Potvrđena presuda Osnovnog suda u Podgorici kojom je utvrđeno da je g-đa Daliborka Špadijer bila zlostavljana na radu

Dana 16. marta 2023. godine, Viši sud u Podgorici donio je presudu kojom je potvrdio prvostepenu presudu Osnovnog suda u Podgorici, kojom je utvrđeno da je tužiteljica, g-đa Daliborka Rešetar (Špadijer) u periodu od januara 2013. godine do decembra 2013. godine zlostavljana na radu kod tuženog – Zavoda za izvršenje krivičnih sankcija („ZIKS“) i kojom je sud obavezao tuženog da isplati tužiteljici ukupno 13.000,00 eura na ime naknade nematerijalne štete sa zakonskom zateznom kamatom od dana presuđenja do isplate.

Time je predmetna presuda Osnovnog suda u Podgorici, koja je donijeta u postupku izvršenja presude Evropskog suda za ljudska prava u predmetu Špadijer protiv Crne Gore (br. predstavke 31549/18), postala pravosnažna.

Podsjećanja radi, u prvobitnom postupku koji je vođen pred Osnovnim sudom u Podgorici 2015. godine, po tužbi Daliborke Rešetar, ranije Špadijer, protiv tužene države Crne Gore- Zavoda za izvršenje krivičnih sankcija, odbijen je tužbeni zahtjev kojim je traženo da se utvrdi postojanje mobinga nad istom i dosudi naknada štete. Navedena presuda potvrđena je od strane Višeg suda u Podgorici, dok je presudom Vrhovnog suda Crne Gore revizija odbijena kao  neosnovana.

Nakon što je iscrpila sva pravna sredstva na nacionalnom nivou, g-đa Daliborka Rešetar (Špadijer) obratila se Evropskom sudu koji je u presudi Špadijer protiv Crne Gore utvrdio povredu prava na poštovanje privatnog i porodičnog života iz člana 8 Konvencije, jer država Crna Gora nije ispunila svoje pozitivne obaveze i nije zaštitila podnositeljku predstavke, g-đu Špadijer, od zlostavljanja na radu (mobinga).

U presudi Špadijer protiv Crne Gore, Evropski sud je smatrao da je pritužbe u vezi zlostavljanja na radu potrebno temeljno ispitati, u svijetlu okolnosti svakog pojedinačnog predmeta i uzimajući u obzir cjelokupni kontekst, te zauzeo stav da, suprotno dotadašnjoj praksi crnogorskih sudova, brojnost i učestalost ponavljanja radnji nije jedino i isključivo mjerilo koje treba služiti sudu za ocjenu da li neke radnje predstavljaju zlostavljanje na radu.

U konačnom, Evropski sud je zaključio da je način na koji su građansko i krivičnopravni mehanizmi primijenjeni u konkretnom predmetu podnositeljke predstavke, naročito nedostatak procjene svih spornih događaja i propust da se razmotri cjelokupan kontekst, uključujući i mogući kontekst „zviždanja“, bio manjkav u mjeri da predstavlja povredu pozitivne obaveze tužene države u okviru člana 8 Konvencije.

Viši sud u Podgorici, ispitujući pravilnost i zakonitost prvostepene presude, donijete u ponovnom postupku, potvrdio je stav prvostepenog suda da učestalost ponavljanja radnji nije od isključivog značaja za utvrđivanje da li neko ponašanje predstavlja zlostavljanje na radu, kod činjenice da su se radnje u konkretnom predmetu ponavljale i odigravale dovoljno često, da je u periodima između preduzimanja konkretnih radnji tužiteljica bila u stalnom strahu, te da su je izbjegavale kolege sa kojima je prije prijave incidenta imala dobar odnos.

Stoga, po mišljenju prvostepene i drugostepene sudske instance, sve opisane radnje predstavljale su karakteristične radnje zlostavljanja na radu.

Navedeni stavovi izraženi u presudama nacionalnih sudova, usklađeni su sa stavom Evropskog suda izraženim u presudi Špadijer protiv Crne Gore i stoga predmetne presude predstavljaju primjer dobre prakse naših sudskih organa u primjeni međunarodnih standarda i tumačenju nacionalnog prava u duhu Konvencije, ali i putokaz nadležnim državnim organima koji u budućnosti budu postupali u sličnim predmetima.

Presuda Evropskog suda Špadijer protiv Crne Gore prevedena je i objavljena na sajtu Kancelarije zastupnika (www.gov.me/kzcg).