Saopštenje sa 37. sjednice Vlade Crne Gore

Vlada je, na danas održanoj 37. sjednici kojom je predsjedavao premijer mr Milojko Spajić, utvrdila Predlog zakona o organizovanju tržišta u ribarstvu i akvakulturi. Donošenje ovog Zakona je neophodno radi usklađivanja sa pravnom tekovinom Evropske unije, u cilju primjene programa podrške za sektor ribarstva, uz podjelu nadležnosti i uspostavljanje procedura kakve su definisane propisima EU. Predloženim zakonom se stvara osnov za obezbjeđivanje efikasnog funkcionisanja tržišta proizvodima ribarstva i akvakulture i uređuje se: tržište proizvoda ribarstva i akvakulture, uslovi za označavanje proizvoda koji se stavljaju na tržište, jačanje konkurentnosti proizvođača putem formiranja organizacija proizvođača, uz adekvatnu kontrolu sprovođenja mjera organizacije tržišta. Takođe, daju se osnove za uspostavljanje organizovanog tržišta kroz mehanizme organizacije tržišta i definisanja jasnih pravila u pogledu informisanja potrošača. Definiše se i nadležno tijelo, uslovi, načini za izvoz proizvoda ribarstva u države EU. Predložena zakonska rješenja doprinijeće razvoju sektora ribarstva i stvoriće bolje uslove za formiranje udruženja proizvođača. Sve navedeno je u cilju postizanja veće konkurentnosti u sektoru ribarstva i akvakulture.

Utvrđen je Predlog zakona o završnom računu budžeta Crne Gore za 2023. godinu. Prema preliminarnim podacima Uprave za statistiku procjenjuje se da je u 2023. godini bruto društveni proizvod ostvaren u nominalnom iznosu od 6.847,12 miliona eura. Tekući prihodi u 2023. godini iznosili su 2.495,2 miliona eura, što je za 5,9 % više od planiranog iznosa i čini 36,4% BDP-a. Važno je istaći da su u posmatranom periodu gotovo sve kategorije tekućih prihoda zabilježile rast u odnosu na planirani iznos i u odnosu na prethodnu godinu. Budžetska potrošnja u 2023. godini iznosila je 2.555,3 miliona eura, što čini 37,3 % BDP-a. Socijalna davanja čine najveći dio budžetske potrošnje (32,3%) i u 2023. godini su iznosila 824,8 miliona eura, što je 23,6 % više u odnosu na prethodnu godinu, a kao rezultat većeg izvršenja po osnovu prava iz oblasti socijalne zaštite i prava iz oblasti penzijskog i invalidskog osiguranja, usljed redovnog i vanrednog usklađivanja ovih izdataka, shodno važećim zakonskim propisima. Bruto zarade su drugi značajan činilac budžetske potrošnje (25,17 %) i iznosile su 643,1 miliona eura, što je 1,5 % manje u odnosu na planirani iznos i 18,5 % više u odnosu na prethodnu godinu, a realizovane su u skladu sa važećim zakonskim propisima, potpisanim kolektivnim ugovorima i stvarnim obračunom zarada. Kapitalni izdaci u 2023. godini iznosili su 238,6 miliona eura i 3,5 % su manji u odnosu na plan budžeta, zbog niže realizacije planiranih kapitalnih projekata i 0,7 % su manji u odnosu na prethodnu godinu. Ukupan državni dug (bez depozita), na dan 31. 12. 2023. godine, iznosio je 4.059,9 miliona eura, ili 59,3 % BDP-a. Ukupan državni dug uključujući depozite, na kraju 2023. godine, iznosio je 3.907,5 miliona eura  ili 57,1 % BDP-a. Spoljni dug iznosio je 3.517,3 miliona eura, odnosno 51,4 % BDP-a, dok je unutrašnji dug iznosio 542,6 miliona eura, odnosno 7,9 % BDP-a. U stanje državnog duga uključen je i dio duga lokalne samouprave, u iznosu od 36,9 miliona eura, po osnovu ugovora koje je Ministarstvo finansija zaključilo sa međunarodnim kreditorima, i dalje proslijedilo opštinama u obliku transfernih zajmova.

