Dualno obrazovanje tj. paralelno učenje i rad kod poslodavca za učenike trećeg stepena, gdje učenik dobija i mjesečnu naknadu, zaživjelo je nakon decenije i u Crnoj Gori. Tako će se po ovom sistemu od ove školske godine obrazovati skoro 300 učenika kod 97 renomiranih poslodavaca poput France, Hiltona, Splendida, Centre Vila, Toščelika, Adriatik Marinasa, Kalampera, Mercedes benza, Renoa, Škode, Fijata, Opela i mnogih drugih. Time smo korak bliže razmijevanju da djecu obrazujemo za njih same, tj. za razvijanje onog što su njihove izvorne sklonosti, čime im obezbjeđujemo i mjesto na tržištu. To je poručeno na današnjem sastanku ministra prosvjete sa školama i poslodavcima povodom početka dualnog obrazovanja u Crnoj Gori.
Navedeni podaci znače da se trenutno 40% od ukupnog broja djece koja su na trećem stepenu, obrazuje u dualnom obliku, koji podrazumijeva da učenici prve godine od pet radnih dana u nedjelji provode jedan dan kod poslodavca, druge godine dva dana i treće godine tri dana kod poslodavca, i za to dobijaju naknadu.
Izlaganja na ovu temu su imali: ministar prosvjete dr Damir Šehović, predsjednik Privredne komore Velimir Mijušković, predsjednik Crnogorskog turističkog udruženja Žarko Radulović, vlasnik kompanije “Meso-promet” Hilmija Franca i vlasnik kompanije “Normal Company” Žarko Burić.
Izlažući podatke u vezi sa dualnim obrazovanjem, ministar Damir Šehović je rekao da u ovom vidu obrazovanja ove godine učestvuje 17 škola iz 12 crnogorskih opština, i to sa 14 obrazovnih programa tj. smjerova, te je gotovo izvjesno da će ti učenici po završetku škole zasnovati radni odnos, jer će imati praktično znanje oblikovano prema potrebama tržišta i poslodavaca: „Obrazovni programi u dualnom obrazovanju su kuvar, konobar, automehaničar, frizer, zavarivač, instalater sanitarnih uređaja, grijanja i klimatizacije, elektroinstalater, pekar, prodavač, monter telekomunikacionih sistema, poslastičar, bravar, autoelektričar i obrađivač plemenitih metala. Kroz praktično obrazovanje učenici ne razvijaju samo manuelne vještine, već stiču sposobnost timskog rada, snalaženja u novim i nepoznatim situacijama, sposobnost rješavanja problema”.
Predsjednik Privredne komore Velimir Mijušković rekao je da je pravo rješenje ono u kome poslodavci učestvuju u obrazovanju kadra, kao i da je ogroman napredak činjenica da po prvi put u dualnom obrazovanju učestvuje ovoliki broj renomiranih poslodavaca koji imaju zavidne kapacitete, a koji pritom nijesu vezani samo za uslužne, već i druge djelatnosti poput prehrambene industrije ili drvoprerade.
Predsjednik Crnogorskog turističkog udruženja Žarko Radulović istakao je da je zadovoljan što je dualno obrazovanje krenulo da se sistemski sprovodi, te da se hotel Splendid sa zadovoljstvom odazvao pozivu za učešće tj. obuku učenika. Turizam, kao branša koju predstavlja, je, kako je naglasio, vrlo specifična jer je najveći dio onoga što se prodaje doživljaj, te da je za tako nešto potreban vrhunski obučen kadar. Posebno važnim je ocijenio potrebu da se afirmišu određena zanimanja, zbog činjenice da na primjer “vrhunski kuvar u Rimu ima 10 000 eura plate, a menadžer tog istog restorana 5 000.”
Vlasnik “Normal Company” Žarko Burić rekao je: “Roditelji moraju da shvate da ne moraju sva djeca da završe fakultete, već je osnovno da se posao obavlja vrhunski, te da je to glavni izazov. Danas imamo hiperprodukciju fakultetskih diploma, nakon čega imate nezadovoljnog i tog mladog čovjeka i poslodavca. Upravo zato je dualno obrazovanje ključ, i ono će tek u periodu pred nama dati puni rezultat.”
Vlasnik “Meso-promet” kompanije Hilmija Franca smatra da je važnost dualnog obrazovanja u činjenici da je praktično obrazovanje osnov za kasnije zaposlenje zbog povezivanja sa poslodavcima, te sticanja upotrebljivih znanja.
Dualno obrazovanje, tj. učenje u školi i rad kod poslodavca realizuje se na način da Centar za stručno obrazovanje kontroliše materijalno-tehničke i kadrovske uslove koje mora da ispuni poslodavac da bi mogao obrazovati učenika. Zatim učenik potpisuje individualni ugovor sa poslodavcem. Formirano je radno tijelo koje će pratiti realizaciju.
Zemlje koje u saradnji sa poslodavcima realizuju praktično obrazovanje, poput Njemačke, Švajcarske, Austrije i Danske, bilježe nizak nivo opšte nezaposlenosti i nezaposlenosti mladih.