Kao što je javnost već upoznata, dana 19.10.2021.godine Evropska komisija predstavila je Izvještaj o napretku Crne Gore u procesu pristupanja Evropskoj uniji za 2021.godinu i u svom Izvještaju se inter alia osvrnula na fundamentalna prava, zakonodavni i institucionalni okvir zaštite ljudskih prava, te ispunjavanje međunarodnopravnih obaveza i istakla da postoje izazovi u djelotvornoj implementaciji evropskih standarda.
U odjeljku posvećenom fundamentalnim pravima, Evropska komisija je dala pozitivnu ocjenu i naročito konstatovala da je „Crna Gora nastavila da obezbjeđuje dobar nivo saradnje s Evropskim sudom za ljudska prava.“ Ova ocjena odnosi se na rad Kancelarije zastupnika, imajući u vidu da je Zastupnik institucija koja je jedina ovlašćena da zastupa državne interese pred ovom međunarodnom institucijom.
Podsjećanja radi, Evropska komisija se i u svojim prethodnim izvještajima takođe pozitivno izjasnila na ispunjavanje ovih međunarodnopravnih obaveza koje predstavljaju djelokrug poslova naše institucije.
Nadalje je istaknuto da je tokom 2020.godine, 218 novih predstavki protiv Crne Gore dodijeljeno je sudijskim formacijama, dok je krajem godine pred Evropskim sudom 37 predstavki bilo u radu. Tokom 2020.godine i u prvoj polovini 2021.godine, Evropski sud je donio odluke u 16 predmeta. Iako se većina utvrđenih povreda odnosila na prekomjernu dužinu trajanja postupka, Evropski sud je takođe utvrdio povrede i procesnog aspekta zabrane mučenja, nečovječnog i ponižavajućeg postupanja zbog nedostatka djelotvorne istrage zlostavljanja od strane više policijskih službenika tokom protestnog skupa opozicione političke koalicije u oktobru 2015.godine, prava na poštovanje privatnog i porodičnog života i nezakonitog lišenja slobode.
Nijedan predmet protiv Crne Gore, tokom 2020.godine, nije bio predmet pojačanog nadzora izvršenja od strane Komiteta ministara Savjeta Evrope, što ukazuje na rezultat dugogodišnjeg profesionalnog i predanog rada Kancelarije zastupnika, a što je i prepoznato od strane najviših tijela Evropske unije i Savjeta Evrope. Taj rad se ogleda u kvalitetno i stručno izrađenim pisanim izjašnjenjima u postupcima odbrane pred Evropskim sudom, kao i u pripremi i izradi Akcionih planova/izvještaja u postupku izvršenja presuda pred Komitetom ministara.
Polazeći od preventivne uloge Zastupnika, u odnosu na rad nacionalnih institucija, a u cilju sprječavanja budućih kršenja, želimo da ukažemo nadležnim državnim organima, a naročito pravosudnim institucijama koje postupaju kao posljednja instanca u unutrašnjem pravnom poretku, protiv čijih odluka se podnose pojedinačne predstavke Evropskom sudu, da ulože dodatne napore za primjenu evropskih i konvencijskih standarda prilikom interpretacije mjerodavnih domaćih zakona, te da to tumačenje bude kompatibilno sa standardima utvrđenim u bogatoj sudskoj praksi Evropskog suda.
Primjenom međunarodnih standarda od strane pravosuđa koje ima proaktivnu ulogu u sprovođenju pravde i poštovanju vladavine prava, značajno bi se unaprijedila zaštita ljudskih prava i osnovnih sloboda na nacionalnom nivou, odražavajući time zajedničke vrijednosti Visokih strana ugovornica.
Konačno, koristimo priliku da istaknemo da su navedene konstatacije Evropske komisije u objavljenom Izvještaju, potvrda profesionalnog postupanja i učinka institucije Zastupnika Crne Gore na polju ostvarivanja, promocije i zaštite ljudskih prava i osnovnih sloboda i poštovanja načela pravne sigurnosti, kao jednog od osnovnih elemenata vladavine prava i predstavljaju podstrek za istrajavanje u daljem profesionalnom zastupanju državnih interesa.