Svjetska nedjelja svjesnosti o antimikrobnoj rezistenciji (AMR) održava se od 18. do 24. novembra

Ove godine, Svjetska nedjelja svjesnosti o antimikrobnoj rezistenciji (AMR), koja se održava od 18. do 24. novembra, fokusira se na hitne akcije potrebne za zaustavljanje AMR.

Ministarstvo zdravlja i Nacionalna interdisciplinarna komisija za kontrolu rezistencije na antibiotike (NIKRA), u saradnji sa Svjetskom zdravstvenom organizacijom, obilježavaju nedelju svjesnosti organizacijom edukativnog seminar “Protiv otpornosti bakterija na antibiotike kroz jedinstven pristup zdravlju” koji će se održati u hotel Voco, Podgorica, Podgorica, 27.  novembra 2023. godine.

Na seminaru će, pored ostalih predstavnika NIKRA-e, govoriti i predstavnici veterinarskog sektora, uključujući i predstavnike Uprave za bezbjednost hrane, veterinu i fitosanitarne poslove.

Svjetska nedelja svjesnosti o AMR promoviše zajedničke akcije u različitim sektorima koji rade na očuvanju antimikrobnih sredstava i zaštiti zdravlja ljudi, životinja, biljaka i životne sredine.

U cilju smanjenja antimikrobne rezistencije u veterinarskom sektoru, u 2023. godini Uprava sprovodi i učestvuje u u sljedećim aktivnostima:

-         PRAĆENJE AMR: Po prvi put je donešen i sprovodi se godišnji program praćenja antimikrobne rezistencije kod životinja i proizvoda životinja u skladu sa EU propisima, odnosno praćenje zonooza, uzročnika zoonoza i njihove otpornosti na antimikrobna sredstva, Praćenje otpornosti zoonoza i njihovih uzročnika na antimikrobna sredstva vrši se radi prikupljanja podataka o njihovoj pojavi otpornosti na antimikrobna sredstva kod uzročnika zoonoza i drugih uzročnika u mjeri koja predstavlja opasnost za zdravlje ljudi. Program, koji je donijelo Ministarstvo poljoprivrede, šumarstva i vodoprivrede sprovode Uprava i Specijalistička veterinarska laboratorija.

-        IZVJEŠTAVANJE AMR: Podaci o pojavi rezistencije zoonoza na antimikrobna sredstva proslijedjeni su Evropskoj agenciji za bezbjednost hrane (EFSA) u sklopu godišnjeg izvještavanja o pojavi zoonoza, uzročnika zoonoza, bolesti prenosivih hranom i AMR, gdje učestvuje Uprava sa Specijalističkom veterinarskom laboratorijom i Institutom za javno zdravlje.

-        PRISTUP JEDNO ZDRAVLJE AMR: Predstavnici Uprave učestvuju u radu, definisanju i sprovođenju aktivnosti iz Nacionalnog programa za AMR, u okviru NIKRA-e. Projekat Evropske agencije za kontrolu bolesti “Country support to advance One-Health responses against antimicrobial resistance in Western Balkans” je započeo sa realizacijom i pripremljena je “gap” analiza u nacionalnom pristupu borbe protiv AMR, a u toku su i pripreme za posjetu predstavnika ECDC/EFSA/EC nacionalnim službama u Crnoj Gori koji imaju ulogu u prevenciji i borbi protiv AMR. Posjeta je planirana početkom 2024. godine.

-        PROCJENE I ANALIZE: Objavljena je studija, koju je sproveo FAO, u saradnji sa Upravom o upotrebi antibiotika u stočarskom sektoru. Rezultati studije ukazuju da je neophodno dalje jačanje svijesti držaoca životinja o upotrebi antibiotika i AMR, ukazuju na kategorije životinja kod kojih se najviše koriste antibiotici i probleme zbog kojih se koriste, načine i razloge korišćenja antibiotika (individualni, grupni tretman i profilaksa), vrste antibiotika, uključujući i rasprostranjenost upotrebe antibiotika koji su kritični i treba ih čuvati za terapije kod ljudi. U sklopu nastavka aktivnosti za smanjenje AMR, predstavnici Uprave će učestvovati na tehničkom sastanku za Balkan sa FAO predstavnicima u decembru, u cilju dogovora o budućoj podršci i projektima internacionalne zajednice za sprovođenje mjera koje treba da doprinesu smanjenu potrošnje antibiotika i smanjenju AMR-a.

-        POTROŠNJA I UPOTREBA: Uprava redovno i na godišnjem nivou prikuplja, obrađuje i prati trendove o potrošnji antibiotika u veterinarskom sektoru, u cilju analize i godišnjeg planiranja programa kontrole upotrebe veterinarskih ljekova i definisanja mjera za smanjenje upotrebe antibiotika. Podaci o potrošnji se redovno prosljeđuju WOAH-u. U narednom periodu se očekuje uspostavljanje elektronkog prikupljanja i obrade podataka o upotrebi antibiotika u veterinarskom sektoru.  

Antimikrobna sredstva, kao što su antibiotici, su supstance koje se koriste za ubijanje mikroorganizama ili za zaustavljanje njihovog rasta i razmnožavanja. Obično se koriste u humanoj i veterinarskoj medicini za liječenje širokog spektra zaraznih bolesti.

Antimikrobni lekovi su esencijalni veterinarski lekovi sa kojima se mora postupati odgovorno i oprezno kako bi se zaštitila njihova sposobnost da se bore protiv infekcije. Rizik da uzročnici bolesti razviju rezistenciju na antimikrobne ljekove povećava se svaki put kada se pretjerano koriste ili se koriste na neodgovarajući način.

Antimikrobna rezistencija (AMR) se odnosi na sposobnost mikroorganizama da izdrže antimikrobne tretmane. Prekomjerna upotreba ili zloupotreba antibiotika povezana je sa pojavom i širenjem mikroorganizama koji su otporni na njih, činjeći liječenje neefikasnim i predstavljaju ozbiljan rizik po javno zdravlje. 

Više informacija o AMR, možete dobiti putem sljedećih linkova:

WOAH (Svjetska zdravstvena organizacija za zdravlje životinja):
https://www.woah.org/en/what-we-do/global-initiatives/antimicrobial-resistance/

EFSA, Evropska agencija za bezbjednost hrane:
https://www.efsa.europa.eu/en/topics/topic/antimicrobial-resistance

The Lancet, naučni časopis:
https://www.thelancet.com/journals/lancet/article/PIIS0140-6736(21)02724-0/fulltext

Kratki edukativni video:

ECDC: https://www.youtube.com/watch?v=trrGznW6xgA
EFSA: https://www.youtube.com/watch?v=ZEoGD-2SsQU
WOAH: https://www.youtube.com/watch?v=NSUPXKH0XIs

Činjenice:

Procijenjeno je da je četiri miliona smrti povezano sa AMR u 2019. godini,
uključujući 1.3 miliona smrti uzrokavanih otpornim bakterijama
*izvor: https://www.thelancet.com/journals/lancet/article/PIIS0140-6736(21)02724-0/fulltext)