Prihodi budžeta za šest mjeseci 2024. godine

 Prihodi budžeta za šest mjeseci 2024. godine iznosili su 1.309,2 mil. € ili 18,6% procijenjenog BDP-a (7.034,0 mil. €), što je u odnosu na isti period prethodne godine veće za 72.7 mil. € ili 5.9%. U poređenju sa planom za period januar-jun, prihodi budžeta veći su za 75.4 mil. € ili 6,1%. 

Izuzimajući prihode jednokratnog karaktera, prihodi budžeta za šest mjeseci 2024. godine u odnosu na posmatrani period 2023. godine veći su za 193,5 mil. € ili 17,6%.

U periodu januar-jun, najznačajniji rast bilježe sljedeće kategorije: 

• porez na dobit pravnih lica koji je ostvaren u iznosu od 191,2 mil. €, što je za 50,0 mil. € ili 35,4% veće u odnosu na plan i 59,6 mil. € ili 45,3% veće u odnosu na posmatrani period 2023. godine;

• porez na dohodak fizičkih lica koji je ostvaren u iznosu od 37,8 mil. € što je za 6,8 mil. € ili 22% veće u odnosu na plan i 12,3 mil. € ili 48,4% veće u odnosu na posmatrani period 2023. godine;

• doprinosi koji su ostvareni u iznosu od 266,0 mil. € što je za 12,2 mil. € ili 4,8% veće u odnosu na plan i 24,5 mil. € ili 10,2% veće u odnosu na posmatrani period 2023. godine.

Prihodi od akciza u navedenom periodu iznosili su 160,2 mil. €, što je u odnosu na plan za period januar-jun veće za 4,0 mil. € ili 2,5%, dok su za 23,5 mil. € ili 17,2% veće u odnosu na isti period 2023. godine. Najveći doprinos rastu akciza za šest mjeseci 2024. godine zabilježen je kod:

- akcize na mineralna ulja i njihove derivate, i to u iznosu od 83,9 mil. €, što je za 8,8 mil. € ili 11,7% veće u odnosu na isti period prethodne godine;

- akcize na duvan i duvanske proizvode, i to u iznosu od 54,3 mil. €, što je za 10,6 mil. € ili 24,3% veće u odnosu na isti period prethodne godine.

Zaključno sa junom mjesecom naplaćeno je ukupno 536,0 mil. € prihoda od PDV-a, što predstavlja odstupanje u odnosu na plan, u iznosu od 0,6 mil. € ili 0,1%. Navedena kategorija prihoda budžeta veća je u odnosu na isti period prethodne godine, i to za 60,4 mil. € ili 12,7%.

Poreska uprava je od januara mjeseca intenzivirala aktivnosti na kontroli i obradi zahtjeva i ubrzala dinamiku povraćaja od početka 2024. godine i navedeno u značajnoj mjeri utiče na stimulisanje poslovnog ambijenta i ukidanje biznis barijera u privredi. U tom kontekstu, povraćaj PDV-a u periodu januar – jun 2024. godine veći je u odnosu na isti period prethodne godine za 7,4 mil. € ili 15,8%

Pored navedenog, ostali prihodi bilježe rast u odnosu na plan za 4.6 mil. € ili 12,9% a dominantno kao rezultat: izvršenih uplata CBCG za dobit iz 2022. i 2023. godine u iznosu od ukupno 9,1 mil. €. Takođe, u junu mjesecu po osnovu programa Ekonomskog državljanstva naplaćeno je 6,7 mil. €, dok je u istom mjesecu u okviru navedene kategorije prihoda budžeta naplaćeno i 4,5 mil. € na ime povraćaja sredstava od Ministarstva rada i socijalnog staranja. Navedena kategorija prihoda budžeta manja je u odnosu na isti period prethodne godine za 72,4 mil. € ili 64,2%, prvenstveno usljed značajnog iznosa jednokratnih prihoda u prvih šest mjeseci 2023. godine.