Vlada je usvojila Informaciju o dinamici uspostavljanja Registra javnih preduzeća i privrednih društava u većinskom vlasništvu države i konstatovala da je Registar uspostavljen i objavljen na web stranici Ministarstva finansija. Objavljeni Registar sadrži informacije koje se odnose na pregled registracionih podataka i osnivačkih akata, opštih informacija o preduzeću, poslovnih podataka, zatim pravni status i vlasničku strukturu društva, kao i pregled finansijskog posłovanja svakog državnog preduzeća uz prikaz ključnih pokazatelja likvidnosti, profitabilnosti i solventnosti. S obzirom na obimnost informacija koje sadrži uspostavljeni Registar, ali i na nedostatak određenih podataka koji se tiču pojedinih državnih kompanija, Ministarstvo finansija je procesu pribavljanja i nedostajućih podataka nakon čega će se, u saradnji sa Ministarstvom javne uprave, pristupiti obezbjeđivanju adekvatnog softverskog rješenja za vođenje predmetnog registra.

Donijete su odluke o proglašenju zaštićenih područja – spomenika prirode „Sopot" i „Dražin vrt’’. Studijom zaštite je utvrđeno da ova područja koja se nalaze u Opštini Kotor karakteriše visok nivo biološke raznovrsnosti sa značajnim predionim, ekološkim, kulturnim i estetskim vrijednostima, te da ih je neophodno očuvati, zaštiti i proglasiti zaštićenim područjem od nacionalnog značaja. Glavni razlog zbog kojeg se ova područja stavljaju pod zaštitu je vrijednost biodiverziteta, posebno vrsta koje se štite po osnovu primjene Direktive o staništima, a naročito Natura 2000 staništa, vrste zaštićene nacionalnim zakonodavstvom kao i vrste po kategorijama ugroženosti Međunarodne unije za zaštitu prirode. U diskusiji je naglašeno da će se stavljanjem pod zaštitu ovih lokaliteta očuvati prirodne vrijednosti i prirodni resursi i stvoriti uslovi za adekvatno upravljanje zaštićenim područjem. Širenje mreže zaštićenih područja, generalno, a naročito stavljanje pod zaštitu morskih područja, posebno je značajno za proces pristupanja Crne Gore Evropskoj uniji, zbog demonstriranja pravih – ekoloških pravaca rada Vlade i njenih institucija koji se direktno tiču Direktive o staništima. Takođe, povećanje površine pod zaštitom je u skladu sa ciljem 3 Globalnog okvira za biodiverzitet Kunming-Montreal (Konvencija o biološkoj raznovrsnosti), a to je da se do 2030. godine zaštiti 30 % mora i 30 % kopna.

Vlada je donijela odluke o izmjenama Odluke o izradi Izmjena i dopuna Detaljnog urbanističkog plana „Donji Radovići Centar’’, Opština Tivat, kao i Odluke o izradi Izmjena i dopuna Detaljnog urbanističkog plana ’’Golf i Donji Radovići Zapad’’, Opština Tivat. Izmjene se sastoje u produženju roka za izradu ovih planskog dokumenta na 12 mjeseci od dana potpisivanja ugovora.

Usvojena je Informacija o stanju Posebnog programa ulaganja od posebnog značaja za privredni i ekonomski interes Crne Gore na 31. maj 2024. godine (finansijski aspekt). U Informaciji se, pored ostalog, navodi da prema evidenciji Agencije za investicije, a na osnovu izvještaja nezavisnog revizora, ukupan iznos sredstava uplaćen investitorima u svrhu ulaganja u projekte sa Liste razvojnih projekata u oblasti turizma od početka realizacije Programa do 31. maja 2024. godine, iznosi 218.222.336,37 eura, dok se na ESCROW računima aplikanata na navedeni datum, nalazi iznos od 38.990.419,72 eura, što su sredstva koja su deponovali aplikanti čije su aplikacije u fazi razmatranja kod nadležnih organa.

Vlada je usvojila Informaciju u vezi izvršenja odluke Ustavnog suda Crne Gore u predmetima U-III br. 1648/19 - 1667/19 od 24. 10. 2023. godine. Riječ je o 320 bivših zaposlenih u fabrici “Radoje Dakić”, kojima će na ime nematerijalne štete biti isplaćeno 640.000 eura, odnosno po 2.000 eura svakom ponaosob.

