Odluka Komore bez utemeljenja u pravnom sistemu, ohrabrujemo advokate da rade kako građani ne bi trpjeli

Odlukom Upravnog odbora Advokatske komore Crne Gore (br. 383/21, od 20.05.2021. godine) proglašava se opšta obustava pružanja pravne pomoći advokata na cijeloj teritoriji Crne Gore, počev od 24. 05. 2021. godine. Dodatno, Uputstvom za postupanje advokata tokom protesta upozorenja sa obustavom rada (br. 381/21 od 20.05.2021. godine) advokatima se zabranjuje čak i ulazak i boravak u prostorijama sudova, tužilaštava, policije i/ili organa uprave, po bilo kojem osnovu. U navedenom uputstvu posebno je naglašeno da se neizvršavanje odluka Advokatske komore smatra težom povredom dužnosti advokata (što za sobom može, u krajnjem, povući i brisanje iz registra advokata, i tako zabranu obavljanja advokatske djelatnosti).

Vlada Crne Gore smatra da je navedena odluka nezakonita, i to iz sljedećih razloga:

• Odluka ne sadrži pravni osnov, tj. odredbu Zakona o advokaturi ili drugog zakona koji predviđa ovlašćenje Upravnog odbora, ili Skupštine Advokatske komore da donese obavezujuću odluku o opštoj obustavi pružanja advokatskih usluga. Ukazujemo da pravni osnov za donošenje ovakve odluke ne postoji u pravnom sistemu Crne Gore, kao ni institut: „obustava pružanja pravne pomoći“. U pravnom sistemu Crne Gore postoji samo obustava rada u vidu štrajka, koji uređuje Zakon o štrajku ("Sl. list CG", br. 11/2015). Ukazujemo i na to da je pravo na štrajk osnovno socijalno pravo i da pripada svim kategorijama lica koja profesionalno obavljaju djelatnost, pa tako i advokatima. Međutim, jedno od osnovnih načela na kojima počiva pravo na štrajk je načelo dobrovoljnosti, koje je predviđeno i u članu 2 Zakona o štrajku. Dobrovoljnost podrazumijeva slobodno odlučivanje o učešću u štrajku, ali i odsustvo bilo kakvih sankcija, odnosno prinude ili prijetnje da se u njemu učestvuje ili ne učestvuje.  Izuzeci u pogledu primjene opštih načela u radnom pravu, kao i u pogledu ostvarivanja osnovnih socijalnih prava, mogu biti predviđeni zakonom i oni se u tom slučaju moraju vezivati za zaštitu javnog interesa. Podsjećamo da jedan ovakav izuzetak ne predviđa Zakon o advokaturi ("Sl. list RCG", br. 79/2006 i "Sl. list CG", br. 73/2010 i 22/2017).
• Ovakvom odlukom Komore je narušeno je pravo na rad koje je garantovano Ustavom Crne Gore (član 62) i međunarodnim dokumentima na čiju primjenu se obavezala Crna Gora. Podsjećamo da Međunarodni pakt o ekonomskim, socijalnim i kulturnim pravima u članu 6 određuje pravo na rad, koje uključuje pravo svake osobe na priliku za zarađivanje za život radom koji je slobodno izabrala i prihvatila.
  
  Osim toga, ukazujemo da je odlukom Upravnog odbora Advokatske komore narušeno i pravo na odbranu, koje je uređeno članom 67 Krivičnog zakonika, kao i pravo stranke da izjavi reviziju, koje uređuje član 89a Zakona o parničnom postupku.
  
  Iz svega navedenog, nedvosmisleno proizlazi da je Upravni odbor Advokatske komore  izašao iz okvira svojih nadležnosti, te da je donio odluku bez utemeljenja u pravnom sistemu Crne Gore. Zbog toga ohrabrujemo advokate koji nijesu dali saglasnost za obustavu rada, da nastave sa redovnim obavljanjem svojih aktivnosti, jer bi bile pravno neosnovane sve eventualne mjere koje bi zbog toga preduzela Advokatske komora.
  
  Ministarstvo finansija i socijalnog staranja i resorna Uprava prihoda i carina, odnosno Vlada  prepoznaje specifičnosti rada određenih profesija, ali je i posvećena primjeni zakona i jačanju principa vladavine prava u Crnoj Gori.
  
  Član 4 Zakona o fiskalizaciji u prometu proizvoda i usluga jasno obavezuje poreske obveznike i definiše ko je predmet fiskalizacije.  Sprovođenje primjene zakona priprema se dvije godine u različitim fazama, a određene oblasti poslovanja (formalno i/ili neformalno) intezivno su vršile/ vrše pritisak da se odredbe zakona tumače tako da se na njih ne odnose.
  
  Projekat uvođenja e-fiskalizacije je u fazi da niko u pravnom i ekonomskom sistemu Crne Gore nema pravo da ugrožava realizaciju ovog višegodišnjeg i dugoočekivanog procesa, niti da podriva pravne temelje države. Poštovanje zakona se posebno očekuje od profesija koje bi trebalo da obezbjeđuju njegovu primjenu i jačanje principa vladavine prava u ekonomskom i ukupnom sistemu države. Građani nema potrebe i ne smiju da trpe zbog odbijanja primjene zakonske obaveze da se evidentira promet, ostvaren transparentim poslovanjem.  
  
  Podsjećamo da je veliki broj mikro, malih, srednjih i velikih privrednih društava je restrukturiralo procese i procedure za e-fiskalizaciju, ulažući potrebna finansijska sredstva da ispune zakonske obaveze. Takođe, Vlada Crne Gore  je paketima podrške privredi za prvi i drugi kvartal ove godine obezbijedila mjeru, koja se odnosi na finansijsku podršku u uspostavljanju sistema za elektronsku fiskalizaciju. Dakle, subvencioniše se dio troškova elektronske fiskalizacije kroz direktna budžetska davanja ciljanim subjektima.
  
  Ministarstvo finansija i socijalnog staranja i Uprava prihoda i carina Crne Gore sve svoje kapacitete su stavili na raspolaganje advokaturi u cilju pune primjene zakonskih odredaba, posebno zbog specifičnosti primjene tehnoloških rješenja Zakona o fiskalizaciji u prometu proizvoda i usluga.
  
  Država je uradila sve da olakša primjenu Zakona, a uzimajući u obzir sve dosadašnje aktivnosti i da je dio ovih obveznika već prešao na ovaj sistem, ne postoje opravdani i održivi argumenti za izmjenu propisa u smislu izuzimanja ove djelatnosti iz predmetne zakonske norme. Neophodno je da svi poreski obveznici u zakonom propisanom roku obezbijede preduslove za punu primjenu Zakona, testirajući fukcionalnosti sistema za e-fiskalizaciju da bi se evidencija u prometu proizvoda i usluga sprovela jednoobrazno i neselektivno.
  
  Podsjećamo, Zakon o fiskalizaciji u prometu proizvoda i usluga stupio je na snagu 7. avgusta 2019. godine. Primjena je, nakon jednogodišnjeg odlaganja, počela od 1. januara 2021. godine, uz uvođenje dodatnog roka za prelazak na sistem elektronske fiskalizacije od pet mjeseci.