Prihodi budžeta u junu mjesecu 2024. godine iznosili su 222,6 mil. €, što je u odnosu na isti mjesec prethodne godine manje za 29.9 mil. € ili 11,8%. Razlog značajnog odstupanja u odnosu na isti period 2023. godine su uplate koje su izvršene u posmatranom periodu prethodne godine, po osnovu prekida hedžing aranžmana iz 2021. godine, i to u iznosu od 59,9 mil. €. U poređenju sa planom za mjesec jun, prihodi budžeta bilježe blagi rast od 0,6 mil. € ili 0,3%. 

U junu mjesecu prihodi budžeta od PDV-a iznosili su 100,9 mil. € što je veće u odnosu na plan za 1.2 mil. € ili 1,2% i 13,8 mil. € ili 15,8% veće u odnosu na isti mjesec prethodne godine.

U istom mjesecu prihodi budžeta od akciza iznosili su 34,6 mil. €, što je veće u odnosu na plan za 0,9 mil. € ili 2,8% i 6,2 mil. € ili 21,8% u odnosu na posmatrani mjesec 2023. godine.

Na drugoj strani, prihodi budžeta od doprinosa manji su u odnosu na plan za 2,0 mil. € ili 3,9%, a usljed činjenice da su podaci vremenski prilagođeni, odnosno da se naplata od strane Poreske uprave danas, knjiži u trezoru kao prihod narednog dana. Dakle, prihod posljednjeg dana u mjesecu kroz sistem računovodstva javnog sektora evidentira se kao prihod narednog mjeseca. Ova kategorija prihoda budžeta veća je u poređenju sa istim mjesecom 2023. godine za 0,5 mil. € ili 1,1%.

Izdaci budžeta za šest mjeseci 2024. godine

Izdaci budžeta za period januar – jun ove godine iznosili su 1.278,7 mil. € ili 18,2% procijenjenog BDP-a i manji su za 108,8 mil. € ili 7,8% u odnosu na planirane. U odnosu na isti period prethodne godine, izdaci su veći 207,2 mil. €, ili 19.3% i najveće odstupanje je kod izdvajanja za isplatu prava iz oblasti penzijskog i invalidskog osiguranja dominantno zbog povećanja minimalne penzije, transfera institucijama i značajnije kod institucija javnog zdravlja, kao i rasta izdvajanja za bruto zarade (usvajanje granskih kolektivnih ugovora kojima su povećane zarade zaposlenih u javnom sektoru u 2023. godini).

Tekući izdaci u tekućem budžetu u posmatranom periodu ostvareni su u iznosu od 509 mil. €, što predstavlja 92% plana, i niže ostvarenje je zabilježeno dominantno kod ostlaih izdataka, rashoda za meterijal, zarada i dr.

Transferi institucijama, pojedincima, nevladinom i javnom sektoru iznosili su 177,22 mil. € i manji su za 24,2 mil. € ili 12,0%.

Kapitalni budžet, koji uključuje budžetske pozicije kapitalnih izdataka, kao i pojedine pozicije u okviru rashoda za usluge i druge pozicije, realizovan je u iznosu od 59,9 mil. €, što predstavlja 82,4% plana kapitalnog budžeta za ovaj period.  U odnosu na isti period prethodne godine, njegovo ostvarenje je veće za 23,21 mil € ili 63,3%.

Posmatrajući jun mjesec, izdaci iznose 222,1 mil. € i manji su za 11,9 mil. € ili 5,1% od plana.

U junu mjesecu tekući izdaci tekućeg budžeta iznos 84.4 mil € što je za 2 mil. €, odnosno 2,4 % manje od plana, dok su u odnosu na jun 2023. godine tekući izdaci su manji za 0,38 mil. € ili 0,5%.

Uzimajući u obzir ostvarene prihode i rashode u posmatranom periodu, ostvaren je suficit budžeta u iznosu od 30,4 mil. €, odnosno na nivou od 0,4% procijenjenog BDP-a, što je u poređenju sa planom, koji predviđa ostvarenje deficita od 153,4 mil. €, za 183,9 mil. € bolji rezutat od plana za posmatrani period. U junu mjesecu ostvaren je suficit budžeta u iznosu od 0,5 mil. €, dok je planom bio projektovan deficit u iznosu od 12,1 mil. €.