Informacija o statusu Crne Gore u Akcionom planu za članstvu - MAP

Akcioni plan za članstvo - MAP,  ustanovljen na NATO samitu u Vašingtonu 1999. godine, osmišljen je u cilju adekvatne pripreme država aspiranata za članstvo u NATO i predstavlja poslednju stepenicu ka punopravnom članstvu. Temelji se na članu 10 Vašingtonskog ugovora koji omogućava proširenje NATO-a u Evropi, ali i predviđa poseban mehanizam i procedure koje moraju da prođu države aspiranti za članstvo. Samo učešće u MAP-u ne garantuje članstvo, i nije unaprijed određen broj ciklusa do upućivanja poziva za pristupanje Savezu.MAP podrazumijeva izradu godišnjih nacionalnih programa, i vremesnki je neograničen. Godišnji ciklus se završava usvajanjem Izvještaja o napretku (Progress Report), koji moraju da prihvate sve države članice Alijanse.

Crna Gora je pristupila MAP-u na sastanku ministara vanjskih poslova Alijanse, 4. decembra 2009. godine.

Prvi Godišnji nacionalni program Vlada Crne Gore je usvojila 16.09.2010. godine, a 28.10.2010. god, predstavljen je na sastanku NAC-a, u Briselu, čime je zvanično otpočela njegova implementacija. Pozitivno su ocijenjene dotadašnje aktivnosti Crne Gore na putu evroatlantskih integracija i značajan napredak koji je Crna Gora ostvarila nakon obnove nezavisnosti i učlanjenja u Partnerstvo za mir 2006. godine. Posebno je naglašena uloga Crne Gore u jačanju regionalnog mira i stabilnosti na Zapadnom Balkanu i njena opredijeljenost za dalje jačanje dobrosusjedskih odnosa. Prvi polugodišnji Izvještaj o implementaciji ANP Vlada je usvojila 24.02.2011. koji  je potom poslat u Brisel ekspertima NATO. Na osnovu ovog izvještaja, kao i na osnovu procjena ekspertskog tima koji je boravio u Crnoj Gori od 14-18. marta 2011. radi procjene aktivnosti na implementaciji obaveza iz ANP, sačinjen je poseban Izvještaj o procjeni prvog ANP koji je razmatran 27. juna 2011. u Briselu, na na nivou ministara vanjskih poslova  i ministara odbrane .

Drugi ciklus MAP je započeo predstavljanjem II ANP u Briselu, 18. oktobra 2011. godine. Saveznici su ocijenili da je Crna Gora uspješno sprovodila zacrtane reformske ciljeve, koji se prvenstveno odnose na političko-ekonomska i vojno-odbrambena pitanja. Takođe, ocijenili su da je Crna Gora nastavila da igra pozitivnu ulogu u regionu i da doprinosi globalnoj bezbjednosti učešćem u ISAF misiji.

U izradi Drugog ANP-a, uvažene su sugestije NATO-a i on je ocijenjen kao ambiciozan, ali i realan. Posebna pažnja je posvećena sprovođenju ključnih reformi u oblasti vladavine prava i vojno-odbrambenoj i bezbjednosnoj oblasti, kako bi se dostigli puni standardi NATO-a.

Vlada Crne Gore je 01. marta o/g, usvojila Izvještaj o implementaciji drugog ANP, koji čini osnovu za evaluaciju sprovođenja MAP-a. Prilikom njrgovog razmatranja, na Sastanku NAC+1, 27. juna 2012. godine,  zemlje članice su pozitivno ocijenile napredak Crne Gore na putu ka NATO i dale snažnu podršku za nastavak reformi i modernizacije odbrambenog sistema. Prioritet Crne Gore na planu evro-atlantskih integracija je dalja implementacija NATO standarda, uključujući razmjenu tajnih podataka, uspostavljanje Vojno-obavještajne službe i dostizanje interoperabilnosti sa NATO kroz implementaciju Partnerskih ciljeva.

Pošto je uspješno okončala drugi ciklus MAP-a, Vlada Crne Gore je usvojila Treći Godišnji nacionalni program, 11. oktobra 2012. godine. Nakon toga slijedi njegovo prezentovanje u Briselu, 30. oktobra 2012.godine, kada  će i zvanično otpočeti implementacija trećeg ciklus MAP-a.

U trećem Godišnjem nacionalnom programu, usvojenom 11. oktobra 2012. i prezentovanom u Briselu, 30. oktobra 2012. godine, zadržano je kao prioritet, učešće u NATO, UN i EU međunarodnim misijama. Najveći značaj se pridaje angažovanju u misiji ISAF u Avganistanu. U okviru ove misije, a kao primjer projekta „pametne odbrane“ na regionalnom nivou, pripadnici Vojske Crne Gore su zajedno sa kolegama iz zemalja članica Američko-jadranske povelje (A5) i Slovenije, obučavali pripadnike snaga bezbjednosti Avganistana u Školi vojne policije u Kabulu.

Crna Gora je nastavila sa implementacijom Partnerskih ciljeva kroz razvoj i učešće u nizu NATO projekata poput projekta Regionalni pristup vazdušnoj odbrani na Balkanu – BRAAD, Sajber odbrane kroz Program Nauka za mir, Inicijative za izgradnju integriteta.

U cilju ispunjenja važnog kriterijuma i kao objektivna potreba, u februaru 2013. godine, formirano je Odjeljenje za vojno-obavještajne i bezbjednosne poslove u okviru Ministarstvu odbrane.

Prilikom procjene učinka koji je Crna Gora postigla u III MAP ciklusu, od strane saveznika je prepoznat napredak u većem broju oblasti. Izuzetno pozitivno je ocijenjeno usvajanje novog Strategijskog pregleda odbrane, jula 2013. godine.

Crna Gora je započela IV ciklus MAP-a, vođena pozitivnim rezultatima iz prethodna tri ciklusa i uvažavajući pri tom preporuke od strane NATO kao glavne smjernice za izradu četvrtog ANP-a. On je predstavljen sa sastanku NAC-a u Briselu, 28. oktobra 2013. godine. U okviru ovog cikljusa je nastavljen pozitivan trend u implementaciji započetih aktivnosti u cilju ispunjenja glavnih spoljno-političkih prioriteta - integracija u EU i NATO.

U skladu sa ključnim reformskim oblastima (reforma odbrambenog i bezbjednosnog sektora, jačanje vladavine prava i jačanje javne podrške za članstvo u NATO), struktura IV Godišnjeg nacionalnog programa je izmijenjena u odnosu na prethodna tri dokumenta, kako bi se jasno reflektovali prioriteti Crne Gore i pratile aktivnosti u njihovom ispunjavanju. Na toj osnovi, IV ANP ima sedam poglavlja i to: I Politička pitanja, II Vladavina prava, III Parlamentarne reforme,  IV Bezbjednosna pitanja, V Vojno-odbrambena pitanja, VI Ekonomska pitanja i VII Pravna pitanja.

Ministarstvo odbrane je nosilac planiranja i implementacije poglavlja o vojno-odbrambenim pitanjima i sprovodi sveobuhvatne reforme sistema odbrane kroz razvijanje vojnih sposobnosti potrebnih za preuzimanje obaveza punopravnog članstva u NATO. Implementacija III paketa partnerskih ciljeva kao jedan od ključnih prioriteta za dostizanje potrebnog nivoa interoperabilnosti sa saveznicima i partnerima i implementacija Strategijskog pregleda odbrane su u IV Godišnjem nacionalnom programu, između ostalog, definisani kao prioriteti Ministarstva odbrane.