Usvojena je Informacija o zaključenju Ugovora o garanciji za kreditni aranžman između Željezničkog prevoza Crne Gore A.D. Podgorica (ŽPCG) i Evropske banke za obnovu i razvoj (EBRD), za potrebe finansiranja nabavke novih vozova koji bi se koristili u lokalnom prevozu putnika, i prihvatila tekst Ugovora. Projekat podrazumijeva kupovinu do tri seta četvorodjelnih elektromotornih garnitura (EMV) koje će ŽPCG koristiti na cijeloj željezničkoj mreži Crne Gore, a zamijeniće stare, energetski neefikasne garniture sa lokomotivskom vučom koje su trenutno u saobraćaju. Novi vozovi će doprinijeti boljoj usluzi, većoj bezbijednosti i pristupačnosti željezničkog prevoza za sve građane, kao i smanjenju emisije CO2. Očekuje se da će se projekat završiti u roku od tri godine od datuma stupanja na snagu. Takođe, kupovina novih vozila smanjiće operativne troškove i povećati prihode ŽPCG-a, što će doprinijeti finansijskoj održivosti preduzeća. EBRD zajam, uz garanciju države, pokriće sve troškove projekta, koji ukupno iznose 30 miliona eura. Ugovorena vrijednost kredita iznosi 30 miliona eura sa rokom otplate od 15 godina, uključujući grejs period od tri godine, uz polugodišnju otplatu. Kamatna stopa je varijabilna, sastoji od šestomjesečnog EURIBORA i margine od 1 %, uz polugodišnju otplatu. Rok raspoloživosti kreditnih sredstava je 3 godine od datuma stupanja na snagu Ugovora. Sredstva iz navedenog kreditnog aranžmana bi se povlačila shodno dinamici realizacije projekta, pri čemu minimalan iznos povlačenja sredstava iznosi 1 milion eura.

Vlada je usvojila Informaciju o procesu pripreme Reformske agende za Instrument EU za reforme i rast, i prihvatila Predlog osnovnih reformskih mjera i koraka za Reformsku agendu. Ovaj dokument prethodi usvajanju finalnog dokumenta Reformske agende, planiranom za jul. Vrijednost Instrumenta EU za reforme i rast, za cijeli Zapadni Balkan iznosi 6 milijardi eura za period 2024 – 2027, dok je, kako je naglašeno na sjednici, prema propisanoj metodologiji Evropske komisije, za Crnu Goru određen iznos od oko 383 miliona eura, od čega je oko 255 miliona eura kredita pod povoljnim uslovima i 128 miliona eura bespovratnih sredstava EU. Od ukupnog iznosa podrške planirano je da polovina, odnosno oko 190 miliona eura bude dodijeljeno u vidu direktne budžetske podrške, dok će druga polovina sredstava biti dodijeljena za finansiranje infrastrukturnih projekata i implementirana kroz mehanizam Zapadnobalkanskog investicionog okvira (ZIO). U diskusiji je istaknuto i da je, shodno najavama Evropske komisije, planirano da se, od ukupnog iznosa, 7 % sredstava dodijeli na početku sprovođenja Plana rasta, a ostatak u šest polugodišnjih tranši podrške, u zavisnosti od stepena realizacije planiranih reformi. Vlada je, nakon konsultacija sa nadležnim službama Evropske komisije, identifikovala četiri ključne oblasti politika u kojima će dalje biti definisane reformske mjere i to: poslovno okruženje i razvoj privatnog sektora; digitalna i energetska/zelena tranzicija; razvoj ljudskog kapitala i vladavina prava/temeljna prava. Finalni Predlog osnovnih reformskih mjera i koraka za Reformsku agendu sadrži 32 indikativne prioritetne reformske mjere u okviru četiri oblasti politika, 14 podoblasti politika (sektora) i korake definisane kao neophodne za ispunjavanje reformi. Definisani koraci ujedno sadrže i pokazatelje uspjeha odnosno indikatore, koji će biti osnov za praćenje napretka u sprovođenju reformskih mjera i procjenu EU o ispunjenosti uslova za dodjelu sredstava.

Na današnjoj sjednici, Vlada je razmotrila i više kadrovskih pitanja dostupnih na linku.