleda konstatovano je prisustvo mediteranske voćne muve u svim posmatranim lokalitetima, a naročito u velikoj brojnosti u nekim lokalitetima u Ulcinju i u okolini Podgorice. Nastavio se period održavanja populacije u visokoj brojnosti, a u nekim lokalitetima došlo je i do povećanja u odnosu na septembarski pregled. Tome su svakako pogodovale izuzetno povoljne vremenske prilike i raspoloživost plodova domaćina.

Zabilježeni su i simptomi napada i štete naročito na mandarini i japanskoj jabuci.

Trenutno stanje na terenu ukazuje na izuzetnu aktivnost C. capitata na cijelom području praćenja što  je uzrokovano ne samo veoma povoljnim vremenskim prilikama i raspoloživošću plodova domaćina, već vrlo vjerovatno i potpunim ili djelimičnim odsustvom primjene svih do sada preporučenih mjera suzbijanja. Ukoliko su mjere i primijenjene, bile su (na osnovu stanja na terenu) nepravovremene ili neadekvatne. Ono što sigurno proizilazi iz trenutnog brojnog stanja i šteta koje su već evidentne je da će se populacija C. capitata održavati i u narednom periodu, jer su već ugrožene kasne sorte mandarine, a počinje period kada pomorandže postaju prijemčive za napad . Dodatno, veoma visoka brojnost u širem području Podgorice, i ponovno registrovanje uhvaćenih imaga u lokalitetu Nudo ukazuje na širenje populacije od Primorja prema unutrašnjosti. Postavljanjem Tephri klopke tokom septembra u jednom lokalitetu na području opštine Danilovgrad (Klikovača) i njenim pregledom tokom oktobra zabilježeno je hvatanje imaga i u ovom lokalitetu i štete na japanskoj jabuci.

    PREPORUKA:

Obavezno je sakupljanje svih sumnjivih i napadnutih, a naročito otpalih plodova u što kraćem vremenskom roku i zakopavanje u zemlju prekrivanjem rupe slojem zemlje debljine najmanje 30 cm. Takođe, plodovi sa simptomima napada mogu se staviti u plastične kese (kesa za smeće) koja se zaveže i ostavi na suncu 10 dana (sl. Za ovo vrijeme sve larve koje se nalaze u plodovima će uginuti. Savjetujemo da se kao mjera (naročito u okućnicama i malim, mješovitim voćnjacima koji predstavljaju idealnu sredinu za održavanje populacije) oko stabala biljaka domaćina (naročito u ovom periodu ispod krošnje mandarine, japanske jabuke, pomorandže), ukoliko to već nije urađeno, u širini prečnika krošnje, postave i PVC folije ili sloj slame (debljine oko 25 cm) da bi se onemogućio ulazak larvi u zemljište iz eventualno napadnutih plodova.

Stalno praćenje toka sazrijevanja plodova (mandarine, najkasnijih sorti i pomorandže) je neophodno kao i što je moguće brža berba mandarine. Obavezno je pobrati sve plodove! Oni koji neće ići u prodaju, takođe se moraju pobrati i eliminisati na neki od navedenih načina (misli se na plodove sa simptomima napada). Da bi se preduprijedilo otpadanje već napadutih plodova, to se može ubrzati protresanjem stabla kada će napadnuti plodovi pasti na najlon/foliju koja se prije toga postavi ispod krošnje. Brzim sakupljanjem i prebacivanjem plodova u plastične kese ili zakopavanjem u zemljište na min 30 cm oni se uništavaju. Vezano za hemijsko suzbijanje ono je moguće za pomorandžu koja tek ulazi u fazu prijemčivu za napad, i eventualno za kasne sorte mandarine, ali koje se neće brati četiri dana nakon tretiranja!. Ova se preporuka isključivo odnosi na eventualnu primjenu preparata SUCCESS BAIT !! Prema navodu (https://agrochem-maks.com/savjeti/suzbijanje-mediteranske-vocne-muhe/) preparat SUCCESS BAIT (spinosad + atraktant solulys) ima izuzetno dobro djelovanje na mediteransku voćnu muvu, a koristi se u dozi od 50-100 ml/stablu ili 20- 25 l/ha. Ekotoksikološki je povoljniji od klasičnih insekticida i ima kraću  karencu (četiri dana).

Napad C. capitata  može trajati cijeli novembar i do polovine decembra, u zavisnosti od vremenskih prilika i raspoloživosti plodova domaćina.