Uprava policije Ministarstva unutrašnjih poslova izradila je Procjenu opasnosti od teškog i organizovanog kriminala – SOCTA. Dokument je izradio Radni tim za izradu strateških dokumenata UP na osnovu podataka dobijenih o stanju, dinamici i trendovima teškog i organizovanog kriminala iz policijskih izvještaja i procjena, obavještajnih informacija, analitičkih prikaza, istraživanja i drugih izvještaja koje su izradile relevantne domaće institucije ili međunarodne i regionalne policijske i druge organizacije, kao i koristeći širok spektar javno dostupnih izvora.
Javna verzija procjene opasnosti namijenjena je svim ministarstvima i državnim organima, institucijama i raznim organizacijama, privrednoj i društvenoj zajednici ali i samim građanima, dakle svima koji mogu i treba da daju svoj doprinos ovoj borbi kroz preventivno djelovanje kako bi se stvorili uslovi i atmosfera koja ne pogoduje vođenju kriminalnih poslova. Ovaj dokument posebno je namijenjen donosiocima odluka na najvišem strateškom (ministarskom) nivou u Crnoj Gori, u oblasti unutrašnjih poslova, bezbjednosti, pravde i finansija, da im pomogne u određivanju prioriteta i obezbjeđivanju dodatnih resursa za razvoj i implementaciju strateških planova suzbijanja teškog i organizovanog kriminala na nacionalnom nivou.
Kada je u pitanju klasifikovana verzija SOCTA, ona sadrži i poglavlje sa opisima i šemama organizovanih kriminalnih grupa sa ličnim podacima o njihovim članovima. Ona je namijenjena policiji, tužilaštvu i drugim organima i agencijama za sprovođenje zakona u Crnoj Gori, da im posluži kao osnova za donošenje zajedničkih odluka o preduzimanju konkretnih preventivnih, obavještajnih ili operativno-istražnih akcija.
Glavni zaključci SOCTA:
Droge
Krijumčarenje i trgovina opojnim drogama je glavna aktivnost organizovanog kriminala u Crnoj Gori. Najčešće vrste droga koje su predmet kriminalnog poslovanja organizovanih grupa su heroin, kokain, marihuana (kanabis). U odnosu na procijenjenu količine droge koja se krijumčari od strane OKG sa područja Crne Gore, može se zaključiti da Crna Gora u manjoj mjeri predstavlja krajnu destinaciju, a uglavnom je tranzitna zona, dok u nekim slučajevima ima samo ulogu logističke baze za organizaciju i realizaciju aktvnosti u inostranstvu.
Ilegalna migracija i trgovina ljudima
Ilegalne migracije u Crnoj Gori imaju i dalje uglavnom karakter tranzita preko teritorije Crne Gore iz pravca Albanije i Kosova u pravcu Hrvatske, BiH i Srbije. U prethodnom periodu uglavnom se radilo o ekonomskim migrantima iz Pakistana, Alžira, Maroka, Avganistana, Sirije, Tunisa, ili migrantima kurdskog porijekla. U ovoj oblasti za sada nema registrovanih OKG u Crnoj Gori, već se radi o privremeno udruženim pojedincima, koji u navedenim aktivnosti ne stiču značajne profite u poređenju sa ostalim kriminalnim aktivnostima.
U oblasti trgovine ljudima nijesu registrovani trendovi koji bi mogli ukazivati na postojanje ozbiljnog problema, kao ni OKG koje se bave ovom kriminalnom aktivnošću. Međutim prostitucija i industrija zabave koja uključuje seksualnu eksploataciju naročito u primorskim gradovima tokom turističke sezone predstavlja potencijalni rizik i plodno tle za pojavu krivičnih djela trgovine ljudima. Druga rizična populacija u Crnoj Gori za oblast trgovine ljudima, na koju treba prioritetno obratiti posebnu pažnju su maloljetni Romi.
Privredni kriminal
Među ostalim oblicima kriminalnog djelovanja koji su najzastupljeniji i čiji trendovi mogu u manjoj ili većoj mjeri uticati na promjene načina i vrste kriminalnih aktivnosti u Crnoj Gori, izdvajaju se finansijski kriminal, posebno u oblasti prevara i falsifikovanja, kao i visokotehnološki kriminal.
Krijumčarenje i prodaja akciznih roba
Neusaglašenost fiskalnih politika na regionalnom nivou može biti jedan od uzroka ilegalne trgovine cigaretama, jer dovodi do velike razlike u cijenama duvanskih proizvoda u susjednim državama. U ove aktivnosti, u najvećem dijelu, nijesu uključeni pripadnici OKG koje djeluju u Crnoj Gori, već se ista odvija od strane privremeno udruženih pojedinaca koji stiču značajna novčana sredstva na osnovu činjenice da ne plaćaju porez, akcize i carinu prilikom uvoza navedenih roba.
Faktori koji pogoduju razvoju teškog i organizovanog kriminala u Crnoj Gori slični su faktorima zemalja u okruženju i možemo ih definisati po vrsti i intenzitetu. U tom smislu, posebno se ističu sledeći faktori:
• Poremećen društveno-ekonomski sistem uz prisustvo korupcije;
• Tranzicija društva i prelazak društvenog vlasništva u privatno;
• Specifičan geo-strateški položaj;
• Prisutnost socijalne nejednakosti i nezaposlenosti stanovništva i
• Nedovoljna međuagencijska i međuinstitucionalna saradnja.
U globalnom smislu, teški i organizovani kriminal je jedan dinamičan koncept koji se stalno prilagođava promjenljivoj okolini. On je sve više multinacionalan, heterogeno strukturiran i veoma fleksibilan. Isto važi i za organizovani i teški kriminal u regionu i Crnoj Gori, koji uključuje veliki broj raznovrsnih kriminalnih aktivnosti, kao što su krijumčarenje narkotika i oružja, ilegalne migracije i krijumčarenje lica, privredne kriminalne aktivnosti - krijumčarenje cigareta/akciznih roba, falsifikovanje novca i platnih kartica, ubistva, razbojništva i krađe vozila.
Organizovani kriminal predstavlja jedan od najvećih izazova i prijetnji za Crnu Goru ali i za region Zapadnog Balkana zbog čega je neophodno jačanje međuinstitucionalne, regionalne i međunarodne saradnje. Ovo tim prije što Balkan poslednjih godina nije samo tranzitno područje za krijumčarenu drogu i ljude, već je sve češće i krajnja destinacija kriminalaca.
Organizovani kriminal proširuje svoje područje djelovanja na različite vrste kriminala i preko granica država, iskorišćava legalne privredne djelatnosti kako bi ozakonio svoje kriminalne aktivnosti i primjenjuje visoku tehnologiju, posebno za prikrivanje i kodiranje komunikacija.
Prevencija i suzbijanje teškog i organizovanog kriminala, pored bezbjednosnog, ima u Crnoj Gori i veliki prioritet na političkom dnevnom redu, posebno u procesu evropskih integracija.
Javna verzija SOCTA objavljena je na sajtu Ministarstva unutrašnjih poslova www.mup.gov.me kao i na sajtu Uprave policije www.mup.gov.me/upravapolicije/naslovna.
Javnu verziju SOCTA možete preuzeti
OVDJE
Srednjoročni pregled SOCTA 2015 možete preuzeti
OVDJE