Crna Gora od sjutra punopravna članica Svjetske trgovinske organizacije

Ministarska konferencija, kao najveći organ Svjetske trgovinske organizacije, odobrila je prijem Crne Gore u Organizaciju decembra 2011. godine. Protokol o pristupanju potpisan je 17. decembra 2011. u Ženevi. Crna Gora se Protokolom obavezala da će instrument ratifikacije dostaviti najkasnije do 31. marta 2012. godine. U skladu sa navedenim, Skupština Crne Gore je donijela Zakon o potvrđivanju Protokola o pristupanju Crne Gore Sporazumu iz Marakeša o osnivanju Svjetske trgovinske organizacije 27. februara 2012, i pomenuti Zakon je objavljen u Službenom listu Crne Gore - Međunarodni ugovori, broj 3/2012, od 8. marta 2012. godine.

Ovaj događaj je jedan od najvažnijih spoljno-političkih prioriteta Crne Gore.

Pored prednosti koje su prepoznate od strane članica Organizacije kao što su: rješavanje sporova na konstruktivan način, sistem zasnovan na pravilima, a ne na moći, smanjeni troškovi života, veći izbor roba i usluga i njihov bolji kvalitet, rast spoljnotrgovinske razmjene, borba protiv korupcije, očekivanja su da će punopravno članstvo u Organizaciji predstavljati pozitivan signal za inostrane investitore, jer će Crna Gora biti prepoznata kao destinacija u kojoj se poštuju međunarodno prihvaćena pravila trgovine. Takođe, tokom pregovora dodatno je liberalizovano tržište usluga, što može biti jedan od pokretača ekonomskog razvoja, posebno ako se ima u vidu činjenica da sektor usluga danas učestvuje sa preko 2/3 u svjetskom GDP-u. Razvoj sektora usluga je značajan ne samo sa stanovišta međunarodne trgovine, već i kao indikator ekonomskog razvoja cjelokupne privrede zemlje. 

Svjetska trgovinska organizacija predstavlja najširi forum za vođenje pregovora o liberalizaciji međunarodne trgovine u svim njenim segmentima. U cilju postizanja veće koherentnosti u vođenju globalne ekonomske politike, STO sarađuje sa Svjetskom bankom i Međunarodnim monetarnim fondom, i zajedno sa njima čini osnovu savremenog multilateralnog sistema.

Svjetska trgovinska organizacija je osnovana 1995. godine. Ipak, njen trgovinski sistem star je oko 50 godina, jer je nastala na temeljima Opšteg sporazuma o carinama i trgovini iz 1947. godine (GATT iz 1947). Naime, bilo je planirano da GATT funkcioniše do osnivanja Međunarodne trgovinske organizacije (ITO). Kako do osnivanja pomenute Organizacije nije došlo, GATT je nastavio da reguliše odnose u međunarodnoj trgovini, a o njegovom unapređenju razgovarano je tokom osam rundi pregovora. Ipak, pomenuti Sporazum nije pratio trendove u razvoju svjetske trgovine, pa je osmom, Urugvajskom rundom pregovora, osnovana STO. Osnivanjem STO stvorena je pravna i institucionalna osnova za obezbjeđenje nesmetanog protoka roba, ljudi i usluga u međunarodnim okvirima. 

Broj članica, kao i zemalja koje nastoje da to budu, ukazuje na značaj članstva u ovoj organizaciji. STO broji 153 članice, između kojih se obavlja oko 97 odsto svjetske trgovine robama i uslugama, pa se bez STO članstva ne može govoriti o punoj integraciji zemlje u tokove međunarodne trgovine. 

Pregovori za članstvo se odnose na multilateralne, bilateralne i plurilateralne pregovore. Multilateralni pregovori se vode na sastancima Radne grupe za pristupanje zemlje STO-u, i završavaju se izradom Završnog izvještaja Radne grupe, koji sadrži ocjenu usklađenosti spoljnotrgovinskog režima zemlje u procesu pristupanja sa STO pravilima. Bilateralni pregovori o pristupu tržištu vode se se svim zainteresovanim članicama, dok se plurilaterani pregovori najvećim dijelom odnose na poljoprivredu, tehničke propise i standarde, kao i sanitarne i fitosanitarne mjere.