Šumarstvo i drvna industrija u Crnoj Gori su duži niz godina bili u recesiji, što je imalo za posledicu značajan pad proizvodnje uz značajno reduciranje zaposlenosti i iskazane gubitke u poslovanju privrednih subjekata. U uslovima stvaranja osnovnih pretpostavki za oživljavanje privrednih aktivnosti u Republici, predviđenih Agendom ekonomskih reformi, pred šumarstvom i drvnom industrijom su iskrsli brojni problemi, kao što su: nemogućnost adekvatnog obezbjeđenja osnovne sirovine, bitno tehnološko zaostajanje, zastarjeli proizvodni programi, devalvirana kadrovska struktura, izgubljeno prvobitno tržište i dr. Bivša preduzeća (uglavnom kombinatskog tipa) bila su gotovo u bezizlaznim problemima iako je njihov proizvodni asortiman u značajnoj mjeri bio izvozno orjentisan. Kidanjem prvobitnih tržišnih tokova javio se poseban problem i kod izvoza građe, koji sada obavlja više malih eksportnih firmi i ta usitnjenost objektivno umanjuje cijene drvnih proizvoda i do 20%. U nizu zadnjih godina, formiran je značajan broj manjih proizvodnih kapaciteta za preradu drveta. U početku se računalo da će se na ovaj način proizvodna struktura u sektoru prerade drveta bitnije poboljšati, što je stimulisano i adekvatnom kreditnom podrškom od strane države. Ispostavilo se, međutim, da izuzev početnih ohrabrujućih nagovještaja, značajnijeg zamaha finalizacije kroz razvoj ovih programa nije bilo. U cilju prevazilaženja ovako krajnje nepovoljnog stanja, Vlada RCG je definisala i usvojila Sanaciono razvojni program šumarstva i drvne industrije, kojim je između ostalog predviđeno spajanje preduzeća šumarstva i drvoprerade po lokalnim šumskim područjima kao i njihova revitalizacija kroz provođenje stečaja, do nalaska strateškog partnera i privatizacije. Početni postignuti rezultati, u periodu avgust - decembar 2003. godine, bili su ohrabrujući i prvo su se manifestovali kroz osjetno povećanje proizvodnje u šumarstvu i primarnoj preradi u odnosu na uporedni period prethodne 2002. godine i to: u šumarstvu za 28,6%, i drvnoj industriji, kod čamove rezane građe za 11,6%, kod bukove rezane građe za 50,1%, kod impregnacije za oko 2,7 puta. Osjetno povećanje proizvodnje ostvareno je i u prvih pet mjeseci tekuće 2004.godine, i u poređenju sa istim periodom prethodne 2003. godine, zabilježen je rast kod primarne prerade i dijela finalnih proizvoda za oko 1,65 puta, a kod namještaja preko 1,4 puta, što je jako značajno. Na kraju šestog mjeseca ove godine, očekuju se još bolji rezultati u svim fazama proizvodnje. Tako na primjer u šumarstvu je realizovano u fazi sječe (u preduzećima obuhvaćenim Sanacionim programom) 43.907 m3, kao i otpremljeno iz šume pilanama 39.273 m3 drvnih sortimenata, što je za preko 2 puta više u odnosu na isti period prošle godine. Realno je očekivati da će se ovakav trend pozitivno odrazitii i na ukupna privredna kretanja u Crnoj Gori, pogotovu zbog činjenice što su neka od ovih preduzeća privatizovana kao što su "Javorak" i šumarsko preduzeće iz Nikšića od strane kompanije MI-RAI i pilana "Donja Brezna" i šumarsko preduzeće iz Plužina od strane kompanije "BAST". Ovih dana proces privatizacije treba da bude okončan u ŠIP "Berane" i korporaciji "Jakić" iz Pljevalja, što bi trebalo da značajnije konsoliduje ne samo tržište rezane građe već i uredno izmirenje koncesione naknade Direkciji šuma, što do sada nije bio slučaj. Podsjetićemo da je do početka 2003. godine drvna industrija bila gotovo u potpunom kolapsu (godišnji prorez oblovine svega cca 35.000 m3), a blizu 3.800 upošljenih bilo je praktično bez posla. Na osnovu svega izloženog može se zaključiti, da je dosadašnjom realizacijom Sanaciono razvojnog programa u ovoj reprocjelini postignut izvjestan napredak, posebno kod preduzeća koja su u međuvremenu privatizovana, a koja sada redovno izmiruju obaveze prema radnicima i Direkciji šuma. Kod većih sistema kakvi su "Jakić" i "Gornji Ibar" iako postoji određenih pozitivnih pomaka, postoje određeni problemi koje je po našem mišljenju moguće riješiti obezjeđenjem strateškog partnera i brzom privatizacijom. U svakom slučaju, kroz dalju implementaciju Programa treba insistirati na doslednoj realizaciji jasno definisanih ciljeva i strategije budućeg razvoja ove značajne industrijske grane, kroz mjere koje bi bile usmerene prema sledećem: - prilagođavanju proizvodne strukture koja će biti kompatabilna sa proizvodnom strukturom tržišta Evropske unije; - promjeni dominantnog učešća proizvoda sa nižim stepenom prerade u korist finalnih proizvoda, uz što veće učešće kreativnosti i znanja; - dostizanju zadovoljavajuće međunarodne konkurentnosti proizvoda drvne industrije sa učešćem izvoza do oko 1/3 od njenog ukupnog prihoda u narednih 4-5 godina; - povratku i osvajanju tržišta pojedinih zemalja EU za izvoz kroz kooperaciju ili gotove proizvode; - optimalnoj valorizaciji postojećih šumskih resursa sa lokalnog područja; - doprinosu rasta zaposlenosti radno sposobnog stanovništva, posebno na manje razvijenom području Republike, uz porast korišćenja proizvodnih kapaciteta. Na kraju želimo istaći da Ministarstvo poljoprivrede, šumarstva i vodoprivrede, u cilju stabilizacije ovog međuzavisnog reprokompleksa ulaže posebne napore da šumarstvo i drvopreradu Crne Gore uključi u savremene međunarodne tokove kroz realizaciju brojnih projekata kakav je između ostalih i Luksemburški FODEMO projekat.
POMOĆNIK MINISTRA Dr Milosav Anđelić
