Suficit budžeta 42 miliona €, sve pristigle obaveze isplaćujemo

Crna Gora je ostvarila suficit budžeta od 42 miliona eura od početka januara do kraja jula ove godine, umjesto konzervativno planiranog deficita te je budžetski bilans bolji od plana za 220,3 miliona eura.

Nastavlja se trend dobre naplate i pozitivnih fiskalnih kretanja, a došlo je do snažnog rasta prihoda budžeta u odnosu na plan i na isti period prošle godine.

Sedmomjesečni prihodi su premašili plan za 95,5 mil. € ili 6,5% i ostvaren je suficit budžeta u iznosu od 42 mil.€, odnosno 0,6% procijenjenog BDP-a, a planiran je deficit od 178,3 mil. €, što znači da je budžetski bilans bolji za 220,3 mil.€. Izuzimajući prihode jednokratnog karaktera, budžetski prihodi su veći za 237,2 mil.€ ili 18,2% nego u istom prošlogodišnjem periodu. 

Ukupni prihodi budžeta zaključno sa julom ove godine ostvareni su u iznosu od 1.569,1 mil. € ili 22,3% procijenjenog BDP-a.

Takođe, kapitalni budžet je realizovan u iznosu od 78,6 mil.€, što predstavlja 5% ukupne potrošnje, odnosno 84,3% plana za ovaj period ili 29,4 mil € (59,7%) više nego za sedam mjeseci prethodne godine.

U sedmomjesečnom periodu, od poreza na dobit pravnih lica prihodovano je 197,6 mil. €, što predstavlja više nego značajan rast u odnosu na uporedni period 2023. godine, i to za 61,8 mil. € ili 45,5% i 51,8 mil. €, odnosno 35,6% u odnosu na plan.

Evidentiran je snažan rast i po osnovu naplate poreza na dohodak fizičkih lica, koji je ostvaren u iznosu od 45,9 mil. €, što je za 7,6 mil. € ili 19,9% više u odnosu na plan i 14,4 mil. € ili 45,8% više u odnosu na isti period lani.

Doprinosi su ostvareni u iznosu od 321 mil. € i bilježe rast od 16,2 mil. €, ili 5,3% u odnosu na plan i 31,2 mil. € ili 10,8% u odnosu na uporedni period 2023. godine.

Kontinuiranim aktivnostima Poreske uprave, u domenu kontrole i obrade zahtjeva, značajno je ubrzana dinamika povraćaja poreza na dodatu vrijednost (PDV), čime se osigurava stabilnost poslovnog ambijenta, a utiče i na ukidanje biznis barijera u privredi.

Tako je, zaključno sa julom, po osnovu PDV-a, prihodovano  655,4 mil. €, što je za 13,8 mil. € ili 2,1% više u odnosu na plan i 87,1 mil. € ili 15,3% više u odnosu na isti period 2023. Povraćaj PDV-a je iznosio 60,9 mil. €, što je u odnosu na isti period prethodne godine više za 5,8 mil. € ili 10,6%.

Zabilježen je i značajan rast prihoda od akciza koji su, u sedmomjesečnom periodu, iznosili  195,1 mil. €, što predstavlja 23,5 mil. € ili 13,7% više u odnosu na isti period prethodne godine, odnosno 0.9 mil.€ ili 0,5% u poređenju sa planom za januar - jul.

Zabilježen je i rast u kategoriji ostali prihodi, i to za 4,5 mil. € ili 8,5% u odnosu na plan.

Snažan rast prihoda budžeta zabilježen je i tokom jula ove godine i iznose 260 miliona eura, što je više za 52 mil. € ili 25% u odnosu na isti mjesec prethodne godine, odnosno za 20,1 mil. € ili 8,4% više od plana. Dakle, u julu je ostvaren suficit budžeta u iznosu od 11,5 mil. €, a planom je bio projektovan deficit od 24,9 mil. €.

Tokom jula gotovo sve kategorije prihoda budžeta bilježe rast u odnosu na plan i na jul prošle godine. Akcize su na gotovo istom nivou kao u julu 2023. godine, a u odnosu na plan je zabilježeno odstupanje od  3,1 mil. € ili 8,1%.

Napominjemo da se odstupanja kod pojedinih kategorija prihoda budžeta evidentiraju usljed činjenice da su podaci vremenski prilagođeni, odnosno da se naplata izvršena od Poreske uprave danas, knjiži u državnom trezoru kao prihod narednog dana. Dakle, prihod posljednjeg dana u mjesecu kroz sistem računovodstva javnog sektora evidentira se kao prihod narednog mjeseca.

Za sedam mjeseci je ostvarena niža realizacija izdataka u odnosu na planirane za 124,8 mil. € ili 7,6%.

Ukazujemo da država sve pristigle obaveze realizuje u realnom vremenu, te u ovom trenutku nema obaveza koje su stigle na naplatu a da nisu isplaćene.

U odnosu na isti period prethodne godine, izdaci su veći 231,9 mil. €, ili 17,9%, a najveće odstupanje zabilježeno je kod izdvajanja za isplatu prava iz oblasti penzijskog i invalidskog osiguranja, dominantno usljed povećanja minimalne penzije, transfera institucijama i značajnije kod institucija javnog zdravlja, kao i rasta izdvajanja za bruto zarade, što je posljedica usvajanja granskih kolektivnih ugovora kojima su povećane zarade zaposlenih u javnom sektoru u 2023. godini.

Posmatrajući strukturu budžeta, tekući budžet za sedam mjeseci ove godine ostvaren je u iznosu od 1,448.5 mil €, odnosno 95% ukupne potrošnje.

Izdaci u tekućem budžetu u ovom periodu ostvareni su u iznosu od 595,9 mil. €, što predstavlja 92,6% plana, a niže ostvarenje je zabilježeno dominantno kod bruto zarada, rashoda za materijal, rashoda za tekuće održavanje i ostalih izdataka. Takođe, kamate bilježe niže izvršenje u odnosu na plan za 8,5 mil €, što je usklađeno sa dinamikom otplate duga.

Transferi za socijalnu zaštitu ostvareni su u iznosu od 571,9 mil.€, što je niže od plana za 11,9 mil. € i odnosi se na prava iz oblasti socijalne zaštite i prava iz oblasti penzijskog i invalidskog osiguranja koje se realizuju u skladu sa stvarnim obračunom koji je niži od inicijalno planiranog.

U julu izdaci iznose 248,4 mil. € i manji su za 16,3 mil. € ili 6,1% od plana, a odstupanje se dominantno odnosi na niže ostvarenje za rezerve 9,3 mil € i transfere institucijama, pojedincima, nevladinom i javnom sektoru u iznosu od 3,4 mil.€.

Sa druge strane, transferi za socijalnu zaštitu realizovani su u iznosu od 88,66 mil. €, što je za 2,69 mil. € više od plana, a navedeno se dominantno odnosi na izdatke po osnovu liječenje van sistema javnih zdravstvenih ustanova u Crnoj Gori kod Fonda za zdravstveno osiguranje. Kapitalni budžet u julu ostvaren je na nivou od 18,7 mil €, što predstavlja 91 % plana.

Ministarstvo finansija nastojaće i da u ostatku godine, odgovornim upravljanjem i racionalnim izvršenjem državnog budžeta, nastavi pozitivne trendove i nadmaši sopstveni konzervativni plan prihoda, čuvajući stabilnost javnih finansija i obezbjeđujući neophodne fiskalne rezerve za predstojeću godinu.