06. OKTOBAR 2011. GODINE, ŽENEVA – ŠVAJCARSKA
Sastav delegacije koja je učestvovala na 15. zasijedanju Komiteta za eliminaciju svih oblika diskriminacije žena
Polazeći od činjenice da razmatranje Inicijalnog izvještaja Crne Gore o sprovođenju Konvencije o eliminaciji svih oblika diskriminacije žena podrazumijeva konstruktivni dijalog između delegacije Vlade Crne Gore i članova/ica Komiteta za eliminacju svih oblika diskriminacije žena, kao članoviIce delegacije Vlade Crne Gore predloženi/e su predstavnici/ce nadležnih organa koji su direktno uključeni u sprovođenje Konvencije. S tim u vezi delegacija Vlade Crne Gore je bila u sljedećem sastavu :
- Sabahudin Delić, pomoćnik ministra za ljudska i manjinska prava, šef delegacije;
- Ljubiša Perović, ambasador, Stalna misija Crne Gore u Ženevi, zamjenik šefa delegacije;
- Branko Vlahović, Ministarstvo za ljudska i manjinska prava , član;
- Merima Baković, Ministarstvo pravde, članica;
- Anđelka Rogač, Ministarstvo vanjskih poslova i evropskih integracija, članica;
- Remzija Ademović, Ministarstvo rada i socijalnog staranja, članica;
- Senka Klikovac, Ministarstvo zdravlja, članica;
- Vjera Kovačević, Ministarstvo prosvjete i sporta, članica;
- Ljulja Đonaj, Uprava policije, članica;
- Snežana Remiković, Zavod za statistiku, članica;
- Gordana Vukčević, Zavod za zapošljavanje, članica
- Radoje Novović, Zavod za školstvo, član;
- Aneta Petrović, III sekretarka u Stalnoj misiji Crne Gore u Ženevi, članica;
- Uroš Zeković, prevodilac
Tokom zasijedanja Komiteta izvještaj ispred Crne Gore predstavio je šef delegacije, Sabahudin Delić, pomoćnik ministra za ljudska i manjinska prava. Poslije njegovog izlaganja uslijedila su mnoga pitanja. Pitanja koja su u nadležnosti Zavoda za školstvo su se odnosila na predmetne programe, edukaciju nastavnika, postojanje priručnika za nastavnike, vaspitanje i obrazovanje učenika i inkluzijeu RAI populaciju. Radoje Novović rukovodilac Odsjeka za istraživanje i razvoj obrazovnog sistema u Zavodu za školstvo je ukazao na činjenicu da se programi Građansko vaspitanje u osnovnoj školi, Građansko obrazovanje u gimnaziji, Zdravi stilovi života u osnovnoj školi i u gimnaziji, direktno ili indirektno bave rodnom ravnopravnošću, nasiljem u porodici, seksualnim obrazovanjem, mentalnim i emocionalnim zdravljem, ranom trudnoćom, abortusom i sličnim problemima. Jedan broj pitanja se odnosio na statističke pokazatelje broja djevojčica i studentkinja u obrazovnom sistemu Crne Gore, broju zaposlenih žena u vaspitno – obrazovnim ustanovama, broju žena direktora, žena sa doktorskim titulama i slično. Na ta pitanja je odgovarala Vjera Kovačević, predstavnik Ministarstva prosvjete i sporta. Oblast obrazovanja je bilo područje sa najmanje primjedbi na Inicijalni izvještaj Vlade Crne Gore o rodnoj ravnopravnosti.
Konvencija o eliminaciji svih oblika diskriminacije žena – CEDAW
Konvencija o eliminaciji svih oblika diskriminacije žena, poznata i pod nazivom Ženska konvencija, usvojena je na Generalnoj skupštini Ujedinjenih nacija 18. decembra 1979. godine, kao prvi sveobuhvatni međunarodno priznati dokument o pravima žena. Na snagu je stupila, kao međunarodni ugovor, 3. septembra 1981. godine, nakon što ju je ratifikovalo dvadeset zemalja. Trenutno je 179 zemalja ili 90% članica Ujedinjenih nacija potpisalo Konvenciju, a među njima je i Crna Gora. Važno je napomenuti da je Konvencija o eliminaciji svih oblika diskriminacije nad ženama sastavni dio nacionalnog zakonodavstva (član 9 Ustava Crne Gore), te da se primjenjuje direktno i ima prioritet nad domaćim zakonima. Ova Konvencija u suštini sadrži međunarodnu povelju o pravima žena. Konvencija pruža osnovu za ostvarivanje jednakosti između žena i muškaraca kroz osiguravanje ravnopravnog pristupa i jednakih mogućnosti u političkom i javnom životu - uključujući i pravo glasa i kandidovanja za izbore - kao i obrazovanja, zdravstva i zapošljavanja. Države potpisnice izražavaju svoju volju i spremnost da preduzmu sve odgovarajuće mjere, uključujući zakonodavne i privremene posebne mjere, tako da žene mogu uživati sva svoja ljudska prava i slobode.
