U Beranama organizovan prvi okrugli sto o nacrtu Strategije saradnje organa državne uprave i NVO za period 2022-2026 i dokumentu „Identifikovani problemi i moguća rješenja budžetskog finansiranja projekata i programa NVO“.

Ministarstvo javne uprave, digitalnog društva i medija, u cilju uspostavljanja dobre prakse i uključivanja što većeg broja aktivista i građana u proces konsultacija i iznošenje svog stava o ovim temama, odlučilo da organizuje tri okrugla stola koja će služiti kao platforma za direktnu komunikaciju, i to u Beranama, Podgorici i Budvi, čime su uključene nevladine organizacije iz sjevernog, centralnog i južnog regiona Crne Gore.

O nacrtu Strategije saradnje organa državne uprave i nevladinih organizacija 2022-2026 i Akcionog plana 2022-2023, govorila je Marija Hajduković, vd generalnog direktora Direktorata za strateško planiranje u javnoj upravi, međunarodnu saradnju i IPA programe, u okviru Ministarstva javne uprave, digitalnog društva i medija.

Hajduković je istakla da su dokument pripremali na transparentan i inkluzivan način u komunikaciji sa predstavnicima NVO, ali i predstavnicima ministarstava, lokalnih samouprava i drugih lokalnih aktera, pokušavajući da mapiraju i identifikuju sve probleme sa kojima se nevladin sektor suočavao u prethodnom periodu.

„U samoj Strategiji smo mapirali izazove i probleme, pri čemu bih kao ključne izdvojila slabosti postojećeg modela državnog planiranja, kao i činjenicu da ne postoji višegodišnje strateško planiranje za projekte i programe NVO. Takođe, i dalje je izdvajanje za projekte iz programa budžeta na nivou od 0,7 odsto iz Nacionalnog budžeta, dok je sa druge strane zapošljavanje u NVO sektoru i dalje ispod evropskog prosjeka“, kazala je Hajduković.

Jedan od mapiranih problema je i regionalno neuravnotežen razvoj nevladinog sektora, slaba profesionalizacija ovog sektora, njegova slaba unutarsektorska povezanost, kao i neadekvatan normativni okvir za volontiranje.

„Krajnji cilj stateškog dokumenta koji je na javnoj raspravi je da se osigura dugoročno, strateško i kvalitetno partnerstvo između države i organizacija civilnog društva“, istakla je Hajduković.

Prepoznate su i aktivnosti kojima se žele ostvariti navedeni ciljevi, a među kojima su uspostavljanje digitalizacije i pojednostavljivanje procedure za registraciju NVO, objavljivanje i povezanost svih podataka o radu i finansiranju projekata i programa nevladinog sektora, stvaranje uslova za finansiranje resursnih centara iz nacionalnih, a ne samo evropskih fondova.

Senior ekspert za podršku u pripremi nacrta Strategije Goran Forbici poručio je da je način na koji je Ministarstvo pristupilo izradi Strategije bio vrlo inkluzivan i da je dokument fokusiran na kapacitete koje imaju NVO pored kapaciteta javne uprave.

Danijela Nedeljković Vukčević, vd. generalnog direktora Direktorata za normativno uređenje sistema javne uprave i harmonizaciju propisa pri ministarstvu, govorila je o identifikovanim problemima i mogućim rješenjima budžetskog finansiranja projekata i programa NVO.

„Među ključnim izazovima koji su prepoznati jeste pitanje godišnjeg određivanja prioritetnih oblasti za finansiranje. Prepoznate su tri alternative, a to su da ciklus planiranja ostane jednogodišnji, ali da se postave realniji rokovi, druga je da se ciklus planiranja produžava na tri godine, a treća da se ukida posebno programiranje prioriteta finansiranja NVO, pri čemu bi se nadležnost prenijela na resorna ministarstva“, istakla je Nedeljković Vukčević.

Drugi identifikovani problem je obavezno učešće NVO u konkursnim komisijama, pri čemu su prepoznati brojni izazovi, a jedna od alternativa jeste da obavezno članstvo predstavnika NVO u komisijama ostaje na snazi, ali da se otklone različiti tehnički nedostaci. Druga alternativa ovom pristupu je ukidanje obaveze uključovanja predstavnika NVO u komisije i davanja prava organu da procijeni da li je učešće predstavnika/ca NVO potrebno.

Treći izazov koji je istaknut jeste uloga nezavisnih procjenjivača, a alternative su da model ostane takav, a se otklone proceduralni nedostaci, zatim da su funkcije komisije i ocjenjivača udružene, ocjenjivanje da vrše članovi komisija, a da komisija može uključiti i eksterne članove kada resor smatra da je to korisno. Treća moguća opcija je da se angažovanje eksternih procjenjivača planira samo za projekte generalne vrijednosti.

Kao izazov izdvojeno je i pitanje monitoringa projekata i programa NVO, a ponuđena su tri rješenja.

„Praćenje uspješnosti realizacije projekata i programa NVO vrši Komisija za raspodjelu sredstava na osnovu izvještaja koje dostavljaju NVO uz obavezne terenske posjete; zatim da praćenje uspješnosti realizacije projekata i programa NVO vrši Komisija za raspodjelu sredstava na osnovu izvještaja koje dostavljaju NVO, dok se terenske posjete praktikuju samo kada se iz dostavljenih izvještaja ne može utvrditi činjenično stanje. Treća alternativa je da praćenje uspješnosti realizacije projekata i programa NVO vrši Komisija za raspodjelu sredstava na osnovu izvještaja koje dostavljaju NVO, dok se terenske posjete praktikuju samo kada se iz dostavljenih izvještaja ne može utvrditi činjenično stanje, dok mjerenje uticaja podržanih projekata u skladu sa Metodologijom všri posebna Komisija ili drugo tijelo“, pojasnila je Nedeljković Vukčević.

Na kraju okruglog stola, uslijedila je diskusija u okviru koje su predstavnici NVO dali mišljenje o navedenim temama. Posebno su pohvalili inkluzivnost i transparentnost pri izradi nacrta Strategije, kao i alternative koje su predložene kao rješenja za istaknute izazove sa kojima su suočeni. Sljedeći okrugli sto biće organizovan sjutra u Podgorici, a zatim 15. aprila u Budvi.