Komitet za eliminaciju diskriminacije žena (CEDAW) i njegov mandate
Komitet za eliminaciju diskriminacije žena koji razmatra izvještaje zemalja učesnica čini 23 stručnjaka/inje koji/e su izabrani/e tajnim glasanjem sa liste lica „visokih moralnih standarda i kompetentnosti na polju na koje se odnosi Konvencija”, a koja su nominovana od strane država potpisnica. Kod izbora članova/ica koji/e se biraju na mandat od četiri godine, vodi se računa i o ujednačenoj geografskoj distribuciji i zastupljenosti različitih oblika civilizacije i osnovnih pravnih sistema. Iako se članovi/ce Komiteta nominuju od strane njihovih vlada, a biraju ih države potpisnice, oni/e djeluju u ličnom svojstvu kao nezavisni/e stručnjaci/kinje, a ne kao delegate/kinje ili predstavnici/ce svojih zemalja. Glavna uloga Komiteta prema Konvenciji jeste razmatranje izveštaja zemalja učesnica. Konvencija, takođe, daje Komitetu pravo da daje sugestije i opšte preporuke na osnovu razmatranja izvještaja i informacija koje su primljene od strane država potpisnica. Ove sugestije su usjmerene na organe Ujedinjenih nacija, dok se opšte preporuke upućuju državama potpisnicama i obično se razmatra stav Komiteta o obavezama koje su preuzete po Konvenciji. Po Konvenciji, Komitet može da pozove specijalizovane agencije Ujedinjenih nacija, koje imaju pravo da budu predstavljene tokom zasijedanja, da podnose svoje izvještaje na razmatranje. Iako Komitet pozdravlja i izvejštaje nevladinih organizacija, Konvencija ne sadrži izričite odredbe koje bi se ticale doprinosa nevladinih organizacija (NVO). Komitet zasijeda dva puta godišnje u Ženevi.
Metod rada Komiteta za eliminaciju diskriminacije žena - nacionalni izvještaji o implementaciji Konvencije
Spisak pitanja i problema koje priprema radna grupa prije zasijedanja šalje se državama potpisnicama koje podnose svoje izvještaje. Kada se kompletiraju, odgovori na spisak pitanja i problema, prevode se i šalju članovima/cama Komiteta prije zasijedanja na kome će se razmatrati. Komitet je takođe osnovao dvije stalne radne grupe koje se sastaju tokom redovnih zasijedanja. Radna grupa i razmatra i predlaže mjere za ubrzavanje rada CEDAW, a Radna grupa II priprema sugestije i opšte preporuke koje treba da razmatra Komitet u punom sastavu. Poslovnik koji je usvojio CEDAW kaže da se sastanci Komiteta obično održavaju javno i da kvorum čini 12 članova/ica. Prisustvo dvije trećine članova/ica je neophodno za donošenje svake formalne odluke. Države potpisnice razmatraju izvještaje na javnim sastancima u prisustvu predstavnika/ca zemlje koja izvještava, od njih se očekuje da odgovore na pitanja koja se odnose na izvještaj koji je podnijela njihova zemlja.
Inicijalni izvještaj Crne Gore o implementaciji Konvencije o eliminaciji svih oblika diskriminacije žena (CEDAW)
Vlada Crne Gore, nakon obnove nezavisnosti i preuzimanja odgovornosti za međunarodne odnose, svoje aktivnosti na unutrašnjem i spoljnopolitičkom planu zasniva na principu poštovanja međunarodnog prava. Uzimajući u obzir načela djelovanja i ciljeve predviđene Deklaracijom o nezavisnosti Republike Crne Gore, Vlada Crne Gore je preduzela niz aktivnosti na planu regulisanja statusa u međunarodnim organizacijama i međunarodnopravnim dokumentima. Po tom osnovu Crna Gora je pristupila i Konvenciji o eliminaciji svih oblika diskriminacije žena (CEDAW).
Po pristupanju, Crna Gora je bila u obavezi da Inicijalni izvještaj o implementaciji Konvencije dostavi do novembra 2007. godine. Inicijalni izvještaj o sprovođenju Konvencije o eliminaciji svih oblika diskriminacije žena (CEDAW) Vlada Crne Gore je usvojila 25. februara 2010.godine. Izvještaj je predat Komitetu za CEDAW u maju 2010.godine. Po prijemu pitanja Komiteta, Odjeljenje za rodnu ravnopravnost Ministarstva za ljudska i manjinska prava je izvršilo formiranje međuresorne radne grupe i proslijedilo pitanja resornim institucijama. Nakon prikupljanja odgovora međuresorska radna grupa je formirala konačan tekst objedinjenih odgovora. Odjeljenje za rodnu ravnopravnost, je takođe, proslijedilo pitanja i nevladinim organizacijama čiji su odgovori uključeni u Inicijalni izvještaj. Inicijalni izvještaj je razmatran i usvojen na sjednici Vlade 25. februara 2010. godine, na prijedlog Ministarstva za ljudska i manjinska prava, nakon čega je, u maju 2010. godine isti proslijeđen Komitetu za CEDAW. Od strane Komiteta izrađena je i lista dodatnih pitanja koja je dostavljena Ministarstvu vanjskih poslova i evropskih integracija, odnosno Ministarstvu za ljudska i manjinska prava. Naime, savaka država koja je u obavezi podnošenja izvještaja prima listu dodatnih pitanja najmanje dva mjeseca prije termina određenog za razmatranje njenog izvještaja. Lista se priprema na osnovu informacija koje su primljene od strane nevladinog sektora, na osnovu preporuka i komentara koje je Komitet usvojio u odnosu na prethodno podnijete nacionalne izvještaje date države, kao i na osnovu aktuelnog nacionalnog izvještaja.